Luận văn nghiên cứu biện pháp kỹ thuật giâm cành cho giống chè PH11 tại Phú Thọ

• Tác giả: Vi Văn Cương
• Người hướng dẫn: TS. Đỗ Ngọc Oanh
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
• Đề tài: Nghiên Cứu Biện Pháp Kỹ Thuật Giâm Cành Cho Giống Chè PH11 Tại Phú Thọ
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Cơ sở khoa học của giâm cành chè
• 1.2. Đặc điểm sinh lý của cành chè giâm
• 1.3. Vai trò sinh lý của phân đa lượng ( N : P : K ) đối với cây chè
• 2. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Vật liệu nghiên cứu
• 2.3. Thời gian địa điểm nghiên cứu
• 2.3.1. Thời gian nghiên cứu
• 2.3.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.4. Nội dung nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Các thí nghiệm và phương pháp bố trí thí nghiệm
• 2.5.2. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi
• 2.5.3. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Đặc điểm về sinh trưởng búp của giống chè PH11
• 3.2. Ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ đến khả năng sản xuất hom của giống chè PH11
• 3.3. Ảnh hưởng bón phân cho cây mẹ đến sản xuất hom chè giống
• 3.4. Ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ đến tỷ lệ ra rễ của hom giâm
• 3.5. Ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ đến tỷ lệ bật mầm của hom giâm
• 3.6. Ảnh hưởng của diện tích lá mẹ đến khả năng giâm cành trong vườn ươm của giống PH11
• 3.7. Ảnh hưởng của diện tích lá mẹ đến tỷ lệ ra rễ của hom giâm
• 3.8. Ảnh hưởng của diện tích lá mẹ đến tỷ lệ bật mầm của hom giâm
• 3.9. Ảnh hưởng của diện tích lá mẹ đến sinh trưởng của cây chè con
• 3.10. Ảnh hưởng của phân bón đến sinh trưởng cây chè giống trong vườn ươm của giống chè PH11
• 3.11. Ảnh hưởng của phân bón đến sinh trưởng của cây chè con
• 3.12. Ảnh hưởng của phân bón đến sinh trưởng của cây chè giống trong vườn ươm
• 3.13. Ảnh hưởng của chế phẩm kích thích sinh trưởng đến khả năng sinh trưởng cây chè con của giống chè PH11
• 3.14. Ảnh hưởng của chế phẩm kích thích sinh trưởng đến khả năng sinh trưởng của cây trong vườn ươm
• 3.15. Ảnh hưởng của chế phẩm kích thích sinh trưởng đến khối lượng thân, khối lượng rễ và số lá trên thân chính của cây giống trong giai đoạn vườn ươm
• 3.16. Ảnh hưởng của chế phẩm kích thích sinh trưởng đến tỷ lệ hóa nâu và tỷ lệ xuất vườn của cây giống trong vườn ươm
• 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Kỹ Thuật Giâm Cành Chè PH11 Phú Thọ

Nghiên cứu kỹ thuật giâm cành chè PH11 tại Phú Thọ có ý nghĩa quan trọng trong việc nhân giống và mở rộng diện tích trồng. Chè PH11 Phú Thọ là giống chè có năng suất và chất lượng cao, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận. Tuy nhiên, việc nhân giống bằng phương pháp giâm cành gặp nhiều khó khăn do tỷ lệ ra rễ thấp và chưa có quy trình kỹ thuật riêng. Do đó, việc nghiên cứu và hoàn thiện quy trình nhân giống chè PH11 bằng phương pháp giâm cành là cần thiết để nâng cao tỷ lệ cây con xuất vườn, đáp ứng nhu cầu sản xuất. Nghiên cứu này tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình giâm cành như phân bón cho cây mẹ, diện tích lá mẹ và chế phẩm kích thích sinh trưởng. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc xây dựng quy trình giâm cành chè PH11 hiệu quả, góp phần tăng năng suất và chất lượng chè.

1.1. Tầm quan trọng của giống chè PH11 trong sản xuất chè Phú Thọ

Giống chè PH11 đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu cây trồng nông nghiệp tại Phú Thọ. Sản phẩm chè là mặt hàng xuất khẩu quan trọng, mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Phát triển chè PH11 góp phần vào quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn, đặc biệt là ở vùng trung du miền núi phía Bắc. Việc nhân giống chè PH11 hiệu quả sẽ giúp mở rộng diện tích trồng, tăng sản lượng và nâng cao chất lượng chè, đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước.

1.2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu kỹ thuật giâm cành chè PH11

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định kỹ thuật giâm cành chè thích hợp cho giống chè PH11 tại Phú Thọ. Các yếu tố được nghiên cứu bao gồm ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ, diện tích lá mẹ và chế phẩm kích thích sinh trưởng đến khả năng ra rễ, bật mầm và sinh trưởng của cây con. Mục tiêu là xây dựng quy trình giâm cành chè PH11 tối ưu, giúp nâng cao tỷ lệ cây con xuất vườn và đảm bảo chất lượng cây giống.

II. Thách Thức Trong Giâm Cành Giống Chè PH11 Tại Phú Thọ

Mặc dù giống chè PH11 có nhiều ưu điểm vượt trội, nhưng việc giâm cành chè PH11 lại gặp phải một số thách thức. Tỷ lệ ra rễ của hom giâm thường thấp, dẫn đến tỷ lệ cây con xuất vườn không cao. Điều này gây khó khăn cho việc mở rộng diện tích trồng chè PH11. Một trong những nguyên nhân là do đặc điểm sinh lý của giống chè PH11 khác biệt so với các giống chè khác, đòi hỏi quy trình kỹ thuật giâm cành riêng. Bên cạnh đó, các yếu tố như chất lượng hom giống, điều kiện môi trường vườn ươm và kỹ thuật chăm sóc cũng ảnh hưởng đến kết quả giâm cành. Việc nghiên cứu và giải quyết những thách thức này là cần thiết để nâng cao hiệu quả nhân giống chè PH11 bằng phương pháp giâm cành.

2.1. Tỷ lệ ra rễ thấp khi giâm cành chè PH11 Nguyên nhân và giải pháp

Tỷ lệ ra rễ thấp là một trong những thách thức lớn nhất khi giâm cành chè PH11. Nguyên nhân có thể do đặc điểm sinh lý của giống, chất lượng hom giống kém, hoặc điều kiện môi trường vườn ươm không phù hợp. Để giải quyết vấn đề này, cần chú trọng đến việc chọn lọc hom giống từ cây mẹ khỏe mạnh, sử dụng chất kích thích sinh trưởng phù hợp và tạo điều kiện môi trường tối ưu cho quá trình ra rễ.

2.2. Ảnh hưởng của điều kiện thời tiết đến quá trình giâm cành chè PH11

Thời tiết có ảnh hưởng lớn đến quá trình giâm cành chè. Nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng đều đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích ra rễ và bật mầm. Thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh đều có thể làm giảm tỷ lệ thành công của quá trình giâm cành. Do đó, cần lựa chọn thời vụ giâm cành chè phù hợp và có biện pháp điều chỉnh điều kiện môi trường vườn ươm để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho cây con.

2.3. Thiếu quy trình kỹ thuật giâm cành chè PH11 chuẩn hóa

Hiện nay, chưa có quy trình kỹ thuật giâm cành chè PH11 chuẩn hóa, dẫn đến sự khác biệt về kết quả giâm cành giữa các vùng và các hộ sản xuất. Việc xây dựng quy trình kỹ thuật chi tiết, bao gồm các bước chọn hom, xử lý hom, giâm hom và chăm sóc cây con, là cần thiết để đảm bảo chất lượng cây giống và nâng cao hiệu quả sản xuất.

III. Phương Pháp Bón Phân Cho Cây Mẹ Ảnh Hưởng Đến Hom Chè PH11

Phân bón cho cây mẹ có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hom giống và khả năng giâm cành chè PH11. Việc cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng đa lượng (N, P, K) và vi lượng giúp cây mẹ sinh trưởng khỏe mạnh, tạo ra hom giống có chất lượng tốt. Phân đạm (N) thúc đẩy sinh trưởng, cải thiện kích thước chồi và lá. Phân lân (P) thúc đẩy ra rễ và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng. Phân kali (K) giúp cây cứng cáp, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh và thời tiết bất lợi. Việc bón phân hợp lý cho cây mẹ là yếu tố quan trọng để nâng cao tỷ lệ ra rễ và bật mầm của hom giâm.

3.1. Ảnh hưởng của phân đạm đến chất lượng hom giống chè PH11

Phân đạm (N) là yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy sinh trưởng của cây chè mẹ. Bón đạm giúp tăng kích thước chồi và lá, tạo ra hom giống có nhiều chất dinh dưỡng dự trữ. Tuy nhiên, bón quá nhiều đạm có thể làm cho cây sinh trưởng quá mức, giảm khả năng ra hoa và kết trái, ảnh hưởng đến chất lượng hom giống. Cần bón đạm với liều lượng hợp lý để đảm bảo sự cân đối dinh dưỡng cho cây mẹ.

3.2. Vai trò của phân lân và kali trong việc tăng cường khả năng ra rễ

Phân lân (P) và kali (K) đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường khả năng ra rễ của hom giâm. Lân giúp thúc đẩy sự phát triển của bộ rễ, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng. Kali giúp cây cứng cáp, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh và thời tiết bất lợi, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình ra rễ. Bón lân và kali đầy đủ giúp hom giâm ra rễ nhanh và khỏe mạnh.

3.3. Liều lượng và thời điểm bón phân cho cây mẹ để tối ưu hom giống

Liều lượng và thời điểm bón phân cho cây mẹ cần được điều chỉnh phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây. Trong giai đoạn cây con, cần bón phân với liều lượng thấp và tăng dần khi cây lớn. Thời điểm bón phân tốt nhất là vào đầu mùa mưa và sau mỗi đợt thu hoạch. Cần sử dụng phân bón chuyên dụng cho cây chè và tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

IV. Diện Tích Lá Mẹ Ảnh Hưởng Đến Khả Năng Giâm Cành Chè PH11

Diện tích lá mẹ là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng giâm cành chè PH11. Lá mẹ có vai trò quang hợp, tạo ra chất dinh dưỡng nuôi hom và tái sinh cây. Diện tích lá mẹ quá lớn có thể làm tăng sự thoát hơi nước, gây mất nước cho hom giâm. Ngược lại, diện tích lá mẹ quá nhỏ có thể không đủ cung cấp chất dinh dưỡng cho quá trình ra rễ và bật mầm. Do đó, cần lựa chọn diện tích lá mẹ phù hợp để đảm bảo sự cân bằng giữa quá trình quang hợp và thoát hơi nước, tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình giâm cành chè.

4.1. Tác động của diện tích lá mẹ đến tỷ lệ ra rễ của hom giâm chè PH11

Diện tích lá mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ ra rễ của hom giâm. Lá mẹ là cơ quan quang hợp, tạo ra chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình ra rễ. Diện tích lá mẹ quá lớn có thể làm tăng sự thoát hơi nước, gây mất nước cho hom giâm. Ngược lại, diện tích lá mẹ quá nhỏ có thể không đủ cung cấp chất dinh dưỡng cho quá trình ra rễ. Cần lựa chọn diện tích lá mẹ phù hợp để đảm bảo sự cân bằng giữa quá trình quang hợp và thoát hơi nước.

4.2. Ảnh hưởng của diện tích lá mẹ đến khả năng bật mầm của hom chè

Diện tích lá mẹ cũng ảnh hưởng đến khả năng bật mầm của hom chè. Lá mẹ cung cấp chất dinh dưỡng cho quá trình phát triển của mầm. Diện tích lá mẹ quá nhỏ có thể không đủ cung cấp chất dinh dưỡng, làm cho mầm phát triển chậm hoặc không phát triển. Cần lựa chọn diện tích lá mẹ phù hợp để đảm bảo mầm có đủ chất dinh dưỡng để phát triển.

4.3. Lựa chọn diện tích lá mẹ tối ưu cho giâm cành chè PH11

Để lựa chọn diện tích lá mẹ tối ưu cho giâm cành chè PH11, cần xem xét các yếu tố như giống chè, điều kiện thời tiết và kỹ thuật chăm sóc. Thông thường, diện tích lá mẹ nên chiếm khoảng 1/3 đến 1/2 diện tích hom giâm. Cần cắt tỉa lá mẹ để giảm sự thoát hơi nước và tạo điều kiện cho mầm phát triển.

V. Ứng Dụng Chế Phẩm Kích Thích Sinh Trưởng Cho Chè PH11

Việc sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng có thể giúp tăng cường khả năng ra rễ và bật mầm của hom giâm cành chè PH11. Các chế phẩm này chứa các hormone thực vật như auxin và cytokinin, có tác dụng kích thích quá trình phân chia tế bào và phát triển rễ. Tuy nhiên, cần sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng đúng liều lượng và thời điểm để tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của cây con. Việc lựa chọn chế phẩm phù hợp và tuân thủ hướng dẫn sử dụng là rất quan trọng để đạt được hiệu quả tốt nhất.

5.1. Các loại chế phẩm kích thích sinh trưởng phổ biến cho giâm cành chè

Có nhiều loại chế phẩm kích thích sinh trưởng được sử dụng trong giâm cành chè, bao gồm các chế phẩm chứa auxin (IAA, IBA, NAA) và cytokinin (kinetin, zeatin). Auxin có tác dụng kích thích ra rễ, trong khi cytokinin có tác dụng kích thích bật mầm. Việc lựa chọn chế phẩm phù hợp phụ thuộc vào giống chè, điều kiện môi trường và mục tiêu sản xuất.

5.2. Liều lượng và phương pháp sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng

Liều lượng và phương pháp sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng cần tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất. Thông thường, hom giâm được ngâm trong dung dịch chế phẩm trong một khoảng thời gian nhất định trước khi giâm. Cần pha chế dung dịch đúng nồng độ và đảm bảo hom giâm được tiếp xúc đều với chế phẩm.

5.3. Lưu ý khi sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng cho chè PH11

Khi sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng cho chè PH11, cần lưu ý đến các yếu tố như chất lượng chế phẩm, điều kiện môi trường và kỹ thuật chăm sóc. Cần sử dụng chế phẩm có nguồn gốc rõ ràng và được bảo quản đúng cách. Tránh sử dụng quá liều hoặc sử dụng chế phẩm không phù hợp, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của cây con.

VI. Kết Luận Và Hướng Phát Triển Kỹ Thuật Giâm Cành Chè PH11

Nghiên cứu kỹ thuật giâm cành chè PH11 tại Phú Thọ đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần hoàn thiện quy trình nhân giống và mở rộng diện tích trồng. Việc bón phân hợp lý cho cây mẹ, lựa chọn diện tích lá mẹ phù hợp và sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng đúng cách có thể giúp nâng cao tỷ lệ ra rễ và bật mầm của hom giâm. Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện quy trình kỹ thuật để đáp ứng nhu cầu sản xuất ngày càng cao. Hướng phát triển trong tương lai là tập trung vào việc nghiên cứu các yếu tố di truyền ảnh hưởng đến khả năng giâm cành, phát triển các chế phẩm kích thích sinh trưởng thân thiện với môi trường và xây dựng quy trình giâm cành chè PH11 bền vững.

6.1. Tổng kết các kết quả nghiên cứu chính về giâm cành chè PH11

Nghiên cứu đã xác định được ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ, diện tích lá mẹ và chế phẩm kích thích sinh trưởng đến khả năng giâm cành chè PH11. Kết quả cho thấy việc bón phân cân đối, lựa chọn diện tích lá mẹ phù hợp và sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng đúng cách có thể giúp nâng cao tỷ lệ ra rễ và bật mầm của hom giâm.

6.2. Đề xuất quy trình kỹ thuật giâm cành chè PH11 tối ưu

Dựa trên kết quả nghiên cứu, đề xuất quy trình kỹ thuật giâm cành chè PH11 tối ưu bao gồm các bước: chọn hom từ cây mẹ khỏe mạnh, xử lý hom bằng chế phẩm kích thích sinh trưởng, giâm hom trong điều kiện môi trường phù hợp và chăm sóc cây con đúng kỹ thuật.

6.3. Hướng nghiên cứu tiếp theo để nâng cao hiệu quả giâm cành

Hướng nghiên cứu tiếp theo là tập trung vào việc nghiên cứu các yếu tố di truyền ảnh hưởng đến khả năng giâm cành chè PH11, phát triển các chế phẩm kích thích sinh trưởng thân thiện với môi trường và xây dựng quy trình giâm cành chè PH11 bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Chè (Camellia sinensis (L.) O. Kuntze) là cây công nghiệp lâu năm có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới nóng ẩm, được trồng rộng rãi ở nhiều vùng miền Việt Nam, đặc biệt là vùng Trung du miền núi phía Bắc. Với vai trò quan trọng trong cơ cấu cây trồng nông nghiệp và là mặt hàng xuất khẩu chủ lực, phát triển giống chè chất lượng cao góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân và thúc đẩy công nghiệp hóa nông thôn. Giống chè PH11, được chọn lọc từ các giống chè Ấn Độ nhập nội, có ưu thế về năng suất và chất lượng, nhưng gặp khó khăn trong kỹ thuật nhân giống vô tính bằng giâm cành do tỷ lệ xuất vườn thấp và khả năng giâm cành kém.

Nghiên cứu nhằm hoàn thiện quy trình kỹ thuật giâm cành cho giống chè PH11 tại Phú Thọ, với mục tiêu xác định các biện pháp kỹ thuật tối ưu nhằm nâng cao tỷ lệ xuất vườn, tăng năng suất hom giống và cải thiện sinh trưởng cây con trong vườn ươm. Thời gian nghiên cứu từ năm 2013 đến 2014 tại Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc, xã Phú Hộ, tỉnh Phú Thọ. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc bổ sung tư liệu về giống chè PH11 và ý nghĩa thực tiễn trong việc nhân nhanh, mở rộng diện tích trồng giống chè mới, góp phần phát triển ngành chè bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về sinh lý cây chè và kỹ thuật nhân giống vô tính bằng giâm cành. Giâm cành là phương pháp sử dụng đoạn cành có mầm nách và lá nguyên vẹn để tạo cây con mới, phụ thuộc vào sự hình thành mô sẹo và rễ từ vết cắt hom. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm đặc điểm sinh lý cây mẹ, kích thước lá mẹ, phân bón đa lượng (N, P, K) và chất kích thích sinh trưởng như gibberellin (GA3), cytokinin, auxin.

Mô hình nghiên cứu tập trung vào ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ đến sản lượng và chất lượng hom giống, ảnh hưởng của diện tích lá mẹ đến tỷ lệ ra rễ và bật mầm, cũng như tác động của phân bón và chế phẩm kích thích sinh trưởng đến sinh trưởng cây chè con trong vườn ươm. Các khái niệm chính gồm: tỷ lệ ra rễ, tỷ lệ bật mầm, tỷ lệ xuất vườn, sinh trưởng cây con (chiều cao, đường kính gốc, khối lượng thân rễ), và hóa nâu thân chính.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu thực hiện tại Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc, xã Phú Hộ, tỉnh Phú Thọ, trong giai đoạn 2013-2014. Đối tượng nghiên cứu là giống chè PH11 tuổi 6, năng suất búp tươi khoảng 8 tấn/ha.

Phương pháp thí nghiệm gồm 4 thí nghiệm chính:

1. Ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ đến sản lượng và chất lượng hom giống, tỷ lệ ra rễ và bật mầm hom giâm. Bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh, 3 lần nhắc lại, diện tích ô 22,5 m².

2. Ảnh hưởng của diện tích lá mẹ (không cắt, cắt 1/3, 1/2, 2/3 lá) đến tỷ lệ ra rễ, bật mầm và sinh trưởng cây con. Bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh, 3 lần nhắc lại, diện tích ô 1 m² (100 bầu).

3. Ảnh hưởng của phân bón (ure, supe lân, kali sulfat) đến sinh trưởng cây con trong vườn ươm. Bố trí ngẫu nhiên hoàn chỉnh, 3 lần nhắc lại, diện tích ô 1 m².

4. Ảnh hưởng của chế phẩm kích thích sinh trưởng (GA3, Tony 920 40EC, Supper siêu 16SP) đến sinh trưởng cây con, tỷ lệ hóa nâu và tỷ lệ xuất vườn. Bố trí ngẫu nhiên hoàn chỉnh, 3 lần nhắc lại, diện tích ô 1 m².

Các chỉ tiêu theo dõi gồm sản lượng hom, chất lượng hom (loại A, B), tỷ lệ ra rễ, tỷ lệ bật mầm, chiều cao cây, đường kính gốc, số lá, khối lượng thân và rễ, tỷ lệ xuất vườn, tỷ lệ hóa nâu thân chính. Số liệu được xử lý bằng phần mềm IRRISTAT 4.0 với các phân tích thống kê phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chu kỳ sinh trưởng búp của giống chè PH11: Giống PH11 có 5 đợt sinh trưởng búp trong năm, với tốc độ sinh trưởng cao nhất đạt 0,61 cm/ngày đêm (đợt 3 từ 26/6 đến 18/7) và thấp nhất 0,29 cm/ngày đêm (đợt 5 từ 2/10 đến 23/11). Thời gian sinh trưởng và tốc độ phụ thuộc vào điều kiện nhiệt độ, độ ẩm và lượng mưa.

2. Ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ đến sản lượng hom giống: Bón phân bổ sung 8 kg phân trâu bò + 15 g ure + 20 g supe lân + 15 g kali sulfat cho cây mẹ làm tăng sản lượng hom lên 86 hom/cây, cao hơn đáng kể so với quy trình chuẩn (70,6 hom/cây) (P < 0,01).

3. Ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ đến chất lượng hom giống: Tỷ lệ hom loại A đạt cao nhất 53,4% khi bón bổ sung 8 kg phân trâu bò + 15 g ure + 20 g supe lân + 15 g kali sulfat, so với 45,8% ở quy trình chuẩn (P < 0,05).

4. Ảnh hưởng của phân bón cho cây mẹ đến tỷ lệ ra rễ và bật mầm của hom giâm: Sau 120 ngày giâm, tỷ lệ ra rễ đạt 70,3% và tỷ lệ bật mầm đạt 80,2% ở công thức bón bổ sung 8 kg phân trâu bò + 15 g ure + 20 g supe lân + 15 g kali sulfat, cao hơn đáng kể so với quy trình chuẩn (60,8% ra rễ và 68,7% bật mầm) (P < 0,05).

5. Ảnh hưởng của diện tích lá mẹ đến khả năng giâm cành: Việc cắt giảm diện tích lá mẹ giúp giảm thoát hơi nước, tăng tỷ lệ sống hom giâm và sinh trưởng cây con. Diện tích lá lớn của PH11 gây che phủ, thiếu ánh sáng làm giảm tỷ lệ xuất vườn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy phân bón cân đối và đầy đủ đa lượng NPK cùng phân hữu cơ cho cây mẹ tạo điều kiện sinh trưởng tốt, tăng sản lượng và chất lượng hom giống, từ đó nâng cao tỷ lệ ra rễ và bật mầm hom giâm. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vai trò của dinh dưỡng đa lượng trong sinh trưởng chè và sự phát triển bộ rễ.

Tỷ lệ ra rễ và bật mầm cao giúp hom giâm phát triển cân đối giữa rễ và mầm, giảm thiểu hiện tượng mầm phát triển sớm gây mất cân bằng sinh lý. Việc cắt giảm diện tích lá mẹ làm giảm thoát hơi nước, tăng khả năng giữ ẩm cho hom giâm, phù hợp với đặc điểm sinh lý của giống PH11 có lá lớn, dễ mất nước.

Các chế phẩm kích thích sinh trưởng như GA3 và các sản phẩm chứa gibberellin giúp tăng sinh trưởng thân lá, khối lượng rễ và số lá, đồng thời tăng tỷ lệ hóa nâu thân chính và tỷ lệ xuất vườn, góp phần nâng cao chất lượng cây giống. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ ra rễ, bật mầm và tỷ lệ xuất vườn giữa các công thức phân bón và chế phẩm kích thích sinh trưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng bón phân cân đối cho cây mẹ: Khuyến nghị bón bổ sung 8 kg phân trâu bò + 15 g ure + 20 g supe lân + 15 g kali sulfat cho cây mẹ giống PH11 trước khi nuôi hom 15-20 ngày để tăng sản lượng và chất lượng hom giống. Thời gian thực hiện hàng năm, chủ thể là các cơ sở sản xuất giống và nông dân.

2. Điều chỉnh diện tích lá mẹ khi giâm cành: Cắt giảm 1/3 đến 1/2 diện tích lá mẹ trước khi cắt hom để giảm thoát hơi nước, tăng tỷ lệ sống hom giâm và sinh trưởng cây con. Thực hiện ngay trước khi thu hoạch hom, do người làm vườn giống thực hiện.

3. Sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng: Phun GA3 hoặc các chế phẩm chứa gibberellin như Tony 920 40EC, Supper siêu 16SP theo 3 lần trong quá trình giâm hom (khoảng 1,5 tháng, 3 tháng và 7 tháng sau khi cắm hom) để tăng sinh trưởng cây con và tỷ lệ xuất vườn. Chủ thể là các trung tâm nghiên cứu và sản xuất giống.

4. Quản lý vườn ươm nghiêm ngặt: Điều chỉnh độ ẩm đất từ 70-80%, điều chỉnh ánh sáng tăng dần theo giai đoạn sinh trưởng, tưới nước hợp lý và phòng trừ sâu bệnh kịp thời để đảm bảo tỷ lệ sống cây con đạt 75-80%. Thực hiện liên tục trong suốt thời gian ươm hom, do người làm vườn giống đảm nhận.

5. Đào tạo và chuyển giao kỹ thuật: Tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật giâm cành, chăm sóc vườn ươm cho cán bộ kỹ thuật và nông dân nhằm nâng cao hiệu quả nhân giống giống chè PH11. Thời gian triển khai trong vòng 1-2 năm, do các viện nghiên cứu và cơ quan quản lý nông nghiệp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà nghiên cứu và giảng viên ngành khoa học cây trồng: Luận văn cung cấp dữ liệu thực nghiệm chi tiết về kỹ thuật giâm cành, ảnh hưởng của phân bón và chất kích thích sinh trưởng, giúp bổ sung kiến thức và phát triển nghiên cứu sâu hơn về nhân giống vô tính cây chè.

2. Trung tâm nghiên cứu và phát triển giống cây trồng: Thông tin về quy trình kỹ thuật giâm cành và các biện pháp kỹ thuật tối ưu giúp nâng cao hiệu quả nhân giống giống chè PH11, phục vụ công tác chọn tạo và nhân nhanh giống mới.

3. Nông dân và doanh nghiệp sản xuất giống chè: Hướng dẫn kỹ thuật cụ thể về chăm sóc cây mẹ, xử lý hom giâm, quản lý vườn ươm giúp tăng tỷ lệ sống cây giống, giảm chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng cây con.

4. Cơ quan quản lý nông nghiệp và phát triển nông thôn: Cơ sở khoa học để xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển giống chè chất lượng cao, thúc đẩy sản xuất giống sạch bệnh, góp phần phát triển ngành chè bền vững và nâng cao thu nhập cho vùng Trung du miền núi phía Bắc.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cần bón phân cho cây mẹ trước khi lấy hom giâm?
   Bón phân cân đối giúp cây mẹ sinh trưởng khỏe, tăng sản lượng và chất lượng hom giống, từ đó nâng cao tỷ lệ ra rễ và bật mầm hom giâm, cải thiện tỷ lệ xuất vườn. Ví dụ, bón bổ sung phân hữu cơ và NPK đã làm tăng sản lượng hom lên đến 86 hom/cây.

2. Diện tích lá mẹ ảnh hưởng thế nào đến tỷ lệ sống của hom giâm?
   Diện tích lá lớn làm tăng thoát hơi nước, gây mất nước cho hom giâm, giảm tỷ lệ sống. Cắt giảm 1/3 đến 1/2 diện tích lá mẹ giúp giữ ẩm tốt hơn, tăng tỷ lệ ra rễ và bật mầm, phù hợp với đặc điểm lá lớn của giống PH11.

3. Chế phẩm kích thích sinh trưởng có tác dụng gì trong giâm cành chè?
   Chế phẩm chứa gibberellin như GA3 kích thích sinh trưởng thân lá, tăng khối lượng rễ và số lá, đồng thời tăng tỷ lệ hóa nâu thân chính và tỷ lệ xuất vườn, giúp cây con phát triển khỏe mạnh hơn trong vườn ươm.

4. Thời vụ giâm cành tốt nhất cho giống chè PH11 là khi nào?
   Thời vụ giâm cành tốt nhất là vụ đông xuân (từ giữa tháng 11 đến tháng 2) và vụ hè thu (giữa tháng 6 đến tháng 8), khi điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thuận lợi cho sự hình thành mô sẹo và rễ hom giâm.

5. Làm thế nào để đạt tỷ lệ xuất vườn cao cho cây giống chè PH11?
   Áp dụng đồng bộ các biện pháp: bón phân cân đối cho cây mẹ, điều chỉnh diện tích lá mẹ, sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng, quản lý vườn ươm nghiêm ngặt về độ ẩm, ánh sáng và phòng trừ sâu bệnh. Tỷ lệ xuất vườn có thể đạt 75-80% khi thực hiện đúng quy trình.

Kết luận

• Giống chè PH11 có 5 đợt sinh trưởng búp trong năm với tốc độ sinh trưởng cao nhất 0,61 cm/ngày đêm, phù hợp với điều kiện khí hậu Trung du miền núi phía Bắc.
• Bón phân bổ sung cân đối cho cây mẹ làm tăng sản lượng hom lên đến 86 hom/cây và nâng cao chất lượng hom loại A lên 53,4%.
• Tỷ lệ ra rễ và bật mầm hom giâm sau 120 ngày đạt trên 70% và 80% khi bón phân bổ sung đầy đủ NPK và phân hữu cơ.
• Cắt giảm diện tích lá mẹ giúp giảm thoát hơi nước, tăng tỷ lệ sống hom giâm và sinh trưởng cây con.
• Sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng gibberellin tăng sinh trưởng cây con và tỷ lệ xuất vườn, góp phần nâng cao hiệu quả nhân giống.

Tiếp theo, cần triển khai áp dụng quy trình kỹ thuật đã hoàn thiện vào sản xuất đại trà, đồng thời đào tạo chuyển giao kỹ thuật cho người sản xuất nhằm nâng cao năng suất và chất lượng giống chè PH11. Các cơ quan quản lý và trung tâm nghiên cứu nên phối hợp tổ chức các chương trình tập huấn và hỗ trợ kỹ thuật cho nông dân.

Hành động ngay hôm nay để áp dụng các biện pháp kỹ thuật giâm cành tối ưu, góp phần phát triển ngành chè bền vững và nâng cao thu nhập cho người nông dân vùng Trung du miền núi phía Bắc.