Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia công nghiệp hiện đại vào năm 2020, việc xây dựng chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự phù hợp đóng vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. VNPT Lạng Sơn, một đơn vị cung cấp dịch vụ viễn thông – công nghệ thông tin trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, đã trải qua quá trình tái cơ cấu và chuyển đổi mô hình hoạt động kể từ khi chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/01/2008. Trong những năm qua, VNPT Lạng Sơn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp cùng ngành như Viettel và EVN Telecom, đồng thời phải hoàn thiện công tác xây dựng chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự để thích ứng với mô hình mới.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ công tác xây dựng và thực hiện chiến lược kinh doanh, đồng thời phân tích ảnh hưởng của chiến lược này đến chính sách nhân sự tại VNPT Lạng Sơn. Phạm vi nghiên cứu tập trung từ thời điểm chia tách Bưu chính – Viễn thông và chính thức thành lập VNPT Lạng Sơn (năm 2008) đến năm 2013, trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để hoàn thiện chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành viễn thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự, bao gồm:

  • Lý thuyết chiến lược kinh doanh: Theo Alfred Chandler, chiến lược bao gồm các mục tiêu cơ bản dài hạn và phân bổ nguồn lực để thực hiện mục tiêu đó. William J. Glueck nhấn mạnh chiến lược là kế hoạch tổng thể, phối hợp nhằm đảm bảo mục tiêu tổ chức được thực hiện. Michael E. Porter định nghĩa chiến lược là nghệ thuật xây dựng lợi thế cạnh tranh bền vững để phòng thủ trên thị trường.

  • Các loại chiến lược kinh doanh: Chiến lược tăng trưởng tập trung, phát triển hội nhập, đa dạng hóa, ổn định, suy giảm… Mỗi loại chiến lược đòi hỏi yêu cầu nhân sự tương ứng về kỹ năng, thái độ và cơ cấu tổ chức.

  • Lý thuyết chính sách nhân sự: Chính sách nhân sự bao gồm các nội dung như phân tích công việc, tuyển dụng, đào tạo phát triển, sắp xếp sử dụng lao động, đánh giá và đãi ngộ nhân sự. Chính sách nhân sự phản ánh cách thức sử dụng và đối xử với nhân viên nhằm đạt được mục tiêu doanh nghiệp.

  • Mối quan hệ giữa chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự: Chiến lược kinh doanh là cơ sở trực tiếp hình thành nên chính sách nhân sự và ngược lại, chính sách nhân sự phải phù hợp và hỗ trợ thực hiện chiến lược kinh doanh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp phân tích tài liệu thứ cấp và thảo luận nhóm:

  • Nguồn dữ liệu thứ cấp: Bao gồm báo cáo tài chính, hồ sơ quản lý nhân sự, các văn bản pháp luật liên quan đến quản trị doanh nghiệp và nhân sự, tài liệu chuyên ngành về chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự.

  • Nguồn dữ liệu sơ cấp: Thu thập thông tin qua thảo luận nhóm với các cán bộ quản lý và giám đốc VNPT Lạng Sơn, phỏng vấn sâu các phòng ban chức năng liên quan đến xây dựng và thực hiện chiến lược, chính sách nhân sự.

  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phương pháp phân tích nội dung để tổng hợp, đánh giá các số liệu, ý kiến thu thập được nhằm làm rõ thực trạng và ảnh hưởng của chiến lược kinh doanh đến chính sách nhân sự.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Thảo luận nhóm gồm 10-15 cán bộ quản lý chủ chốt, phỏng vấn sâu 5-7 phòng ban chức năng. Lựa chọn mẫu theo phương pháp phi xác suất, tập trung vào những người có vai trò quan trọng trong công tác chiến lược và nhân sự.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2013 đến 2014, tập trung phân tích dữ liệu giai đoạn 2008-2013.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng xây dựng và thực hiện chiến lược kinh doanh tại VNPT Lạng Sơn còn nhiều hạn chế

    • Chiến lược kinh doanh hàng năm chủ yếu là bản kế hoạch phát sinh, chưa mang tính chiến lược dài hạn và chưa được xây dựng bài bản.
    • Khoảng 70% các kế hoạch chiến lược chưa được triển khai đồng bộ và hiệu quả, phụ thuộc nhiều vào chỉ đạo của Tập đoàn.

  2. Ảnh hưởng của chiến lược kinh doanh đến chính sách nhân sự

    • Chính sách tuyển dụng chủ yếu dựa vào nguồn nhân sự nội bộ và bạn bè người thân, chưa khai thác hiệu quả nguồn nhân lực bên ngoài.
    • Tỷ lệ nhân sự có trình độ đại học trở lên chiếm khoảng 45%, còn lại là lao động phổ thông và trung cấp, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ.
    • Chính sách đào tạo và phát triển nhân sự chưa được đầu tư bài bản, chỉ khoảng 30% nhân viên được tham gia các khóa đào tạo chuyên môn hàng năm.

  3. Cơ cấu tổ chức và sử dụng lao động chưa phù hợp với chiến lược kinh doanh mới

    • Mô hình tổ chức còn mang tính thí nghiệm, các bộ phận chưa phối hợp chặt chẽ, dẫn đến chồng chéo nhiệm vụ và hiệu quả thấp.
    • Tỷ lệ lao động theo độ tuổi dưới 30 chiếm khoảng 40%, nhưng thiếu sự gắn kết và phát triển lâu dài.

  4. Chính sách đãi ngộ và đánh giá nhân sự chưa tạo động lực mạnh mẽ

    • Tiền lương chủ yếu trả theo thời gian, chưa áp dụng rộng rãi hình thức trả lương theo sản phẩm hoặc hiệu quả công việc.
    • Chỉ khoảng 25% nhân viên được thưởng theo thành tích, phần lớn thưởng mang tính hình thức và không đồng đều.
    • Các chế độ phúc lợi còn hạn chế, chưa tạo được sự hấp dẫn so với các doanh nghiệp cùng ngành.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do VNPT Lạng Sơn mới thành lập và đang trong quá trình tái cơ cấu, chưa có hệ thống chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự đồng bộ, bài bản. So với các nghiên cứu trong ngành viễn thông, VNPT Lạng Sơn còn thiếu sự chủ động trong xây dựng chiến lược dài hạn và chưa khai thác hiệu quả nguồn nhân lực chất lượng cao.

Việc chính sách nhân sự chưa gắn kết chặt chẽ với chiến lược kinh doanh làm giảm khả năng thích ứng và phát triển của doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Các biểu đồ về cơ cấu lao động theo độ tuổi, trình độ và tỷ lệ đào tạo nhân sự minh họa rõ sự mất cân đối và thiếu đầu tư phát triển nguồn nhân lực.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện chiến lược kinh doanh đồng bộ với chính sách nhân sự nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của VNPT Lạng Sơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác xây dựng chiến lược kinh doanh bài bản, dài hạn

    • Xây dựng chiến lược kinh doanh 5 năm với mục tiêu rõ ràng, kế hoạch chi tiết và phân bổ nguồn lực hợp lý.
    • Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo VNPT Lạng Sơn phối hợp với Tập đoàn.

  2. Tăng cường tuyển dụng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

    • Mở rộng tuyển dụng nhân sự bên ngoài, ưu tiên các ứng viên có trình độ đại học trở lên và kỹ năng chuyên môn phù hợp.
    • Xây dựng chương trình đào tạo nâng cao kỹ năng và phát triển nghề nghiệp cho nhân viên hiện tại.
    • Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm, ưu tiên trong 12 tháng tới.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo.

  3. Cơ cấu tổ chức và phân công công việc hợp lý, tăng cường phối hợp liên phòng ban

    • Rà soát, điều chỉnh mô hình tổ chức theo hướng chuyên môn hóa và linh hoạt.
    • Thiết lập cơ chế phối hợp và giao tiếp hiệu quả giữa các bộ phận.
    • Thời gian thực hiện: 9 tháng tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban quản lý và phòng tổ chức hành chính.

  4. Cải tiến chính sách đãi ngộ và đánh giá nhân sự theo hiệu quả công việc

    • Áp dụng trả lương theo sản phẩm, hiệu quả công việc để tạo động lực làm việc.
    • Xây dựng hệ thống thưởng phạt minh bạch, công bằng, gắn với kết quả đánh giá.
    • Mở rộng các chế độ phúc lợi nhằm thu hút và giữ chân nhân tài.
    • Thời gian thực hiện: 12 tháng tới.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp với Ban lãnh đạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý VNPT Lạng Sơn

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và các giải pháp hoàn thiện chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự, từ đó nâng cao hiệu quả quản trị và phát triển doanh nghiệp.

  2. Phòng nhân sự và các bộ phận liên quan

    • Lợi ích: Áp dụng các kiến thức về xây dựng chính sách nhân sự phù hợp với chiến lược kinh doanh, cải tiến công tác tuyển dụng, đào tạo và đãi ngộ.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Quản trị nhân sự

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp phân tích và các kết quả nghiên cứu về mối quan hệ giữa chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự trong doanh nghiệp viễn thông.

  4. Các doanh nghiệp viễn thông và công nghệ thông tin khác

    • Lợi ích: Học hỏi kinh nghiệm xây dựng và thực hiện chiến lược kinh doanh đồng bộ với chính sách nhân sự, nâng cao năng lực cạnh tranh trong ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược kinh doanh có vai trò gì trong xây dựng chính sách nhân sự?
    Chiến lược kinh doanh xác định mục tiêu dài hạn và hướng phát triển của doanh nghiệp, từ đó làm cơ sở để xây dựng chính sách nhân sự phù hợp nhằm đảm bảo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển. Ví dụ, chiến lược tăng trưởng đa dạng hóa đòi hỏi chính sách tuyển dụng và đào tạo nhân sự đa năng.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp định tính, kết hợp phân tích tài liệu thứ cấp và thảo luận nhóm với các cán bộ quản lý VNPT Lạng Sơn để thu thập thông tin thực tiễn, đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của dữ liệu.

  3. Tại sao VNPT Lạng Sơn cần hoàn thiện chính sách nhân sự?
    Doanh nghiệp đang trong quá trình tái cơ cấu và cạnh tranh gay gắt, chính sách nhân sự chưa đồng bộ và chưa tạo động lực làm việc hiệu quả, nên cần hoàn thiện để thu hút, giữ chân nhân tài và nâng cao năng suất lao động.

  4. Các giải pháp đề xuất có thể áp dụng trong thời gian bao lâu?
    Các giải pháp được đề xuất có thể triển khai trong khoảng 6-12 tháng, tùy theo từng nội dung cụ thể như xây dựng chiến lược dài hạn, cải tiến tuyển dụng, đào tạo và đãi ngộ nhân sự.

  5. Ai là đối tượng chính hưởng lợi từ nghiên cứu này?
    Ban lãnh đạo, phòng nhân sự VNPT Lạng Sơn, các nhà quản lý doanh nghiệp viễn thông, cũng như các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh sẽ được hưởng lợi từ các kết quả và giải pháp nghiên cứu.

Kết luận

  • Chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự tại VNPT Lạng Sơn hiện còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
  • Mối quan hệ chặt chẽ giữa chiến lược kinh doanh và chính sách nhân sự là yếu tố quyết định sự thành công trong quản trị nguồn nhân lực.
  • Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp hoàn thiện chiến lược kinh doanh bài bản, tăng cường tuyển dụng và đào tạo nhân sự, cải tiến cơ cấu tổ chức và chính sách đãi ngộ.
  • Việc triển khai các giải pháp này trong vòng 6-12 tháng sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của VNPT Lạng Sơn.
  • Khuyến nghị các nhà quản lý doanh nghiệp viễn thông và các nhà nghiên cứu tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về mối quan hệ chiến lược – nhân sự trong bối cảnh chuyển đổi số và cạnh tranh toàn cầu.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo VNPT Lạng Sơn cần nhanh chóng xây dựng kế hoạch triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tế phát triển.