I. Giới thiệu chung về luận án
Luận án tiến sĩ với tiêu đề 'Xây dựng chỉ số tổ hợp đánh giá tính dễ bị tổn thương do ngập lụt lưu vực sông Bến Hải - Thạch Hãn' được thực hiện nhằm mục đích thiết lập một bộ tiêu chí tổng hợp để đánh giá tính dễ bị tổn thương do ngập lụt. Nghiên cứu này không chỉ cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình ngập lụt tại khu vực mà còn đưa ra các phương pháp đánh giá cụ thể. Đặc biệt, luận án nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng chỉ số tổ hợp, giúp các nhà quản lý có thể đưa ra quyết định chính xác hơn trong công tác phòng chống thiên tai. Việc đánh giá tính dễ bị tổn thương không chỉ dựa vào các yếu tố tự nhiên mà còn xem xét các yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường.
1.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng bộ tiêu chí tổ hợp để đánh giá tính dễ bị tổn thương do ngập lụt tại lưu vực sông Bến Hải - Thạch Hãn. Luận án hướng đến việc cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà ra quyết định trong việc quy hoạch và quản lý tài nguyên nước, đồng thời nâng cao khả năng ứng phó với thiên tai. Đặc biệt, nghiên cứu sẽ phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tính dễ bị tổn thương, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm giảm thiểu thiệt hại do ngập lụt gây ra.
II. Tình hình ngập lụt tại lưu vực sông Bến Hải Thạch Hãn
Lưu vực sông Bến Hải - Thạch Hãn là khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng của lũ lụt, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Các trận lũ lụt không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tần suất và cường độ của các trận lũ lụt ngày càng gia tăng, đe dọa đến sự phát triển bền vững của khu vực. Việc đánh giá tính dễ bị tổn thương do ngập lụt là cần thiết để có thể đưa ra các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, việc thiếu một bộ tiêu chí đánh giá chung đã gây khó khăn trong việc so sánh và phân tích tình hình ngập lụt giữa các khu vực khác nhau.
2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến ngập lụt
Nghiên cứu đã xác định nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tình hình ngập lụt tại khu vực, bao gồm điều kiện tự nhiên, biến đổi khí hậu, và các hoạt động kinh tế xã hội. Đặc biệt, sự phát triển không bền vững trong khai thác tài nguyên nước đã làm gia tăng nguy cơ ngập lụt. Các yếu tố như địa hình, lượng mưa, và sự phát triển đô thị cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ dễ bị tổn thương của khu vực. Việc phân tích các yếu tố này sẽ giúp xây dựng một bộ tiêu chí đánh giá chính xác hơn.
III. Phương pháp nghiên cứu và thiết lập bộ tiêu chí
Luận án đã áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau để thiết lập bộ tiêu chí đánh giá tính dễ bị tổn thương do ngập lụt. Phương pháp điều tra thực địa được sử dụng để thu thập dữ liệu từ các xã trong lưu vực sông Bến Hải - Thạch Hãn. Đồng thời, phương pháp phân tích hệ thống phân cấp (AHP) cũng được áp dụng để xác định trọng số cho các tiêu chí trong bộ chỉ số tổ hợp. Kết quả từ các phương pháp này đã giúp xây dựng một bộ tiêu chí có tính khả thi cao, phù hợp với điều kiện thực tế của khu vực.
3.1. Thiết lập bộ tiêu chí tổ hợp
Bộ tiêu chí tổ hợp được thiết lập dựa trên việc tổng hợp các tiêu chí từ nhiều nghiên cứu trước đây. Bộ tiêu chí này bao gồm 27 tiêu chí, được phân chia thành ba khía cạnh chính: kinh tế, xã hội và môi trường. Việc thiết lập bộ tiêu chí này không chỉ giúp đánh giá tính dễ bị tổn thương một cách toàn diện mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc so sánh giữa các khu vực khác nhau. Kết quả từ bộ tiêu chí này sẽ được sử dụng để tính toán chỉ số dễ bị tổn thương cho các xã thuộc lưu vực sông Bến Hải - Thạch Hãn.
IV. Kết quả và ứng dụng thực tiễn
Kết quả nghiên cứu cho thấy, bộ tiêu chí tổ hợp đã được áp dụng thành công để đánh giá tính dễ bị tổn thương do ngập lụt cho các xã trong lưu vực sông Bến Hải - Thạch Hãn. Các bản đồ tính dễ bị tổn thương đã được xây dựng, cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản lý trong công tác phòng chống thiên tai. Hơn nữa, nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng, việc áp dụng bộ tiêu chí này có thể giúp nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch và quản lý tài nguyên nước tại khu vực. Điều này không chỉ góp phần giảm thiểu thiệt hại do ngập lụt mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực.
4.1. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Luận án đã góp phần hoàn thiện phương pháp đánh giá tính dễ bị tổn thương do ngập lụt, đồng thời cung cấp một bộ tiêu chí có tính khả thi cao. Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng rộng rãi trong các nghiên cứu khác về ngập lụt, cũng như trong công tác quy hoạch và quản lý tài nguyên nước. Điều này không chỉ giúp nâng cao khả năng ứng phó với thiên tai mà còn bảo vệ cuộc sống và tài sản của người dân trong khu vực.
