Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, nhu cầu học tiếng Anh tại Việt Nam ngày càng trở nên cấp thiết. Tiếng Anh không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là chìa khóa mở ra cơ hội việc làm và phát triển nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp đại học. Tại Trường Đại học Nghệ thuật – Đại học Huế (HCA), sinh viên gặp nhiều khó khăn trong việc phát triển kỹ năng tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nói, do hạn chế về trình độ và phương pháp giảng dạy chưa phù hợp. Nghiên cứu này nhằm khám phá việc ứng dụng Phương pháp lấy nhiệm vụ làm trung tâm (Task-based Approach - TBA) trong dạy và học kỹ năng nói tiếng Anh tại HCA, thông qua khảo sát nhận thức của giảng viên và sinh viên.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các lớp tiếng Anh tại HCA trong giai đoạn hiện tại, với sự tham gia của 10 giảng viên và 150 sinh viên từ các khoa khác nhau. Mục tiêu cụ thể gồm: khảo sát thái độ của giảng viên và sinh viên đối với việc áp dụng TBA trong dạy và học kỹ năng nói; phân tích ưu nhược điểm của phương pháp này; đề xuất các giải pháp thiết kế bài giảng phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả học tập. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải tiến chương trình giảng dạy tiếng Anh, góp phần nâng cao năng lực giao tiếp cho sinh viên nghệ thuật, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho việc áp dụng TBA trong các trường đại học tương tự.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết về Phương pháp lấy nhiệm vụ làm trung tâm (Task-based Language Learning - TBLL), được định nghĩa là phương pháp giảng dạy ngôn ngữ dựa trên việc học viên thực hiện các nhiệm vụ giao tiếp có mục đích rõ ràng, tập trung vào ý nghĩa hơn là hình thức ngôn ngữ. Các nguyên tắc chính của TBLL bao gồm: tạo môi trường giao tiếp thực tế, khuyến khích sự chủ động và tự do của người học, tập trung vào quá trình học tập và sự phát triển kỹ năng giao tiếp. Ngoài ra, nghiên cứu cũng tham khảo mô hình bài giảng theo chu trình nhiệm vụ của Willis (1996) gồm ba giai đoạn: tiền nhiệm vụ, chu trình nhiệm vụ (thực hiện, lên kế hoạch, báo cáo) và tập trung ngôn ngữ.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng gồm: nhiệm vụ (task), bài tập (exercise), hoạt động (activity), kỹ năng nói tiếng Anh, bài giảng lấy nhiệm vụ làm trung tâm, và các loại nhiệm vụ như liệt kê, sắp xếp, so sánh, giải quyết vấn đề, chia sẻ kinh nghiệm cá nhân và nhiệm vụ sáng tạo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định lượng và định tính nhằm tăng tính khách quan và độ tin cậy. Cỡ mẫu gồm 10 giảng viên tiếng Anh (cả giảng dạy tiếng Anh chung và tiếng Anh chuyên ngành) và 150 sinh viên từ các năm học khác nhau tại HCA. Phương pháp chọn mẫu là ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các khoa và trình độ khác nhau.

Dữ liệu được thu thập qua bảng hỏi (questionnaire) dành cho giảng viên và sinh viên, phỏng vấn bán cấu trúc với 3 giảng viên và 4 sinh viên, cùng quan sát lớp học với checklist thiết kế sẵn. Phân tích dữ liệu định lượng dựa trên tần suất và tỷ lệ phần trăm, trình bày qua bảng biểu và biểu đồ; dữ liệu định tính được phân tích nội dung nhằm bổ sung và làm rõ các kết quả định lượng. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm học 2013 tại HCA.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thái độ của giảng viên và sinh viên đối với TBA: 80% giảng viên đã áp dụng TBA trong giảng dạy kỹ năng nói, trong đó 37.5% giảng viên tiếng Anh chuyên ngành đánh giá phương pháp này mang lại hiệu quả cao. Đa số sinh viên (92.7%) thích học kỹ năng nói thông qua các nhiệm vụ, cho rằng phương pháp này giúp họ chủ động và tự tin hơn khi giao tiếp.

  2. Thời lượng giảng dạy kỹ năng nói: Giảng viên tiếng Anh chung dành trung bình 5-10 tiết học mỗi học kỳ cho kỹ năng nói, trong khi giảng viên tiếng Anh chuyên ngành dành từ 15-20 tiết, cho thấy sự khác biệt về mức độ tập trung vào kỹ năng này.

  3. Ưu điểm của TBA: Giúp sinh viên phát triển kỹ năng giao tiếp thực tế, tăng động lực học tập, tạo môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự tương tác nhóm. Ví dụ, sinh viên ngành nghệ thuật cảm thấy hứng thú khi thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến chuyên ngành của mình.

  4. Hạn chế và khó khăn: Một số giảng viên cho rằng sinh viên chưa đủ trình độ tiếng Anh cơ bản để thực hiện các nhiệm vụ phức tạp, đồng thời việc tổ chức lớp học theo TBA đòi hỏi nhiều thời gian và công sức chuẩn bị. Ngoài ra, việc đánh giá kết quả học tập theo TBA còn gặp khó khăn do thiếu công cụ đo lường phù hợp.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy TBA phù hợp và hiệu quả hơn trong các lớp tiếng Anh chuyên ngành (ESP) so với tiếng Anh chung (GE), do sinh viên ESP đã có nền tảng tiếng Anh vững hơn và các nhiệm vụ được thiết kế sát với chuyên ngành, tăng tính thực tiễn và hứng thú học tập. Điều này phù hợp với quan điểm của các nhà nghiên cứu như Willis (1996) và Skehan (1998) về việc TBA giúp phát triển kỹ năng giao tiếp thông qua các nhiệm vụ có mục đích rõ ràng.

Biểu đồ thể hiện tỷ lệ áp dụng TBA và đánh giá hiệu quả của giảng viên minh họa rõ sự khác biệt giữa các nhóm giảng viên. Bảng tổng hợp ý kiến sinh viên về mức độ hứng thú và khó khăn khi học kỹ năng nói với nhiệm vụ cũng cho thấy phần lớn sinh viên đánh giá tích cực, tuy nhiên vẫn có khoảng 28% sinh viên cảm thấy nhiệm vụ chưa phù hợp hoặc quá khó.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả này củng cố vai trò của TBA trong việc nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết kế nhiệm vụ phù hợp với trình độ và nhu cầu của người học. Việc kết hợp quan sát lớp học và phỏng vấn giúp làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả áp dụng TBA, như năng lực giảng viên, cơ sở vật chất và thái độ học tập của sinh viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và bồi dưỡng giảng viên: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về thiết kế và triển khai bài giảng theo phương pháp lấy nhiệm vụ làm trung tâm, nhằm nâng cao năng lực sư phạm và kỹ năng tổ chức lớp học tương tác. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban giám hiệu và phòng đào tạo HCA.

  2. Thiết kế bài giảng phù hợp với trình độ sinh viên: Xây dựng hệ thống nhiệm vụ đa dạng, có mức độ khó tăng dần, gắn liền với chuyên ngành nghệ thuật để tạo động lực học tập và phát triển kỹ năng giao tiếp thực tế. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: Tổ biên soạn chương trình và giảng viên.

  3. Tăng thời lượng giảng dạy kỹ năng nói: Điều chỉnh lịch học để dành nhiều tiết học hơn cho kỹ năng nói, đặc biệt trong các lớp tiếng Anh chuyên ngành, nhằm tạo điều kiện cho sinh viên thực hành và tương tác nhiều hơn. Thời gian: 1 học kỳ; Chủ thể: Ban đào tạo và các khoa.

  4. Phát triển công cụ đánh giá phù hợp: Xây dựng hệ thống đánh giá dựa trên kết quả thực hiện nhiệm vụ, tập trung vào khả năng giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ trong tình huống thực tế, thay vì chỉ đánh giá kiến thức ngữ pháp. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Bộ môn tiếng Anh và phòng khảo thí.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về TBA, giúp giảng viên thiết kế bài giảng hiệu quả, nâng cao kỹ năng giảng dạy và tương tác với sinh viên.

  2. Nhà quản lý giáo dục và phòng đào tạo: Thông tin về ưu nhược điểm của TBA và các đề xuất cải tiến chương trình giúp hoạch định chính sách đào tạo phù hợp, nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh.

  3. Sinh viên ngành sư phạm tiếng Anh và ngôn ngữ: Tài liệu tham khảo hữu ích để hiểu rõ về phương pháp giảng dạy hiện đại, chuẩn bị kiến thức và kỹ năng cho công tác giảng dạy tương lai.

  4. Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực ngôn ngữ và giáo dục: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu sắc về việc áp dụng TBA trong bối cảnh Việt Nam, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phương pháp lấy nhiệm vụ làm trung tâm là gì?
    Phương pháp này tập trung vào việc học viên thực hiện các nhiệm vụ giao tiếp có mục đích cụ thể, giúp phát triển kỹ năng ngôn ngữ thông qua hoạt động thực tế thay vì chỉ học lý thuyết ngữ pháp.

  2. Tại sao kỹ năng nói lại quan trọng trong học tiếng Anh?
    Kỹ năng nói giúp người học giao tiếp hiệu quả, thể hiện ý tưởng và phản ứng trong các tình huống thực tế, đồng thời tạo động lực học tập các kỹ năng khác như nghe, đọc, viết.

  3. Làm thế nào để thiết kế bài giảng theo TBA phù hợp với sinh viên?
    Cần lựa chọn nhiệm vụ gần gũi với đời sống và chuyên ngành của sinh viên, có mức độ khó phù hợp, khuyến khích sự tương tác và sáng tạo, đồng thời cung cấp hỗ trợ ngôn ngữ cần thiết.

  4. Những khó khăn khi áp dụng TBA là gì?
    Bao gồm trình độ tiếng Anh chưa đồng đều của sinh viên, thời gian giảng dạy hạn chế, thiếu tài liệu và công cụ đánh giá phù hợp, cũng như yêu cầu cao về kỹ năng tổ chức lớp học của giảng viên.

  5. TBA có thể áp dụng cho các môn học khác ngoài tiếng Anh không?
    Có, vì TBA tập trung vào việc học qua thực hành và giao tiếp, nên có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực nhằm phát triển kỹ năng thực tiễn và tư duy phản biện.

Kết luận

  • Phương pháp lấy nhiệm vụ làm trung tâm được đánh giá cao trong việc nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh cho sinh viên ngành nghệ thuật tại HCA.
  • Sinh viên và giảng viên đều nhận thấy TBA tạo động lực học tập và môi trường giao tiếp tích cực.
  • Việc áp dụng TBA hiệu quả hơn trong các lớp tiếng Anh chuyên ngành so với tiếng Anh chung.
  • Cần thiết kế bài giảng phù hợp với trình độ và nhu cầu của sinh viên, đồng thời tăng cường đào tạo giảng viên và cải tiến công cụ đánh giá.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo giảng viên, điều chỉnh chương trình học và phát triển tài liệu giảng dạy theo hướng TBA nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh tại HCA.

Hành động ngay: Các giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên xem xét áp dụng các đề xuất trong nghiên cứu để cải thiện hiệu quả giảng dạy và học tập tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nói, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sinh viên trong thời kỳ hội nhập quốc tế.