Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam tiếp tục phát triển và hội nhập sâu rộng, các đơn vị sự nghiệp công lập đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ công và phục vụ lợi ích xã hội. Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang, với hơn 70 năm hình thành và phát triển, là một trong những đơn vị sự nghiệp công lập tiêu biểu trong lĩnh vực y tế, có quy mô 1.000 giường bệnh và gần 700 cán bộ chuyên môn. Giai đoạn 2021-2023, bệnh viện đã thực hiện cơ chế tự chủ tài chính, tạo điều kiện nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và chất lượng dịch vụ y tế.

Tuy nhiên, việc kế toán doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh tại bệnh viện còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng tự chủ và phát triển bền vững. Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn 2021-2023, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và hỗ trợ công tác điều hành bệnh viện.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào kế toán tài chính các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ tại bệnh viện, sử dụng số liệu tài chính từ năm 2022-2023 và đề xuất giải pháp có hiệu lực đến năm 2030. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ bệnh viện thực hiện cơ chế tự chủ tài chính, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả sử dụng nguồn lực, góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ y tế cho người dân tỉnh Tuyên Quang và các vùng lân cận.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và chuẩn mực kế toán hành chính sự nghiệp, bao gồm:

  • Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 về chuẩn mực chung, định nghĩa chi phí là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán.
  • VPSAS 01 và VPSAS 09 về trình bày báo cáo tài chính và nhận biết doanh thu, trong đó doanh thu là tổng giá trị lợi ích kinh tế thu được trong kỳ báo cáo.
  • Nghị định 60/2021/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, phân loại đơn vị theo mức độ tự đảm bảo chi thường xuyên.
  • Thông tư 107/2017/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán hành chính sự nghiệp, quy định chi tiết về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh tại đơn vị sự nghiệp công lập.

Các khái niệm chính bao gồm: doanh thu (phân loại theo nguồn thu dịch vụ công, hoạt động sản xuất kinh doanh, tài trợ, dịch vụ ngoài giờ), chi phí (chi phí nhân viên, vật tư, quản lý hành chính, khấu hao tài sản cố định), kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh (bao gồm kết quả hoạt động kinh doanh, tài chính và các hoạt động khác).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp:

  • Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thu thập và hệ thống hóa các tài liệu, văn bản pháp luật, chuẩn mực kế toán, báo cáo tài chính và các nghiên cứu liên quan để xây dựng cơ sở lý luận.
  • Phương pháp điều tra và quan sát thực tế: Thu thập số liệu kế toán doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn 2022-2023.
  • Phương pháp phân tích dữ liệu: Sử dụng thống kê mô tả, phân tích tổng hợp, so sánh số liệu thứ cấp từ báo cáo kết quả kinh doanh và dự toán của bệnh viện để đánh giá thực trạng và xác định các tồn tại, hạn chế.

Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ số liệu tài chính của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang trong hai năm 2022 và 2023. Phương pháp chọn mẫu là thu thập toàn bộ dữ liệu thứ cấp có sẵn từ báo cáo tài chính và các chứng từ kế toán. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm kế toán MISA và các công cụ thống kê mô tả để đảm bảo tính chính xác và khách quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Doanh thu tăng trưởng ổn định: Doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ y tế tại bệnh viện tăng từ 106.578 triệu đồng năm 2021 lên 151.357 triệu đồng năm 2022 (tăng 42%) và tiếp tục tăng lên 162.548 triệu đồng năm 2023 (tăng 7,39%). Doanh thu chủ yếu đến từ viện phí và bảo hiểm y tế, chiếm trên 98% tổng doanh thu.

  2. Chi phí hoạt động tăng theo quy mô: Tổng chi cho hoạt động sự nghiệp tăng từ 103.168 triệu đồng năm 2021 lên 112.000 triệu đồng năm 2022 và 120.000 triệu đồng năm 2023 (theo ước tính). Trong đó, chi cho con người chiếm khoảng 33%, chi mua sắm, sửa chữa tài sản cố định chiếm 37%, chi nghiệp vụ chuyên môn chiếm gần 24%, còn lại là chi quản lý hành chính.

  3. Hiệu quả sử dụng nguồn lực: Tỷ lệ chi phí cho con người và mua sắm tài sản cố định tăng lần lượt 7,09% và 15% năm 2022 so với năm 2021, phản ánh sự đầu tư mạnh mẽ vào nguồn nhân lực và cơ sở vật chất. Chi phí quản lý hành chính giữ ổn định, chiếm khoảng 9,5% tổng chi phí.

  4. Kế toán doanh thu và chi phí tuân thủ quy định: Bệnh viện áp dụng chế độ kế toán hành chính sự nghiệp theo Thông tư 107/2017/TT-BTC, sử dụng phần mềm MISA để ghi nhận và quản lý chứng từ kế toán, đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong báo cáo tài chính.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng doanh thu ổn định trong giai đoạn 2021-2023 phản ánh hiệu quả trong việc mở rộng dịch vụ y tế và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang. Việc tăng chi phí cho con người và đầu tư tài sản cố định phù hợp với xu hướng phát triển bệnh viện hiện đại, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân.

So với các bệnh viện công lập khác trong khu vực như Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên và Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ, bệnh viện Tuyên Quang đã có bước tiến đáng kể trong việc áp dụng cơ chế tự chủ tài chính và quản lý kế toán doanh thu, chi phí. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế như chưa khai thác tối đa các nguồn thu ngoài viện phí, chưa đồng bộ hoàn toàn các quy định pháp luật liên quan đến cơ chế tự chủ tài chính.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu theo năm, biểu đồ cơ cấu chi phí theo nhóm và bảng so sánh tỷ lệ chi phí trên doanh thu qua các năm để minh họa rõ nét hơn về hiệu quả hoạt động tài chính của bệnh viện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý và phân loại doanh thu: Áp dụng hệ thống phân loại doanh thu chi tiết hơn, đặc biệt là phân biệt rõ ràng giữa doanh thu từ dịch vụ y tế, dịch vụ theo yêu cầu và các nguồn thu khác nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Phòng Tài chính Kế toán bệnh viện.

  2. Tối ưu hóa chi phí nhân sự và vật tư y tế: Xây dựng kế hoạch nhân sự hợp lý, đánh giá hiệu quả công việc định kỳ, đồng thời áp dụng hệ thống quản lý kho vật tư y tế hiện đại để giảm thất thoát và lãng phí. Thời gian thực hiện: 2024-2026. Chủ thể: Ban Giám đốc phối hợp phòng Tổ chức cán bộ và phòng Vật tư.

  3. Đẩy mạnh khai thác nguồn thu ngoài viện phí: Phát triển các dịch vụ y tế theo yêu cầu, mở rộng hợp tác đào tạo, nghiên cứu khoa học và kêu gọi tài trợ, đầu tư từ các tổ chức trong và ngoài nước. Thời gian thực hiện: 2024-2030. Chủ thể: Ban Giám đốc và phòng Kế hoạch tổng hợp.

  4. Hoàn thiện hệ thống kế toán và báo cáo tài chính: Nâng cấp phần mềm kế toán, đào tạo nhân viên kế toán về các chuẩn mực kế toán mới, đồng thời tăng cường kiểm soát nội bộ để đảm bảo tính chính xác và minh bạch của báo cáo tài chính. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Phòng Tài chính Kế toán và Ban Giám đốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám đốc các bệnh viện công lập: Để tham khảo các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, kế toán doanh thu và chi phí, từ đó áp dụng phù hợp với đặc thù đơn vị mình.

  2. Phòng Tài chính Kế toán bệnh viện: Hướng dẫn chi tiết về quy trình kế toán doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, giúp cải thiện công tác hạch toán và báo cáo tài chính.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và tài chính: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, quy định về cơ chế tự chủ tài chính và quản lý tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập.

  4. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành Kế toán và Quản lý y tế: Là tài liệu tham khảo thực tiễn quý giá về ứng dụng kế toán trong lĩnh vực y tế công lập, giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiên cứu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao kế toán doanh thu và chi phí tại bệnh viện công lập lại quan trọng?
    Kế toán doanh thu và chi phí giúp phản ánh chính xác tình hình tài chính, hỗ trợ quản lý nguồn lực hiệu quả, đảm bảo minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

  2. Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang áp dụng chế độ kế toán nào?
    Bệnh viện áp dụng chế độ kế toán hành chính sự nghiệp theo Thông tư 107/2017/TT-BTC, sử dụng phần mềm MISA để ghi nhận và quản lý các nghiệp vụ kế toán.

  3. Nguồn thu chính của bệnh viện là gì?
    Nguồn thu chính gồm viện phí, bảo hiểm y tế, dịch vụ y tế theo cơ chế đặt hàng, dịch vụ theo yêu cầu và các nguồn thu khác như tài trợ, dịch vụ phụ trợ.

  4. Chi phí lớn nhất trong hoạt động của bệnh viện là gì?
    Chi phí cho con người (lương, phụ cấp, bảo hiểm) và chi mua sắm, sửa chữa tài sản cố định chiếm tỷ trọng lớn nhất, lần lượt khoảng 33% và 37% tổng chi phí.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả kế toán tại bệnh viện?
    Cần tăng cường đào tạo nhân viên kế toán, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý, hoàn thiện quy trình kế toán, đồng thời nâng cao trách nhiệm giải trình và kiểm soát nội bộ.

Kết luận

  • Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang đã đạt được sự tăng trưởng ổn định về doanh thu và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực trong giai đoạn 2021-2023.
  • Công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh được thực hiện theo đúng quy định, góp phần minh bạch tài chính và hỗ trợ quản lý.
  • Vẫn còn tồn tại hạn chế trong việc khai thác nguồn thu ngoài viện phí và đồng bộ các quy định pháp luật liên quan đến cơ chế tự chủ tài chính.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện hệ thống kế toán, tối ưu hóa chi phí và đa dạng hóa nguồn thu, có hiệu lực đến năm 2030.
  • Khuyến nghị các đơn vị liên quan phối hợp triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, góp phần phát triển bền vững bệnh viện và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển của bệnh viện.