Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, ngành y tế giữ vai trò trọng yếu trong việc bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân, nguồn lực quan trọng cho sự phát triển bền vững của quốc gia. Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh, với quy mô trên 1.500 giường bệnh và cơ sở vật chất hiện đại, là một trong những đơn vị y tế công lập hàng đầu tại khu vực, phục vụ gần 381.000 lượt khám và 38.000 lượt điều trị nội trú mỗi năm. Tuy nhiên, trong quá trình chuyển đổi sang cơ chế tự chủ tài chính theo Nghị định 16/2015/NĐ-CP, công tác tổ chức kế toán tại bệnh viện còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu quản lý tài chính hiện đại.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn 2015-2017, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tổ chức bộ máy kế toán, công tác chứng từ, tài khoản, sổ sách kế toán và báo cáo tài chính tại bệnh viện. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc cải tiến tổ chức kế toán, giúp bệnh viện thích ứng tốt hơn với cơ chế tự chủ, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính trong lĩnh vực y tế công lập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình về tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập có thu, bao gồm:

  • Lý thuyết tổ chức kế toán: Tổ chức kế toán là hệ thống các yếu tố như bộ máy kế toán, chứng từ, tài khoản, sổ sách và báo cáo kế toán được liên kết chặt chẽ nhằm thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời phục vụ quản lý.

  • Mô hình tổ chức bộ máy kế toán: Bao gồm mô hình tập trung, phân tán và kết hợp tập trung - phân tán, phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của đơn vị.

  • Nguyên tắc tổ chức kế toán: Thống nhất, phù hợp, tiết kiệm hiệu quả và bất kiêm nhiệm, đảm bảo tính khoa học, khách quan và hiệu quả trong công tác kế toán.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: đơn vị sự nghiệp công lập có thu, cơ chế tự chủ tài chính, tổ chức bộ máy kế toán, chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, báo cáo tài chính.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu thứ cấp: Các văn bản pháp luật liên quan như Nghị định 16/2015/NĐ-CP, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Kế toán, Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính; tài liệu chuyên ngành, giáo trình kế toán; báo cáo tài chính, sổ sách kế toán của Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2015-2017.
    • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua phỏng vấn, trao đổi với trưởng phòng tài chính kế toán và kế toán viên bệnh viện năm 2017.

  • Phương pháp phân tích: Tổng hợp, so sánh, đối chiếu số liệu thực tế với các quy định, nguyên tắc tổ chức kế toán; kiểm định tính hợp lý của tổ chức bộ máy kế toán; phân tích định tính và định lượng các hoạt động kế toán tại bệnh viện.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào toàn bộ bộ phận kế toán tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh, với sự tham gia của các cán bộ chủ chốt trong phòng tài chính kế toán.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích số liệu từ các báo cáo tài chính và hoạt động kế toán của bệnh viện trong giai đoạn 2015-2017; khảo sát thực trạng tổ chức kế toán năm 2017.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán:
    Bệnh viện áp dụng mô hình tổ chức bộ máy kế toán tập trung với phòng tài chính kế toán làm trung tâm. Tổng biên chế phòng kế toán là 51 cán bộ, trong đó 100% có trình độ đại học trở lên, đảm bảo năng lực chuyên môn. Tuy nhiên, phân công công việc còn chưa rõ ràng, một số vị trí kế toán kiêm nhiệm nhiều công việc, ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm soát nội bộ.

  2. Tổ chức chứng từ kế toán:
    Quy trình luân chuyển chứng từ được thực hiện theo đúng quy định, gồm 4 bước: tiếp nhận, kiểm tra, phân loại và lưu trữ. Tỷ lệ chứng từ hợp lệ đạt khoảng 95%, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số chứng từ chưa được kiểm tra kỹ, gây khó khăn trong việc ghi sổ kế toán chính xác.

  3. Tổ chức tài khoản và sổ sách kế toán:
    Hệ thống tài khoản kế toán được xây dựng phù hợp với đặc thù đơn vị sự nghiệp công lập có thu, phản ánh đầy đủ các khoản thu, chi và tài sản. Hình thức kế toán Nhật ký chung được áp dụng, đảm bảo tính kịp thời và chính xác trong ghi chép. Tuy nhiên, việc cập nhật và đối chiếu số liệu giữa các phần hành kế toán còn chậm, ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo tài chính.

  4. Báo cáo tài chính và kiểm tra kế toán:
    Báo cáo tài chính được lập đầy đủ, đúng kỳ hạn và gửi cơ quan chủ quản. Tỷ lệ báo cáo đúng hạn đạt trên 90%. Công tác kiểm tra kế toán nội bộ được thực hiện thường xuyên, phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu xử lý dữ liệu nhanh và chính xác.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những tồn tại trên xuất phát từ việc chuyển đổi cơ chế tài chính sang tự chủ, đòi hỏi tổ chức kế toán phải linh hoạt và chuyên nghiệp hơn. So với các nghiên cứu tại các bệnh viện công lập khác, Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh đã có bước tiến đáng kể về cơ sở vật chất và đội ngũ kế toán, nhưng vẫn cần cải thiện quy trình và ứng dụng công nghệ thông tin. Việc tổ chức bộ máy kế toán tập trung phù hợp với quy mô bệnh viện, nhưng cần phân công nhiệm vụ rõ ràng để tránh chồng chéo và nâng cao hiệu quả kiểm soát. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ chứng từ hợp lệ, tỷ lệ báo cáo đúng hạn qua các năm sẽ minh họa rõ hơn tiến trình cải thiện công tác kế toán tại bệnh viện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phân công, phân nhiệm trong bộ máy kế toán

    • Rà soát và điều chỉnh cơ cấu tổ chức phòng tài chính kế toán, phân công rõ ràng từng chức năng, tránh kiêm nhiệm quá nhiều công việc.
    • Mục tiêu: Nâng cao hiệu quả kiểm soát nội bộ, giảm thiểu sai sót.
    • Thời gian thực hiện: 6 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc bệnh viện phối hợp phòng tổ chức cán bộ.

  2. Hoàn thiện quy trình kiểm tra, xử lý chứng từ kế toán

    • Xây dựng quy trình kiểm tra chứng từ chặt chẽ hơn, tăng cường đào tạo nhân viên kế toán về nghiệp vụ kiểm tra.
    • Mục tiêu: Đảm bảo 100% chứng từ hợp lệ trước khi ghi sổ.
    • Thời gian thực hiện: 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng tài chính kế toán.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán

    • Đầu tư phần mềm kế toán hiện đại, đào tạo nhân viên sử dụng hiệu quả.
    • Mục tiêu: Rút ngắn thời gian xử lý số liệu, nâng cao độ chính xác báo cáo tài chính.
    • Thời gian thực hiện: 1-2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc, phòng công nghệ thông tin, phòng tài chính kế toán.

  4. Nâng cao chất lượng báo cáo tài chính và phân tích tài chính

    • Tổ chức các khóa đào tạo về phân tích báo cáo tài chính, sử dụng số liệu để hỗ trợ quản lý.
    • Mục tiêu: Cung cấp thông tin tài chính kịp thời, chính xác phục vụ ra quyết định.
    • Thời gian thực hiện: 6 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng tài chính kế toán phối hợp với các đơn vị đào tạo chuyên ngành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban giám đốc các bệnh viện công lập

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và giải pháp tổ chức kế toán phù hợp với cơ chế tự chủ tài chính, nâng cao hiệu quả quản lý tài chính bệnh viện.

  2. Phòng tài chính kế toán các đơn vị sự nghiệp công lập

    • Lợi ích: Áp dụng các mô hình tổ chức bộ máy kế toán, quy trình chứng từ và báo cáo tài chính đã được nghiên cứu, cải tiến công tác kế toán.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và tài chính

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, hướng dẫn tổ chức kế toán trong các đơn vị y tế công lập.

  4. Sinh viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành kế toán và quản lý y tế

    • Lợi ích: Nắm bắt kiến thức lý luận và thực tiễn về tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập, phục vụ học tập và nghiên cứu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức kế toán lại quan trọng đối với bệnh viện công lập?
    Tổ chức kế toán giúp thu thập, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, hỗ trợ quản lý hiệu quả nguồn lực, đảm bảo hoạt động bệnh viện minh bạch và bền vững.

  2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán nào phù hợp với bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh?
    Mô hình tập trung được áp dụng phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của bệnh viện, giúp thống nhất quản lý và kiểm soát kế toán.

  3. Những khó khăn chính trong công tác kế toán tại bệnh viện hiện nay là gì?
    Bao gồm phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng, quy trình chứng từ chưa chặt chẽ, ứng dụng công nghệ thông tin hạn chế và cập nhật số liệu chậm.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác kế toán tại bệnh viện?
    Cần tăng cường phân công nhiệm vụ, hoàn thiện quy trình kiểm tra chứng từ, ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao năng lực phân tích báo cáo tài chính.

  5. Cơ chế tự chủ tài chính ảnh hưởng thế nào đến tổ chức kế toán bệnh viện?
    Cơ chế này đòi hỏi bệnh viện phải tự chủ trong quản lý tài chính, tăng cường tính minh bạch và hiệu quả sử dụng nguồn lực, từ đó yêu cầu tổ chức kế toán phải chuyên nghiệp và linh hoạt hơn.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập có thu, đặc biệt trong lĩnh vực y tế công lập.
  • Đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh cho thấy nhiều điểm mạnh nhưng cũng còn tồn tại hạn chế cần khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán, quy trình chứng từ, ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao chất lượng báo cáo tài chính.
  • Các giải pháp được thiết kế phù hợp với điều kiện thực tế và cơ chế tự chủ tài chính hiện hành, có khả năng nâng cao hiệu quả quản lý tài chính bệnh viện.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai thực hiện các giải pháp trong vòng 1-2 năm, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng áp dụng cho các bệnh viện công lập khác.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả công tác kế toán tại bệnh viện, góp phần phát triển y tế công lập bền vững!