Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội hiện nay, giáo dục nghề nghiệp (GDNN) giữ vai trò quan trọng trong việc cung ứng nguồn nhân lực kỹ thuật cho nền kinh tế quốc dân. Tại Việt Nam, GDNN đã có nhiều chuyển biến tích cực về quy mô tuyển sinh, chất lượng và hiệu quả đào tạo. Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc thành phố Hà Nội, được thành lập năm 2013, là một trong những đơn vị sự nghiệp công lập đi đầu trong đào tạo nghề chất lượng cao theo mô hình Hàn Quốc với quy mô gần 2.400 học sinh sinh viên và 9 nghề trọng điểm cấp quốc tế. Tuy nhiên, công tác kế toán tại trường còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong việc thích ứng với cơ chế tài chính mới và xây dựng đội ngũ nhân viên kế toán chuyên nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2020-2023, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của nhà trường. Nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng tổ chức bộ máy kế toán, hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ kế toán, báo cáo tài chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần nâng cao chất lượng quản lý tài chính, giúp lãnh đạo nhà trường đưa ra quyết định chính xác, kịp thời, đồng thời tăng cường tính minh bạch và hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về tổ chức công tác kế toán trong đơn vị hành chính sự nghiệp công lập, bao gồm:

  • Lý thuyết tổ chức công tác kế toán: Tập trung vào việc tạo lập mối liên hệ giữa các yếu tố của hệ thống kế toán như nhân sự, chứng từ, tài khoản, sổ sách và báo cáo nhằm đảm bảo chức năng thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin kế toán chính xác, kịp thời.
  • Mô hình quản lý tài chính đơn vị sự nghiệp công lập: Bao gồm quy trình lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán ngân sách, kiểm tra, kiểm soát chi tiêu theo quy định của Nhà nước.
  • Khái niệm và nguyên tắc kế toán hành chính sự nghiệp: Tuân thủ Luật Kế toán, Luật Ngân sách Nhà nước, chuẩn mực kế toán công và các chế độ kế toán hành chính sự nghiệp do Bộ Tài chính ban hành.
  • Các khái niệm chính: đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức bộ máy kế toán, chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, sổ kế toán, báo cáo tài chính, kiểm tra kế toán, ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

  • Phương pháp nghiên cứu lý luận: Tổng hợp, phân tích các văn bản pháp luật, tài liệu chuyên ngành, các chuẩn mực và chế độ kế toán hành chính sự nghiệp hiện hành.
  • Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Khảo sát, phỏng vấn trực tiếp Ban giám hiệu, trưởng phòng Kế hoạch - Tài chính, kế toán trưởng, nhân viên kế toán và các cán bộ chủ chốt tại Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc TP Hà Nội.
  • Phương pháp phân tích tổng hợp: Sử dụng số liệu thống kê từ các báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán ngân sách của nhà trường trong giai đoạn 2020-2023 để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.
  • Phương pháp xử lý số liệu: Thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm, phân tích định tính và định lượng nhằm làm rõ các vấn đề tồn tại và nguyên nhân.

Cỡ mẫu nghiên cứu gồm toàn bộ cán bộ kế toán và các phòng ban liên quan tại trường, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả. Thời gian nghiên cứu tập trung từ năm học 2020-2021 đến 2022-2023, với định hướng giải pháp đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán còn nhiều bất cập: Trường có 81 cán bộ viên chức, trong đó phòng Kế hoạch - Tài chính đảm nhận công tác kế toán. Tuy nhiên, đội ngũ kế toán chưa chuyên nghiệp, thiếu nhân lực có trình độ cao, dẫn đến việc xử lý thông tin kế toán chưa kịp thời và chính xác. Khoảng 60% nhân viên kế toán chưa được đào tạo bài bản về kế toán hành chính sự nghiệp.

  2. Hệ thống chứng từ và tài khoản kế toán chưa đồng bộ: Nhà trường áp dụng Thông tư 107/2017/TT-BTC nhưng việc tổ chức chứng từ, phân loại tài khoản còn lúng túng, gây khó khăn trong việc tổng hợp và báo cáo. Tỷ lệ chứng từ bị trả lại do sai sót chiếm khoảng 15% tổng số chứng từ kiểm tra.

  3. Báo cáo tài chính và quyết toán ngân sách chưa phát huy hiệu quả: Báo cáo tài chính được lập đầy đủ theo quy định nhưng chủ yếu mang tính hành chính, thiếu phân tích sâu sắc về tình hình tài chính và hiệu quả sử dụng nguồn vốn. Tỷ lệ báo cáo nộp trễ hạn chiếm khoảng 10%, ảnh hưởng đến công tác quản lý và giám sát.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán còn hạn chế: Nhà trường đã triển khai phần mềm kế toán MISA Mimosa.NET 2019 nhưng chưa khai thác tối đa các tính năng tự động hóa và bảo mật thông tin. Khoảng 40% công việc kế toán vẫn thực hiện thủ công, làm giảm hiệu quả và tăng nguy cơ sai sót.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc chưa xây dựng được đội ngũ kế toán chuyên nghiệp, thiếu sự đầu tư đồng bộ về công nghệ và quy trình làm việc chưa khoa học. So với các trường cao đẳng nghề khác trong khu vực, Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc TP Hà Nội có quy mô lớn và yêu cầu cao về chất lượng đào tạo, do đó công tác kế toán cần được hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính phức tạp hơn.

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo ngành và các nghiên cứu trước đây về kế toán hành chính sự nghiệp, đồng thời nhấn mạnh vai trò của công nghệ thông tin và đào tạo nhân lực trong việc nâng cao hiệu quả công tác kế toán. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ tỷ lệ nhân viên kế toán có trình độ chuyên môn, biểu đồ số lượng chứng từ sai sót theo năm và bảng so sánh tiến độ nộp báo cáo tài chính sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các vấn đề tồn tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đào tạo và nâng cao trình độ nhân viên kế toán: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kế toán hành chính sự nghiệp và kỹ năng sử dụng phần mềm kế toán cho toàn bộ nhân viên kế toán trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Ban giám hiệu phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  2. Hoàn thiện hệ thống chứng từ và tài khoản kế toán: Rà soát, chuẩn hóa quy trình lập, kiểm tra và lưu trữ chứng từ kế toán; xây dựng hệ thống tài khoản chi tiết phù hợp với đặc thù hoạt động của nhà trường. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do phòng Kế hoạch - Tài chính chủ trì.

  3. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin: Mở rộng sử dụng phần mềm kế toán hiện đại, tự động hóa các quy trình nhập liệu, kiểm tra và báo cáo; đồng thời xây dựng hệ thống bảo mật thông tin kế toán. Kế hoạch triển khai trong 18 tháng, phối hợp với phòng CNTT và nhà cung cấp phần mềm.

  4. Cải tiến báo cáo tài chính và quyết toán ngân sách: Phát triển các báo cáo phân tích tài chính chuyên sâu, cung cấp thông tin hỗ trợ ra quyết định quản lý; đảm bảo báo cáo được lập và nộp đúng hạn 100%. Thực hiện liên tục, do kế toán trưởng và Ban giám hiệu giám sát.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban giám hiệu các trường cao đẳng nghề và đại học: Giúp hiểu rõ về tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và ra quyết định.

  2. Phòng Kế hoạch - Tài chính các đơn vị sự nghiệp công lập: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để hoàn thiện bộ máy kế toán, quy trình xử lý chứng từ và báo cáo tài chính.

  3. Nhân viên kế toán và kế toán trưởng: Hỗ trợ nâng cao kiến thức chuyên môn, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin và thực hiện các quy trình kế toán theo chuẩn mực hiện hành.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp và tài chính công: Tham khảo để xây dựng chính sách, hướng dẫn và kiểm tra công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức công tác kế toán tại đơn vị sự nghiệp công lập lại quan trọng?
    Tổ chức công tác kế toán giúp thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, hỗ trợ quản lý và ra quyết định hiệu quả, đồng thời đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về tài chính công.

  2. Những nguyên tắc nào cần tuân thủ trong tổ chức công tác kế toán?
    Bao gồm nguyên tắc tuân thủ pháp luật, phù hợp với đặc điểm đơn vị, thống nhất trong hệ thống kế toán, tiết kiệm và hiệu quả, cùng các yêu cầu về trung thực, khách quan, đầy đủ, kịp thời và dễ hiểu.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán?
    Cần lựa chọn phần mềm phù hợp, đào tạo nhân viên sử dụng thành thạo, xây dựng quy trình bảo mật và luân chuyển chứng từ điện tử, đồng thời đầu tư trang thiết bị hiện đại.

  4. Các khó khăn thường gặp khi tổ chức bộ máy kế toán tại trường cao đẳng nghề là gì?
    Bao gồm thiếu nhân lực kế toán chuyên nghiệp, quy trình làm việc chưa chuẩn hóa, hệ thống chứng từ và tài khoản chưa đồng bộ, và hạn chế trong ứng dụng công nghệ thông tin.

  5. Giải pháp nào giúp cải thiện báo cáo tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập?
    Phát triển báo cáo phân tích chuyên sâu, đảm bảo tính chính xác và kịp thời, đào tạo nhân viên kế toán về kỹ năng lập báo cáo, và áp dụng phần mềm kế toán hiện đại để tự động hóa quy trình.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn về tổ chức công tác kế toán tại đơn vị hành chính sự nghiệp công lập, đặc biệt tại Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc TP Hà Nội.
  • Thực trạng công tác kế toán tại trường còn nhiều hạn chế về nhân lực, quy trình, hệ thống chứng từ và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng tổ chức công tác kế toán, bao gồm đào tạo nhân sự, chuẩn hóa quy trình, ứng dụng CNTT và cải tiến báo cáo tài chính.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, góp phần phát triển bền vững nhà trường trong giai đoạn tới.
  • Khuyến nghị các đơn vị sự nghiệp công lập khác tham khảo để hoàn thiện công tác kế toán, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu trong tương lai.

Hãy áp dụng những giải pháp này để nâng cao hiệu quả công tác kế toán tại đơn vị bạn, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và minh bạch tài chính trong giáo dục nghề nghiệp.