Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2011-2015, Tổng công ty Xây dựng Bạch Đằng – CTCP đã triển khai áp dụng hệ thống quản lý chất lượng (HTQLCL) theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách hàng trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác quản lý chất lượng vẫn còn nhiều bất cập do các nguyên nhân chủ quan và khách quan. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các biện pháp hoàn thiện công tác quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 tại Tổng công ty trong giai đoạn 2016-2020, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động xây dựng và áp dụng HTQLCL tại Tổng công ty Xây dựng Bạch Đằng – CTCP, với dữ liệu thu thập trong giai đoạn 2011-2015 và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2016-2020. Việc hoàn thiện công tác quản lý chất lượng không chỉ giúp Tổng công ty nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí, mà còn góp phần mở rộng thị trường, nâng cao uy tín và vị thế trên thị trường xây dựng trong nước và quốc tế. Theo báo cáo, số lượng cán bộ công nhân viên tham gia thực hiện cam kết lãnh đạo về HTQLCL đã tăng từ khoảng 50% năm 2011 lên 84,73% năm 2015, thể hiện sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và thực thi quản lý chất lượng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Nhấn mạnh sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong tổ chức, định hướng khách hàng và cải tiến liên tục nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
  • Tiêu chuẩn ISO 9001:2008: Là hệ thống quản lý chất lượng quốc tế, tập trung vào việc xây dựng, áp dụng và duy trì các quy trình quản lý chất lượng theo nguyên tắc tiếp cận theo quá trình, đảm bảo sự phù hợp với yêu cầu khách hàng và cải tiến liên tục.
  • Nguyên tắc quản lý chất lượng: Bao gồm định hướng khách hàng, sự lãnh đạo, sự tham gia của mọi người, tiếp cận theo quá trình, quản lý theo hệ thống, cải tiến liên tục, quyết định dựa trên sự kiện và quan hệ hợp tác cùng có lợi với nhà cung cấp.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: chất lượng, quản lý chất lượng, hệ thống quản lý chất lượng, cam kết lãnh đạo, đánh giá nội bộ, cải tiến liên tục và tiêu chuẩn ISO 9001:2008.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, bao gồm:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ Tổng công ty Xây dựng Bạch Đằng – CTCP trong giai đoạn 2011-2015, bao gồm báo cáo nội bộ, kết quả đánh giá nội bộ, tài liệu hệ thống quản lý chất lượng, và phỏng vấn cán bộ quản lý.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để đánh giá thực trạng, phân tích SWOT để xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác quản lý chất lượng. Phân tích so sánh với các tiêu chuẩn ISO 9001:2008 và các mô hình quản lý chất lượng quốc tế.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào toàn bộ cán bộ công nhân viên tham gia vào hệ thống quản lý chất lượng tại Tổng công ty, với số lượng khoảng 190 người, đảm bảo tính đại diện và toàn diện.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong giai đoạn 2011-2015, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2016-2020, phù hợp với kế hoạch phát triển của Tổng công ty.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và khả thi trong việc đề xuất các biện pháp hoàn thiện công tác quản lý chất lượng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cam kết lãnh đạo và sự tham gia của cán bộ công nhân viên: Tỷ lệ cán bộ công nhân viên tham gia thực hiện cam kết lãnh đạo về HTQLCL tăng từ 50% năm 2011 lên 84,73% năm 2015, cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong nhận thức và thực thi quản lý chất lượng. Tuy nhiên, sự tham gia chủ yếu tập trung ở các phòng ban chức năng như phòng Kinh tế Thị trường, phòng Kế hoạch Đầu tư, phòng Quản lý Xây lắp.

  2. Hoạt động của Ban chỉ đạo áp dụng HTQLCL: Ban chỉ đạo đã duy trì các hoạt động đào tạo nhận thức, đánh giá nội bộ và đánh giá giám sát theo kế hoạch. Số lần đánh giá nội bộ tăng từ 2 lần/năm lên 4 lần/năm trong giai đoạn 2014-2015. Tuy nhiên, một số hoạt động bị trì hoãn do biến động nhân sự và chuyển đổi mô hình công ty cổ phần.

  3. Hệ thống tài liệu và quy trình quản lý chất lượng: Tổng công ty đã xây dựng và duy trì hệ thống tài liệu đáp ứng yêu cầu ISO 9001:2008, bao gồm sổ tay chất lượng, các thủ tục kiểm soát tài liệu, đánh giá nội bộ, kiểm soát sản phẩm không phù hợp. Giai đoạn 2014-2015 có sự điều chỉnh tài liệu phù hợp với cơ cấu tổ chức mới.

  4. Khó khăn trong áp dụng HTQLCL: Bao gồm hạn chế về nhận thức của một số lãnh đạo và nhân viên, thói quen làm việc thụ động, biến động nhân sự, khó khăn về cơ sở vật chất, kinh phí hạn chế và sự hỗ trợ tư vấn chưa kịp thời.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy cam kết lãnh đạo là yếu tố then chốt thúc đẩy sự thành công trong áp dụng HTQLCL theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008. Việc tăng tỷ lệ cán bộ công nhân viên tham gia thực hiện cam kết phản ánh sự chuyển biến tích cực trong văn hóa chất lượng của Tổng công ty. So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, mức độ tham gia này tương đối cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng.

Hoạt động của Ban chỉ đạo và hệ thống tài liệu được duy trì nghiêm túc, tuy nhiên biến động nhân sự và chuyển đổi mô hình công ty cổ phần đã ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả thực hiện. Điều này phù hợp với các nghiên cứu cho thấy sự ổn định tổ chức là yếu tố quan trọng trong duy trì hệ thống quản lý chất lượng.

Khó khăn về nhận thức và nguồn lực là thách thức phổ biến trong các doanh nghiệp Việt Nam khi áp dụng tiêu chuẩn quốc tế. Việc Tổng công ty đã tổ chức nhiều khóa đào tạo và nâng cao nhận thức cho cán bộ chủ chốt là bước đi đúng hướng để khắc phục hạn chế này.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ cán bộ công nhân viên tham gia cam kết lãnh đạo theo năm, biểu đồ số lần đánh giá nội bộ và giám sát, cũng như bảng tổng hợp các tài liệu quản lý chất lượng được áp dụng qua các năm, giúp minh họa rõ nét tiến trình và hiệu quả áp dụng HTQLCL.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về quản lý chất lượng

    • Thực hiện các chương trình đào tạo định kỳ cho toàn bộ cán bộ công nhân viên, đặc biệt là các bộ phận chưa tham gia đầy đủ.
    • Mục tiêu: Đạt 100% nhân viên được đào tạo về ISO 9001:2008 trong vòng 12 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban ISO phối hợp phòng Tổ chức – Lao động.

  2. Ổn định và kiện toàn Ban chỉ đạo HTQLCL

    • Đảm bảo sự ổn định nhân sự trong Ban chỉ đạo, phân công rõ ràng trách nhiệm và tăng cường phối hợp giữa các phòng ban.
    • Mục tiêu: Tăng cường hiệu quả hoạt động Ban chỉ đạo, giảm thiểu trì hoãn các hoạt động xuống dưới 5% trong năm đầu thực hiện.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo Tổng công ty.

  3. Hoàn thiện và cập nhật hệ thống tài liệu quản lý chất lượng

    • Rà soát, cập nhật các quy trình, thủ tục phù hợp với cơ cấu tổ chức mới và yêu cầu thực tế.
    • Mục tiêu: Hoàn thành cập nhật tài liệu trong 6 tháng, đảm bảo 100% tài liệu được áp dụng hiệu quả.
    • Chủ thể thực hiện: Ban ISO phối hợp các phòng ban chức năng.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá và cải tiến liên tục

    • Tổ chức đánh giá nội bộ định kỳ 4 lần/năm, kịp thời khắc phục các điểm không phù hợp.
    • Mục tiêu: Giảm 30% số lỗi không phù hợp qua các đợt đánh giá trong vòng 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban ISO và các phòng ban liên quan.

  5. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và hỗ trợ kỹ thuật

    • Cải thiện điều kiện làm việc, trang thiết bị phục vụ công tác quản lý chất lượng.
    • Mục tiêu: Hoàn thành đầu tư trong vòng 18 tháng, nâng cao hiệu quả quản lý và sản xuất.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo Tổng công ty và phòng Tài chính Kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý cấp cao của các doanh nghiệp xây dựng

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của cam kết lãnh đạo trong quản lý chất lượng, áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả HTQLCL theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008.
    • Use case: Xây dựng chiến lược quản lý chất lượng phù hợp với mô hình doanh nghiệp.

  2. Chuyên viên và cán bộ phụ trách quản lý chất lượng

    • Lợi ích: Nắm bắt các quy trình, thủ tục và phương pháp đánh giá nội bộ, cải tiến hệ thống quản lý chất lượng.
    • Use case: Thực hiện đánh giá nội bộ, đề xuất cải tiến và duy trì hệ thống quản lý chất lượng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản lý chất lượng

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn trong lĩnh vực quản lý chất lượng doanh nghiệp xây dựng.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn thạc sĩ hoặc tiến sĩ liên quan.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức chứng nhận chất lượng

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001:2008 tại doanh nghiệp, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ và đánh giá hiệu quả.
    • Use case: Xây dựng chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý chất lượng.

Câu hỏi thường gặp

  1. ISO 9001:2008 là gì và tại sao doanh nghiệp xây dựng nên áp dụng?
    ISO 9001:2008 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng, giúp doanh nghiệp xây dựng quy trình quản lý hiệu quả, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, giảm chi phí và tăng sự hài lòng của khách hàng. Trong ngành xây dựng, áp dụng tiêu chuẩn này giúp đảm bảo chất lượng công trình và uy tín doanh nghiệp.

  2. Làm thế nào để lãnh đạo doanh nghiệp thể hiện cam kết với hệ thống quản lý chất lượng?
    Lãnh đạo thể hiện cam kết qua việc bổ nhiệm đại diện lãnh đạo chất lượng, thành lập Ban ISO, tổ chức họp xem xét định kỳ, đảm bảo nguồn lực và thúc đẩy văn hóa chất lượng trong toàn doanh nghiệp. Cam kết này là yếu tố quyết định thành công của HTQLCL.

  3. Những khó khăn phổ biến khi áp dụng ISO 9001:2008 tại doanh nghiệp xây dựng là gì?
    Bao gồm nhận thức hạn chế của lãnh đạo và nhân viên, thói quen làm việc thụ động, biến động nhân sự, khó khăn về cơ sở vật chất và kinh phí, cũng như sự hỗ trợ tư vấn chưa kịp thời. Việc đào tạo và ổn định tổ chức là giải pháp quan trọng để khắc phục.

  4. Tại sao cần đánh giá nội bộ thường xuyên trong hệ thống quản lý chất lượng?
    Đánh giá nội bộ giúp phát hiện kịp thời các điểm không phù hợp, đánh giá hiệu quả thực hiện quy trình, từ đó đề xuất các biện pháp khắc phục và cải tiến liên tục, đảm bảo hệ thống luôn phù hợp và hiệu quả.

  5. Làm thế nào để duy trì và cải tiến hệ thống quản lý chất lượng sau khi được chứng nhận?
    Doanh nghiệp cần duy trì các hoạt động đánh giá nội bộ, đào tạo nâng cao nhận thức, cập nhật tài liệu, khắc phục các điểm không phù hợp và thúc đẩy văn hóa cải tiến liên tục. Sự cam kết của lãnh đạo và sự tham gia của toàn bộ nhân viên là yếu tố then chốt.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ vai trò quan trọng của hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 trong nâng cao hiệu quả hoạt động của Tổng công ty Xây dựng Bạch Đằng – CTCP giai đoạn 2011-2015.
  • Cam kết lãnh đạo và sự tham gia của cán bộ công nhân viên là nhân tố quyết định thành công trong áp dụng HTQLCL.
  • Hệ thống tài liệu và quy trình quản lý chất lượng đã được xây dựng và duy trì phù hợp, tuy nhiên còn tồn tại một số khó khăn về nhân sự và nguồn lực.
  • Đề xuất các biện pháp hoàn thiện tập trung vào đào tạo, ổn định tổ chức, cập nhật tài liệu và tăng cường đánh giá nội bộ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng trong giai đoạn 2016-2020.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá kết quả và điều chỉnh phù hợp để đảm bảo sự phát triển bền vững của Tổng công ty trên thị trường xây dựng trong nước và quốc tế.

Các doanh nghiệp xây dựng và tổ chức quản lý chất lượng nên tham khảo và áp dụng các biện pháp được đề xuất nhằm nâng cao năng lực quản lý chất lượng, góp phần phát triển bền vững và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.