I. Cơ sở lý luận về BHXH và công tác thu BHXH bắt buộc
Chương này trình bày các khái niệm cơ bản về bảo hiểm xã hội bắt buộc, công tác thu bảo hiểm, và các yếu tố liên quan. Bảo hiểm xã hội bắt buộc là một chính sách quan trọng nhằm đảm bảo an sinh xã hội, đặc biệt là đối với người lao động. Công tác thu BHXH bắt buộc bao gồm các hoạt động như thu phí, quản lý quỹ, và thực hiện các chế độ trợ cấp. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác này bao gồm chính sách pháp luật, nhận thức của người dân, và hiệu quả quản lý của cơ quan BHXH.
1.1. Khái niệm về bảo hiểm và BHXH bắt buộc
Bảo hiểm là một phương thức quản lý rủi ro, giúp bảo vệ tài chính trước các sự cố ngẫu nhiên. Bảo hiểm xã hội bắt buộc là một phần của hệ thống bảo hiểm, được thực hiện theo quy định pháp luật, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Các chế độ trợ cấp BHXH bắt buộc bao gồm trợ cấp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, và hưu trí.
1.2. Công tác thu BHXH bắt buộc
Công tác thu bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm việc thu phí từ người lao động và người sử dụng lao động, quản lý quỹ BHXH, và thực hiện các chế độ trợ cấp. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác này bao gồm sự tuân thủ pháp luật của các doanh nghiệp, nhận thức của người lao động, và hiệu quả quản lý của cơ quan BHXH.
II. Thực trạng công tác thu BHXH bắt buộc tại BHXH Quận Hải An
Chương này phân tích thực trạng công tác thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại BHXH Quận Hải An giai đoạn 2017-2021. Kết quả cho thấy tỷ lệ người lao động tham gia BHXH bắt buộc còn thấp, đặc biệt là trong khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Tình trạng nợ đọng BHXH và trốn đóng phí còn phổ biến, gây khó khăn cho công tác quản lý. Các giải pháp cải thiện hiệu quả thu BHXH đã được đề xuất, bao gồm tăng cường thanh tra, kiểm tra và ứng dụng công nghệ thông tin.
2.1. Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc tại BHXH Quận Hải An chủ yếu là người lao động trong các doanh nghiệp và cơ quan hành chính sự nghiệp. Tuy nhiên, tỷ lệ tham gia còn thấp, đặc biệt là trong khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Nguyên nhân chính là do nhận thức của người lao động và người sử dụng lao động còn hạn chế.
2.2. Tình hình thu BHXH bắt buộc
Tình hình thu BHXH bắt buộc tại BHXH Quận Hải An giai đoạn 2017-2021 cho thấy tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thu phí còn thấp. Tình trạng nợ đọng BHXH và trốn đóng phí còn phổ biến, đặc biệt là trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các biện pháp xử lý nợ đọng đã được thực hiện nhưng hiệu quả chưa cao.
III. Giải pháp hoàn thiện công tác thu BHXH bắt buộc
Chương này đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại BHXH Quận Hải An. Các giải pháp bao gồm tăng cường công tác thông tin, truyền thông về BHXH, đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thu BHXH. Ngoài ra, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và cải cách thủ tục hành chính để tạo thuận lợi cho người lao động và doanh nghiệp.
3.1. Tăng cường thông tin truyền thông
Tăng cường thông tin, truyền thông về bảo hiểm xã hội bắt buộc là một giải pháp quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của người lao động và người sử dụng lao động. Các hoạt động truyền thông cần được thực hiện thường xuyên và hiệu quả, đặc biệt là trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
3.2. Ứng dụng công nghệ thông tin
Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác thu BHXH bắt buộc giúp nâng cao hiệu quả quản lý và giảm thiểu các sai sót trong quá trình thu phí. Các hệ thống quản lý điện tử cần được triển khai rộng rãi để tạo thuận lợi cho người lao động và doanh nghiệp.
