I. Tổng Quan Về Kế Toán Chi Ngân Sách Tại KBNN Hà Nội
Ngày 1/4/1990, hệ thống Kho bạc Nhà nước (KBNN) trực thuộc Bộ Tài Chính chính thức được thành lập và đi vào hoạt động trên phạm vi cả nước. Suốt chặng đường 27 năm xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan Ban ngành Trung ương, địa phương, KBNN đã phát triển nhanh, toàn diện và bền vững. Cùng với sự phát triển đó, vai trò và phạm vi hoạt động của KBNN cũng không ngừng được nâng cao và mở rộng. Trong chiến lược phát triển KBNN đến năm 2030, mục tiêu xây dựng KBNN hiện đại, hoạt động an toàn, hiệu quả, phát triển ổn định vững chắc, hiện đại hóa công nghệ và phát triển nguồn lực. Với chức năng tổng kế toán nhà nước của KBNN, công tác kế toán ngân sách nhà nước tại KBNN có vai trò hết sức quan trọng trong việc quản lý và điều hành nền kinh tế xã hội của đất nước.
1.1. Tầm quan trọng của Kế toán Chi Ngân Sách Nhà Nước
Ngân sách nhà nước (NSNN) là toàn bộ các khoản thu chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. Trong đó, chi NSNN là công cụ chủ yếu của Đảng, nhà nước và cấp uỷ, chính quyền cơ sở thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế- xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng góp phần thúc đẩy sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Vì vậy, ổn định chi NSNN là một vấn đề hết sức quan trọng đối với mọi quốc gia trên thế giới.
1.2. Tính cấp thiết của hoàn thiện Công Tác Kế Toán Chi
Để góp phần nâng cao hiệu quả chi NSNN, đảm bảo chi một cách tiết kiệm, chống lãng phí cần áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp. Một trong những biện pháp quan trọng là, hoàn thiện công tác kế toán chi NSNN tại KBNN nói chung và KBNN Hà Nội nói riêng. Với việc xây dựng một hệ thống kế toán khoa học, hợp lý từ trung ương đến địa phương hoạt động hiệu quả, công tác kế toán chi ngân sách sẽ góp phần to lớn vào việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của ngành Kho Bạc.
II. Thách Thức Trong Quản Lý Chi Ngân Sách Tại KBNN Hà Nội
Trong nền kinh tế thị trường vai trò của Ngân sách Nhà nước được thay đổi và trở nên hết sức quan trọng. Trong quản lý vĩ mô nền kinh tế quốc gia, NSNN có vai trò như: huy động các nguồn tài chính để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của nhà nước, là công cụ điều tiết thị trường, bình ổn giá cả và chống lạm phát, định hướng phát triển sản xuất, điều chỉnh thu nhập giữa các tầng lớp dân cư. Chính vì những vai trò quan trọng như vậy nên việc quản lý ngân sách nhà nước nói chung và quản lý chi ngân sách nói riêng luôn được đặt lên hàng đầu. Vấn đề hoàn thiện công tác kế toán chi ngân sách nhà nước cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng.
2.1. Các Nghiên Cứu Liên Quan Đến Kế Toán Ngân Sách Nhà Nước
Đã có rất nhiều các học giả đã lựa chọn vấn đề này làm đề tài nghiên cứu tại một số kho bạc nhà nước như đề tài: “Hoàn thiện công tác kế toán ngân sách nhà nước tại kho bạc nhà nước Đà Nẵng trong điều kiện Tabmis” của tác giả Đỗ Thị Hồng Hạnh, đại học Đà nẵng năm 2014. “Hoàn thiện công tác kế toán ngân sách nhà nước tại kho bạc nhà nước Hoà Vang trong điều kiện TABMIS” của tác giả Đinh Thị Thuý Minh, đại học Đà Nẵng năm 2013. “Thực trạng công tác kế toán thu, chi ngân sách tại kho bạc nhà nước huyện Bố Trạch” của tác giả Lê Thị Liễu, đại học Nha Trang năm 2014.
2.2. Hạn chế trong các nghiên cứu về Kế Toán Chi NSNN
Các đề tài này về cơ bản đã đạt được những kết quả thành công nhất định, đã phân tích và làm rõ được những lý luận cơ bản về ngân sách nhà nước, tổ chức công tác kế toán ngân sách nhà nước tại một số Kho bạc, chỉ ra được những ưu điểm, tồn tại, nguyên nhân và giải pháp nhưng còn tồn tại một số hạn chế. Các công trình nghiên cứu về công tác kế toán ngân sách nhà nước nói chung (chưa có công trình nghiên cứu về công tác kế toán chi ngân sách nhà nước nói riêng) đều tập trung nghiên cứu, đánh giá thực trạng, đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác kế toán ngân sách nhà nước theo định hướng chế độ kế toán hiện hành, mới dừng lại ở mức độ tiếp cận nhiều hơn là áp dụng vào thực tế.
III. Quy Trình Kế Toán Chi NSNN Hướng Dẫn Chi Tiết Tại KBNN
Kho bạc Nhà nước là cơ quan trực thuộc Bộ Tài Chính, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính quản lý nhà nước về quỹ ngân sách, các quỹ tài chính nhà nước và các quỹ khác của nhà nước được giao quản lý; quản lý ngân quỹ; tổng kế toán nhà nước; thực hiện việc huy động vốn cho ngân sách nhà nước và cho đầu tư phát triển thông qua hình thức phát hành trái phiếu Chính phủ theo quy định của pháp luật. Ngân sách Nhà nước gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Chi ngân sách nhà nước là quá trình phân phối, sử dụng quỹ ngân sách Nhà nước theo những nguyên tắc nhất định cho việc thực hiện các nhiệm vụ của Nhà nước.
3.1. Vai trò của KBNN trong Quy Trình Kế Toán Chi Ngân Sách
Đặc thù của KBNN là cơ quan quản lý tài chính công của nhà nước, thực hiện các chức năng cơ bản: quản lý quỹ ngân sách nhà nước, quản lý các quỹ tài chính Nhà nước, quản lý ngân quỹ và quản lý nợ Chính phủ; tổng kế toán nhà nước. KBNN có vai trò xuyên suốt trong các quá trình lập, phân bổ, chấp hành và quyết toán NSNN. Thông qua hoạt động của mình, KBNN cung cấp dữ liệu, thông tin phục vụ cho việc lập dự toán, phân bổ ngân sách cho các cơ quan, đơn vị và địa phương; đồng thời lưu giữ chứng từ tài liệu phục vụ kiểm tra, kiểm soát, quyết toán NSNN
3.2. Nhiệm Vụ Cụ Thể của Kế Toán NSNN tại KBNN Hà Nội
Nhiệm vụ kế toán NSNN: thu thập, xử lý tình hình thu, chi NSNN các cấp, các loại tài sản do KBNN quản lý và các hoạt động nghiệp vụ KBNN, kiểm soát việc chấp hành chế độ quản lý tài chính, chế độ thanh toán và các chế độ, qui định khác của nhà nước, chấp hành chế độ báo cáo kế toán theo quy định. Nguyên tắc của kế toán KBNN: luật Kế toán số 88/2015/QH13, nguyên tắc kế toán chung, ngoài ra phải tuân thủ theo hướng dẫn của Tổng Giám đốc KBNN.
IV. Nghiệp Vụ Kế Toán Chi NSNN Bí Quyết Thực Hiện Tại KBNN
“Nội dung công tác kế toán chi NSNN tại KBNN”: -Bộ máy kế toán chi NSNN: “KBNN là một hệ thống thống nhất được chỉ đạo xuyên suốt từ cấp trung ương đến cấp tỉnh, cấp huyện. Mỗi KBNN là một đơn vị kế toán hạch toán riêng. Do đó, phải tổ chức bộ máy kế toán phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của đơn vị theo quy định của nhà nước. Tổ chức bộ máy kế toán bao gồm cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán và bố trí nhân sự bộ máy kế toán.”
4.1. Chứng Từ Kế Toán Chi NSNN Thủ Tục Chi Tiết Cần Biết
-“Thủ tục chứng từ kế toán chi NSNN: Tổng Giám đốc KBNN hướng dẫn cụ thể việc lập, mã hóa, luân chuyển, lưu trữ chứng từ điện tử và khai thác dữ liệu điện tử trong hệ thống KBNN; quy định chế độ trách nhiệm của từng cá nhân trong việc sử dụng và bảo quản chứng từ điện tử, chữ ký điện tử theo đúng các quy định của Chính phủ và của Bộ Tài chính”.
4.2. Tài Khoản Kế Toán Chi NSNN Hướng Dẫn Sử Dụng Hiệu Quả
- “Tài khoản kế toán chi NSNN: “Hệ thống tổ hợp tài khoản kế toán trong kế toán nhà nước áp dụng cho TABMIS là tổ hợp tài khoản kế toán gồm 12 phân đoạn mã do Bộ Tài chính quy định phục vụ cho việc hạch toán kế toán chi tiết các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo yêu cầu quản lý, điều hành NSNN và hoạt động nghiệp vụ KBNN”. - “Sổ kế toán chi NSNN: Mẫu sổ kế toán được thiết lập và in từ TABMIS phải có các nội dung chủ yếu sau đây: +” Ngày, tháng ghi sổ; + Số hiệu và ngày, tháng của chứng từ kế toán làm căn cứ ghi sổ; + Tóm tắt nội dung của nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh; + Số tiền của nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh ghi vào các tài khoản kế toán; + Số dư đầu kỳ, số tiền phát sinh trong kỳ, số dư cuối kỳ”
V. Ứng Dụng TABMIS Trong KBNN Hà Nội Thực Trạng Giải Pháp
Ngày 01/04/1990, KBNN Hà Nội được ra đời cùng với sự ra đời của hệ thống Kho bạc trong cả nước với tên gọi là: Chi nhánh KBNN Hà Nội. Sau Nghị định số 25/CP ngày 05/4/1995 của Chính phủ, chi nhánh KBNN Hà Nội được đổi tên thành KBNN Hà Nội. KBNN Hà Nội là tổ chức thuộc KBNN, có chức năng thực hiện nhiệm vụ KBNN trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Về cơ cấu tổ chức KBNN Hà Nội gồm có 1 Giám đốc, 3 phó giám đốc và 11 phòng chuyên môn nghiệp vụ: phòng kế toán nhà nước, phòng kiểm soát chi TW1, TW2 và kiểm soát chi địa phương, phòng tin học, phòng thanh tra- kiểm tra, phòng tổ chức cán bộ, phòng tài vụ, văn phòng, phòng quản trị, phòng kho quỹ
5.1. Tổng quan về Hệ Thống TABMIS tại KBNN Hà Nội
TABMIS là hệ thống thông tin kế toán máy tính, được triển khai thống nhất trong toàn hệ thống KBNN, các cơ quan Tài chính từ trung ương đến địa phương, có kết nối với một số Bộ, ngành chủ quản Bộ phận kế toán ngân sách nhà nước được tổ chức theo nguyên tắc tập trung, thống nhất dưới sự chỉ đạo của Tổng Giám đốc Kho bạc nhà nước. Mỗi đơn vị Kho bạc nhà nước là một đơn vị kế toán độc lập, chịu trách nhiệm thực hiện kế toán Ngân sách và nghiệp vụ Kho bạc tại đơn vị mình; Đơn vị kế toán Kho bạc nhà nước cấp dưới chịu sự chỉ đạo, kiểm tra về nghiệp vụ của đơn vị kế toán Kho bạc nhà nước cấp trên.”
5.2. Thực trạng Giải pháp hoàn thiện Báo Cáo Kế Toán trong TABMIS
Hệ thống báo cáo trong công tác kế toán NSNN tại KBNN Hà Nội hiện đang áp dụng theo thông tư 08/2013/TT-BTC ngày 10/01/2013 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Các báo cáo được tự động lập trên hệ thống TABMIS trên cơ sở các dữ liệu đã được nhập vào hệ thống Công tác kế toán tại KBNN Hà Nội được thực hiện theo đúng quy định của luật kế toán, chế độ kế toán ngân sách nhà nước và nghiệp vụ kho bạc, chế độ kế toán nội bộ KBNN.
VI. Giải Pháp Hoàn Thiện Kế Toán Chi Ngân Sách Tại KBNN
Để hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của kế toán NSNN nói chung cũng như kế toán tại KBNN Hà Nội nói riêng đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ các giải pháp: Về phía Nhà nước và các cơ quan chức năng: Việc phân chia các nguồn thu và các nhiệm vụ chi phải rõ ràng, cụ thể, xây dựng chế độ kế toán Nhà nước theo hướng dồn tích trình Quốc hội ban hành dưới hình thức văn bản Luật, Bộ Tài chính và Chính phủ nên xem xét, sửa đổi, bổ sung luật NSNN, luật kế toán và các quy định hướng dẫn luật cho phù hợp với điều kiện thực tiễn + Về phía Kho bạc Nhà nước: Tăng cường quản lý trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật, phối kết hợp với nhà thầu IBM sớm nâng cấp, điều chỉnh hệ thống TABMIS đáp ứng tối đa nhu cầu khai thác của người sử dụng,
6.1. Hoàn Thiện Bộ Máy Kế Toán Chi NSNN Giải Pháp Cụ Thể
Hoàn thiện bộ máy kế toán chi NSNN:Sắp xếp cán bộ phù hợp với từng công việc, cần tiến hành điều tra về cụ thể về chất lượng của cán bộ kế toán. Hoàn thiện hệ thống chứng từ kế toán chi NSNN: . Kết hợp phần mềm hỗ trợ đọc số tiền bằng số, bằng chữ hạn chế các sai sót liên quan đến số tiền.
6.2. Nâng Cao Hiệu Quả Hệ Thống Kế Toán Chi Đề Xuất
- Hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán chi NSNN:“KBNN cần kịp thời bổ sung thêm một số tài khoản và phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ. - Hoàn thiện hệ thống sổ kế toán chi NSNN: Trên Sổ chi tiết tài khoản (S2- 02/KB/Tabmis) cần có thêm cột: “Mã kế toán viên nhập bút toán” - Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán chi NSNN:“cần phải điều chỉnh lại một số báo cáo trên TABMIS và xác định loại báo cáo nào phải in ra giấy, loại báo cáo nào chỉ lưu file để giảm bớt khối lượng công việc và tiết kiệm giấy”.
