I. Tình cấp thiết của đề tài
Bình Thuận, một tỉnh miền Trung Việt Nam, đang đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến an toàn hồ chứa, đặc biệt là khả năng tháo lũ. Việc xây dựng hơn 174 công trình thủy lợi trong khu vực đã tạo ra một mạng lưới hồ chứa có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, hầu hết các hồ chứa này đều được xây dựng từ nhiều năm trước, với thiết kế và thi công không đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật hiện tại. Do đó, việc nâng cao khả năng tháo lũ cho các hồ chứa là một vấn đề cấp bách nhằm bảo đảm an toàn cho người dân và các công trình hạ tầng. Theo thống kê, chỉ có hai hồ chứa có đập bê tông trọng lực, trong khi phần lớn là đập đất, dẫn đến nguy cơ cao về sự cố. Những năm gần đây, tình trạng mưa lũ bất thường đã gia tăng, làm tăng áp lực lên các hồ chứa, khiến cho khả năng tháo lũ không đảm bảo, dẫn đến nguy cơ vỡ đập. Việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp an toàn cho hồ chứa là cần thiết để bảo vệ tài sản và tính mạng của người dân.
II. Hiện trạng và giải pháp tăng khả năng tháo lũ
Hiện trạng các hồ chứa tại Bình Thuận cho thấy nhiều hồ đã xuống cấp và không còn đảm bảo an toàn trong việc tháo lũ. Các hồ này thường gặp sự cố như nước tràn qua đỉnh đập, thấm nước, và nứt thân đập. Theo các nghiên cứu, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những sự cố này là do thiết kế và thi công không đạt yêu cầu, cùng với việc không được bảo trì đúng cách. Để tăng cường an toàn, cần áp dụng các giải pháp công trình như mở rộng quy mô tràn tự do và cải thiện hệ thống tháo lũ. Các giải pháp phi công trình như cải thiện quản lý hồ chứa và nâng cao nhận thức cộng đồng về an toàn hồ cũng cần được chú trọng. Việc xây dựng tiêu chí đánh giá an toàn cho các hồ chứa sẽ giúp xác định được những hồ có nguy cơ cao và cần được đầu tư nâng cấp ngay lập tức.
III. Nghiên cứu lựa chọn giải pháp hợp lý tăng khả năng tháo lũ cho hồ Suối Đá
Hồ Suối Đá là một trong những hồ chứa tiêu biểu tại Bình Thuận cần được nghiên cứu để tăng cường khả năng tháo lũ. Nghiên cứu cho thấy, việc mở rộng quy mô tràn tự do và cổng xả sâu là những giải pháp khả thi nhằm nâng cao khả năng tháo lũ của hồ. Cụ thể, giải pháp 1 đề xuất mở rộng quy mô tràn tự do trong khi giữ nguyên cổng xả sâu, giúp tăng cường khả năng xả lũ mà không làm thay đổi cấu trúc hiện tại của hồ. Giải pháp 2 và 3 cũng tương tự nhưng có điều chỉnh khác nhau về quy mô và vị trí cổng xả. Việc phân tích và lựa chọn giải pháp hợp lý dựa trên các tiêu chí đánh giá sẽ đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc nâng cao an toàn cho hồ Suối Đá. Hơn nữa, việc áp dụng các giải pháp này không chỉ có ý nghĩa về mặt kỹ thuật mà còn góp phần bảo vệ an toàn cho cộng đồng dân cư xung quanh.
