Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động xúc tiến thương mại đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội và thúc đẩy xuất khẩu tại Việt Nam. Tỉnh Bắc Giang, với tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2016-2020 đạt khoảng 13,5%, đã xác định xúc tiến thương mại là một trong những nội dung ưu tiên trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm. Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh Bắc Giang (Trung tâm) là đơn vị chủ lực thực hiện các hoạt động này, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát huy lợi thế sản phẩm địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng hoạt động xúc tiến thương mại tại Trung tâm trong giai đoạn 2017-2019, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm đẩy mạnh hiệu quả hoạt động đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các chương trình xúc tiến thương mại, nhu cầu doanh nghiệp, phương thức triển khai và đánh giá hiệu quả tại Trung tâm. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực xúc tiến thương mại của tỉnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình về xúc tiến thương mại, bao gồm:

  • Khái niệm xúc tiến thương mại: Là hoạt động thúc đẩy, tìm kiếm cơ hội mua bán hàng hóa và dịch vụ thông qua các hình thức như khuyến mại, quảng cáo, trưng bày, hội chợ triển lãm. Theo Văn bản hợp nhất số 17/VBHN-VPQH (2019), xúc tiến thương mại là cầu nối giữa người bán và người mua nhằm mở rộng thị trường.

  • Vai trò xúc tiến thương mại: Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển xuất khẩu.

  • Mô hình xúc tiến thương mại ở tầm vĩ mô và vi mô: Tầm vĩ mô do Nhà nước và các tổ chức thực hiện nhằm hỗ trợ doanh nghiệp; tầm vi mô do doanh nghiệp tự thực hiện, thường bị hạn chế về nguồn lực.

  • Các hình thức xúc tiến thương mại: Khuyến mại, quảng cáo thương mại, trưng bày giới thiệu hàng hóa, hội chợ triển lãm thương mại.

  • Tiêu chí đánh giá hiệu quả xúc tiến thương mại: Mục tiêu rõ ràng, nội dung cụ thể, năng lực chủ thể thực hiện, khả năng đánh giá hiệu quả.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 150 doanh nghiệp tiêu biểu trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, tập trung vào nhu cầu và hiệu quả hoạt động xúc tiến thương mại. Dữ liệu thứ cấp tổng hợp từ báo cáo của Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại, Sở Công Thương Bắc Giang, Bộ Công Thương và các văn bản pháp luật liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh số liệu giai đoạn 2017-2019 để đánh giá thực trạng; phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức; tổng hợp và đối chiếu với kinh nghiệm các tỉnh miền Bắc như Vĩnh Phúc, Yên Bái.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ năm 2017 đến 2019, đề xuất giải pháp hướng đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng kinh tế và phát triển doanh nghiệp tại Bắc Giang: Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2016-2020 đạt 13,5%, trong đó công nghiệp tăng 23,3%/năm. Số lượng doanh nghiệp tăng bình quân 31,8%/năm, với 6.170 doanh nghiệp hoạt động năm 2019, dự kiến đạt 10.900 doanh nghiệp đăng ký năm 2020.

  2. Hoạt động xúc tiến thương mại tại Trung tâm: Trung tâm đã triển khai các chương trình xúc tiến thương mại theo kế hoạch UBND tỉnh phê duyệt, bao gồm tham gia hội chợ trong và ngoài nước, tổ chức các đoàn khảo sát thị trường, phát hành bản tin và xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin thị trường. Tuy nhiên, các chương trình chưa đổi mới nhiều, chưa hoàn toàn đáp ứng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.

  3. Nhu cầu xúc tiến thương mại của doanh nghiệp: Khảo sát 150 doanh nghiệp cho thấy hơn 70% doanh nghiệp mong muốn được hỗ trợ thông tin thị trường, tham gia hội chợ triển lãm và đào tạo nâng cao năng lực xúc tiến thương mại. Các doanh nghiệp cũng đề xuất tăng cường hỗ trợ về kinh phí và đổi mới hình thức xúc tiến.

  4. Hiệu quả hoạt động xúc tiến thương mại: Các chương trình xúc tiến đã góp phần tăng doanh số bán hàng và mở rộng thị trường, nhưng tỷ lệ doanh nghiệp tham gia các hoạt động xúc tiến còn hạn chế, chỉ khoảng 40-50%. Việc đánh giá hiệu quả còn thiếu hệ thống và chưa đầy đủ các chỉ số định lượng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân hạn chế bao gồm nguồn lực tài chính và nhân sự của Trung tâm còn hạn chế, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung tâm và doanh nghiệp, cũng như chưa áp dụng hiệu quả các công nghệ thông tin trong xúc tiến thương mại. So với các tỉnh như Vĩnh Phúc và Yên Bái, Bắc Giang còn thiếu các chương trình xúc tiến thương mại đa dạng và chuyên sâu, chưa tận dụng tối đa lợi thế sản phẩm đặc trưng như vải thiều, cam canh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng doanh nghiệp, bảng so sánh tỷ lệ doanh nghiệp tham gia xúc tiến thương mại qua các năm, và biểu đồ phân bổ nhu cầu hỗ trợ xúc tiến của doanh nghiệp. Việc nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, tăng cường liên kết vùng và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường trong nước và quốc tế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin thị trường và pháp luật: Tăng cường thu thập, cập nhật và cung cấp thông tin về thị trường, khách hàng, quy định pháp luật cho doanh nghiệp qua nền tảng số. Mục tiêu nâng tỷ lệ doanh nghiệp tiếp cận thông tin lên 80% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Trung tâm phối hợp Sở Công Thương.

  2. Phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp và các hiệp hội ngành nghề: Tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo định kỳ để nắm bắt nhu cầu, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng kế hoạch xúc tiến phù hợp. Mục tiêu tăng số doanh nghiệp tham gia hoạt động xúc tiến lên 70% trong 3 năm tới.

  3. Đổi mới nội dung và hình thức xúc tiến thương mại: Áp dụng công nghệ số, thương mại điện tử, tổ chức hội chợ trực tuyến, quảng bá sản phẩm đặc trưng của tỉnh như vải thiều, cam canh. Mục tiêu nâng cao hiệu quả xúc tiến, tăng doanh số xuất khẩu sản phẩm chủ lực 20% đến năm 2025.

  4. Tăng cường nguồn lực cho hoạt động xúc tiến thương mại: Đề xuất UBND tỉnh và các cơ quan liên quan tăng ngân sách hỗ trợ, đào tạo nâng cao năng lực cán bộ Trung tâm, thu hút chuyên gia tư vấn. Mục tiêu nâng cao năng lực tổ chức và quản lý xúc tiến thương mại trong 2 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về công thương và xúc tiến thương mại: Sở Công Thương, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại các tỉnh có thể áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả hoạt động xúc tiến.

  2. Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh tại Bắc Giang: Nhận diện nhu cầu và cơ hội tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, từ đó mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh.

  3. Các tổ chức hiệp hội ngành nghề và thương mại: Sử dụng luận văn làm cơ sở để phối hợp với Trung tâm và doanh nghiệp trong việc tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại hiệu quả.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, marketing: Tham khảo khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực trạng xúc tiến thương mại tại địa phương, phục vụ cho các nghiên cứu chuyên sâu và ứng dụng thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Xúc tiến thương mại là gì và tại sao quan trọng?
    Xúc tiến thương mại là hoạt động thúc đẩy mua bán hàng hóa, dịch vụ qua các hình thức như quảng cáo, khuyến mại, hội chợ. Nó giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới, tăng doanh số và nâng cao sức cạnh tranh.

  2. Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Bắc Giang có vai trò gì?
    Trung tâm là đơn vị chủ lực thực hiện các chương trình xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp về thông tin thị trường, tổ chức hội chợ, đào tạo và kết nối giao thương.

  3. Các doanh nghiệp Bắc Giang cần hỗ trợ gì trong xúc tiến thương mại?
    Doanh nghiệp mong muốn được hỗ trợ thông tin thị trường, kinh phí tham gia hội chợ, đào tạo kỹ năng xúc tiến và áp dụng công nghệ số trong quảng bá sản phẩm.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả hoạt động xúc tiến thương mại?
    Có thể đánh giá qua số lượng doanh nghiệp tham gia, giá trị hợp đồng ký kết, tăng trưởng doanh số, cũng như mức độ nhận biết thương hiệu và sự hài lòng của doanh nghiệp.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại tại Bắc Giang?
    Bao gồm xây dựng cơ sở dữ liệu thị trường, tăng cường phối hợp với doanh nghiệp, đổi mới hình thức xúc tiến, và tăng nguồn lực tài chính, nhân sự cho Trung tâm.

Kết luận

  • Hoạt động xúc tiến thương mại tại Bắc Giang có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
  • Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh Bắc Giang đã triển khai nhiều chương trình xúc tiến nhưng còn hạn chế về đổi mới và hiệu quả.
  • Doanh nghiệp có nhu cầu lớn về hỗ trợ thông tin, kinh phí và đào tạo để nâng cao năng lực xúc tiến.
  • Đề xuất các giải pháp xây dựng cơ sở dữ liệu, tăng cường phối hợp, đổi mới hình thức và tăng nguồn lực nhằm nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại đến năm 2025.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và tổ chức liên quan phối hợp thực hiện để phát huy tối đa lợi ích từ hoạt động xúc tiến thương mại.

Hành động tiếp theo: Các bên liên quan cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả hoạt động xúc tiến thương mại định kỳ để điều chỉnh kịp thời, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững của tỉnh Bắc Giang.