Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế hiện đại, kiến thức được xem là nguồn lực quan trọng giúp tổ chức tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững. Khả năng tạo ra và sử dụng kiến thức đã trở thành chiến lược trọng yếu của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, để kiến thức được tận dụng tối đa, trước tiên nó phải được chia sẻ bởi người lao động. Tại Công ty cổ phần Sonadezi Long Thành (SZL), hoạt động chia sẻ kiến thức (CSKT) của nhân viên còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công việc và sự phát triển bền vững của công ty. Trong giai đoạn 2016-2018, chỉ có khoảng 10-13 nhân viên được đánh giá hoàn thành xuất sắc công việc mỗi năm, trong khi phần lớn còn lại chỉ đạt mức khá hoặc trung bình. Điều này cho thấy sự cần thiết phải nâng cao hoạt động CSKT nhằm cải thiện năng suất và chất lượng lao động.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng CSKT của nhân viên tại SZL, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp thiết thực nhằm tăng cường hoạt động này. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi nội bộ SZL, từ tháng 8 đến tháng 12 năm 2019, với sự tham gia của 110 nhân viên. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp ban lãnh đạo SZL hiểu rõ hơn về hành vi CSKT của nhân viên mà còn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách thúc đẩy chia sẻ kiến thức, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và duy trì sự phát triển bền vững của công ty.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị kiến thức, tập trung vào sáu yếu tố chính ảnh hưởng đến hành vi CSKT của người lao động: Văn hóa tổ chức (VHTC), Động lực chia sẻ, Cấu trúc tổ chức, Sự nhận thức, Sự tin tưởng và Sự hỗ trợ của cấp quản lý.

  • Văn hóa tổ chức (VHTC): Theo Schein (1985), VHTC là tập hợp các giá trị, niềm tin và thói quen được chia sẻ trong tổ chức, ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi của nhân viên. Văn hóa CSKT giúp nhân viên chủ động trao đổi kiến thức, giảm thiểu tổn thất nguồn vốn con người và tạo lợi thế cạnh tranh.

  • Động lực chia sẻ: Bao gồm động lực vật chất (tăng lương, thưởng) và phi vật chất (thăng chức, biểu dương). Động lực này thúc đẩy nhân viên sẵn sàng chia sẻ kiến thức, được xem là yếu tố quan trọng nhất trong việc nâng cao hành vi CSKT.

  • Cấu trúc tổ chức: Mức độ phối hợp giữa các phòng ban, sự trao đổi nguồn lực và thông tin trong tổ chức ảnh hưởng đến hiệu quả CSKT. Cấu trúc linh hoạt, khuyến khích tương tác sẽ thúc đẩy chia sẻ kiến thức.

  • Sự nhận thức: Thái độ và nhận thức của nhân viên về lợi ích và giá trị của việc chia sẻ kiến thức quyết định mức độ sẵn sàng tham gia hoạt động này.

  • Sự tin tưởng: Mức độ tin tưởng giữa các nhân viên tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ kiến thức, giảm bớt lo ngại về mất quyền lực hay lợi thế cá nhân.

  • Sự hỗ trợ của cấp quản lý: Vai trò của lãnh đạo trong việc tạo môi trường, khuyến khích và hỗ trợ nhân viên chia sẻ kiến thức là yếu tố then chốt để hình thành văn hóa CSKT.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Ban đầu, tác giả tiến hành thảo luận nhóm với 10 nhân viên SZL để điều chỉnh và hoàn thiện bảng câu hỏi phù hợp với thực tế công ty. Sau đó, khảo sát toàn bộ 110 nhân viên đang làm việc tại SZL, thu thập dữ liệu sơ cấp trong khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2019.

Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 25.0. Các bước phân tích bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến quan sát, và phân tích hồi quy để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến hành vi CSKT. Sau khi làm sạch dữ liệu, 104 phiếu khảo sát hợp lệ được sử dụng cho phân tích. Cỡ mẫu này đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cho kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Động lực chia sẻ là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến CSKT với hệ số tác động cao nhất trong mô hình hồi quy. Khoảng 80% nhân viên cho biết họ được khuyến khích đề xuất ý kiến và chia sẻ kiến thức để nâng cao chất lượng công việc. Mức độ động lực chia sẻ có sự gia tăng rõ rệt khi công ty áp dụng chính sách thưởng dựa trên mức độ chia sẻ kiến thức.

  2. Sự tin tưởng giữa các nhân viên đóng vai trò quan trọng thứ hai, với hơn 85% người lao động tin tưởng vào kỹ năng và ý kiến chuyên môn của đồng nghiệp. Sự tin tưởng này giúp giảm bớt lo ngại về việc mất lợi thế cá nhân khi chia sẻ kiến thức.

  3. Sự hỗ trợ từ văn hóa tổ chức cũng có tác động tích cực, chiếm vị trí thứ ba trong các yếu tố ảnh hưởng. Các chính sách xây dựng văn hóa thân thiện, tinh thần hợp tác và sổ tay văn hóa giao tiếp được đánh giá cao, góp phần tạo môi trường thuận lợi cho CSKT.

  4. Sự nhận thức và cấu trúc tổ chức có ảnh hưởng vừa phải nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê. Nhân viên nhận thức rõ giá trị của việc chia sẻ kiến thức và đánh giá cao sự phối hợp giữa các phòng ban trong tổ chức.

  5. Sự hỗ trợ của cấp quản lý có tác động thấp nhất nhưng vẫn có ảnh hưởng tích cực đến hành vi CSKT. Các hoạt động thảo luận, hỗ trợ và tạo điều kiện của lãnh đạo giúp nhân viên cảm thấy được khích lệ trong việc chia sẻ kiến thức.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong lĩnh vực quản trị kiến thức, đồng thời phản ánh đặc thù của môi trường làm việc tại SZL. Động lực chia sẻ được xác định là yếu tố quyết định hàng đầu, cho thấy việc xây dựng hệ thống khen thưởng và khuyến khích phù hợp là cần thiết để nâng cao mức độ CSKT. Sự tin tưởng giữa các nhân viên cũng là nền tảng quan trọng, giúp giảm thiểu rào cản tâm lý trong việc chia sẻ kiến thức.

Văn hóa tổ chức đóng vai trò như một môi trường hỗ trợ, tạo điều kiện cho các hoạt động CSKT diễn ra thuận lợi. Mặc dù sự hỗ trợ của cấp quản lý có tác động thấp hơn, nhưng vai trò của lãnh đạo trong việc tạo động lực và làm gương vẫn không thể xem nhẹ. Các biểu đồ phân tích hồi quy và bảng so sánh hệ số tác động minh họa rõ ràng thứ tự ưu tiên các yếu tố, giúp ban lãnh đạo SZL tập trung nguồn lực hiệu quả.

So với các nghiên cứu trong ngành bất động sản và khu công nghiệp, kết quả này khẳng định tính nhất quán của các yếu tố ảnh hưởng đến CSKT, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của việc điều chỉnh chính sách phù hợp với đặc thù tổ chức và văn hóa doanh nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống khen thưởng cho hoạt động chia sẻ kiến thức nhằm tăng động lực vật chất và phi vật chất cho nhân viên. Cần thiết lập các tiêu chí đánh giá rõ ràng, minh bạch và công khai trong vòng 6 tháng tới, do Ban nhân sự phối hợp với phòng quản lý chất lượng thực hiện.

  2. Phát triển văn hóa tổ chức thân thiện, hợp tác và hỗ trợ chia sẻ kiến thức thông qua các chương trình đào tạo, hội thảo và xây dựng sổ tay văn hóa giao tiếp. Thực hiện liên tục trong năm tài chính, do phòng đào tạo và phát triển tổ chức chịu trách nhiệm.

  3. Tăng cường sự tin tưởng giữa các nhân viên bằng cách tổ chức các hoạt động xây dựng đội nhóm, giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm thường xuyên. Các hoạt động này nên được tổ chức định kỳ hàng quý, do phòng nhân sự và các trưởng bộ phận phối hợp thực hiện.

  4. Nâng cao vai trò và sự hỗ trợ của cấp quản lý thông qua đào tạo kỹ năng lãnh đạo, khuyến khích lãnh đạo trực tiếp tham gia chia sẻ kiến thức và tạo điều kiện thuận lợi cho nhân viên. Kế hoạch đào tạo và đánh giá hiệu quả được triển khai trong 12 tháng, do Ban lãnh đạo công ty và phòng nhân sự phối hợp thực hiện.

  5. Cải thiện cấu trúc tổ chức và quy trình trao đổi thông tin nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy cập và chia sẻ kiến thức giữa các phòng ban. Đề xuất xây dựng hệ thống quản lý tri thức nội bộ trong vòng 1 năm, do phòng công nghệ thông tin và quản lý dự án phối hợp triển khai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý cấp cao tại SZL: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến CSKT, từ đó xây dựng chính sách và chiến lược phát triển nguồn nhân lực hiệu quả.

  2. Phòng nhân sự và đào tạo: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình đào tạo, khen thưởng và phát triển văn hóa tổ chức nhằm thúc đẩy chia sẻ kiến thức.

  3. Nhân viên và cán bộ công nhân viên tại SZL: Nắm bắt được tầm quan trọng của việc chia sẻ kiến thức, từ đó nâng cao nhận thức và chủ động tham gia các hoạt động CSKT.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị Kinh doanh, Quản lý nguồn nhân lực: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực quản trị kiến thức và phát triển tổ chức.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chia sẻ kiến thức lại quan trọng đối với công ty như SZL?
    Chia sẻ kiến thức giúp nâng cao năng suất, chất lượng công việc và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững. Tại SZL, việc này còn giúp duy trì và phát triển các dự án mới, cải thiện dịch vụ khách hàng.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến hành vi chia sẻ kiến thức của nhân viên?
    Động lực chia sẻ, bao gồm cả động lực vật chất và phi vật chất, là yếu tố có tác động lớn nhất, thúc đẩy nhân viên tích cực tham gia chia sẻ kiến thức.

  3. Làm thế nào để tăng sự tin tưởng giữa các nhân viên?
    Tổ chức các hoạt động xây dựng đội nhóm, giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm giúp tăng cường sự tin tưởng, từ đó thúc đẩy chia sẻ kiến thức hiệu quả hơn.

  4. Vai trò của cấp quản lý trong việc thúc đẩy chia sẻ kiến thức là gì?
    Cấp quản lý tạo môi trường hỗ trợ, khuyến khích và làm gương trong việc chia sẻ kiến thức, giúp nhân viên cảm thấy được động viên và an tâm khi chia sẻ.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng?
    Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính (thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát toàn bộ nhân viên, phân tích Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy) để đảm bảo tính chính xác và khách quan.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định sáu yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến hoạt động chia sẻ kiến thức của nhân viên tại SZL, trong đó động lực chia sẻ và sự tin tưởng là hai yếu tố quan trọng nhất.
  • Kết quả phân tích cho thấy các yếu tố này có tác động dương và mức độ ảnh hưởng giảm dần theo thứ tự: Động lực chia sẻ, Sự tin tưởng, Hỗ trợ từ văn hóa tổ chức, Sự nhận thức, Cấu trúc tổ chức và Hỗ trợ của cấp quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường CSKT bao gồm xây dựng hệ thống khen thưởng, phát triển văn hóa tổ chức, nâng cao sự tin tưởng, tăng cường vai trò lãnh đạo và cải thiện cấu trúc tổ chức.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho ban lãnh đạo SZL trong việc hoạch định chính sách phát triển nguồn nhân lực và quản trị kiến thức.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong vòng 12 tháng, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các công ty cùng ngành để so sánh và hoàn thiện mô hình.

Ban lãnh đạo và các phòng ban tại SZL nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động chia sẻ kiến thức, góp phần phát triển bền vững công ty trong tương lai.