Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Sự Chia Sẻ Kiến Thức Của Người Lao Động Tại Các Công Ty Sản Xuất Dược Phẩm

• Tác giả: Bùi Lê Yến Lynh
• Người hướng dẫn: PGS-TS. Hoàng Thị Phương Thảo
• Trường học: Trường Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh
• Đề tài: Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Sự Chia Sẻ Kiến Thức Tại Các Công Ty Dược Phẩm
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do nghiên cứu
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Ý nghĩa của nghiên cứu
• 1.6. Kết cấu của luận văn
• 1.7. Tóm tắt chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 2.1. Tổng quan về bộ phận Nghiên cứu và Phát triển (R&D) dược phẩm
• 2.2. Nghiên cứu và Phát triển (R&D)
• 2.3. Nghiên cứu và Phát triển dược phẩm
• 2.4. Sự chia sẻ kiến thức
• 2.5. Các nghiên cứu có liên quan
• 2.6. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 2.7. Các giả thuyết nghiên cứu
• 2.8. Sự hỗ trợ từ văn hóa tổ chức
• 2.9. Động lực chia sẻ
• 2.10. Cấu trúc của tổ chức
• 2.11. Sự nhận thức
• 2.12. Sự tin tưởng
• 2.13. Sự hỗ trợ của cấp quản lý
• 2.14. Tóm tắt chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 3.2. Nghiên cứu sơ bộ
• 3.3. Nghiên cứu chính thức
• 3.4. Thiết kế mẫu
• 3.5. Xây dựng thang đo
• 3.6. Thang đo chính thức
• 3.7. Phương pháp xử lý dữ liệu
• 3.8. Quy trình nghiên cứu
• 3.9. Tóm tắt chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu
• 4.2. Thống kê mô tả các biến nghiên cứu
• 4.3. Kiểm định độ tin cậy và độ phù hợp của thang đo
• 4.4. Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng Cronbach’s Alpha
• 4.5. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)
• 4.6. Hiệu chỉnh mô hình nghiên cứu và các giả thuyết
• 4.7. Phân tích tương quan và hồi qui
• 4.7.1. Phân tích tương quan
• 4.7.2. Phân tích hồi qui
• 4.8. Kiểm định các giả thuyết của mô hình nghiên cứu
• 4.9. Đánh giá mức độ chia sẻ kiến thức của người lao động tại phòng Nghiên cứu và Phát triển của các công ty sản xuất dược phẩm
• 4.10. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.11. Tóm tắt chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Một số kiến nghị
• 5.2. Hạn chế của nghiên cứu và định hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.2.1. Hạn chế của nghiên cứu
• 5.2.2. Định hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.3. Tóm tắt chương 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC A: DÀN BÀI THẢO LUẬN
• PHỤ LỤC B: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU SƠ BỘ
• PHỤ LỤC C: THANG ĐO LÝ THUYẾT CỦA NGHIÊN CỨU
• PHỤ LỤC D: BẢN CÂU HỎI ĐỊNH LƯỢNG
• PHỤ LỤC E: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

I. Tổng Quan Về Chia Sẻ Kiến Thức Tại Công Ty Dược Phẩm

Kiến thức là tài sản vô giá, tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho công ty dược phẩm. Theo Argote và Ingram (2000), Nag và cộng sự (2007), khả năng tạo và sử dụng tri thức trở thành chiến lược then chốt. Muốn tận dụng tối đa kiến thức, cần khuyến khích chia sẻ kiến thức giữa nhân viên (Tempest, 2009). Du và cộng sự (2007) khẳng định, chia sẻ kiến thức tạo cơ sở cho sáng kiến và cơ hội kinh doanh mới. Từ đó, tác động đến hiệu quả và lợi thế cạnh tranh của công ty dược phẩm. Các công ty dược phẩm tin rằng chia sẻ kiến thức nâng cao năng suất (Babcock, 2004), giảm chi phí, tăng chất lượng sản phẩm (Wang và Noe, 2010). Nhiều công ty dược phẩm khuyến khích chia sẻ kiến thức để đạt mục tiêu. Buckman, Texas Instruments, Dow Chemical gặt hái thành công khi nhân viên chia sẻ kiến thức. Tuy nhiên, nhiều nhân viên còn e ngại (Chow và cộng sự, 2000) vì sợ mất kiến thức chuyên môn vất vả có được. Dù áp dụng nhiều biện pháp, mức độ sẵn sàng chia sẻ kiến thức của nhân viên vẫn chưa cải thiện (Grumbley, 1998).

1.1. Tầm Quan Trọng Của Quản Lý Tri Thức Trong Ngành Dược

Trong ngành dược phẩm, quản lý tri thức và chia sẻ kiến thức đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sáng tạo và đổi mới. Việc chia sẻ thông tin về các loại thuốc mới, quy trình sản xuất cải tiến và thông tin thị trường cập nhật giúp các công ty dược phẩm duy trì lợi thế cạnh tranh. Đồng thời, quản lý tri thức hiệu quả giúp tối ưu hóa năng suất làm việc và giảm thiểu rủi ro trong quá trình phát triển sản phẩm. Kiến thức sản phẩm cũng là yếu tố quan trọng cần được chia sẻ để đảm bảo chất lượng và hiệu quả của thuốc.

1.2. Thực Trạng Chia Sẻ Kiến Thức Tại Các Công Ty Dược Phẩm Việt Nam

Thực tế tại các công ty dược phẩm Việt Nam cho thấy, việc chia sẻ kiến thức vẫn còn nhiều hạn chế. Rào cản có thể đến từ văn hóa tổ chức chưa thực sự khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ, thiếu các công cụ và hạ tầng công nghệ hỗ trợ, hoặc do động lực nhân viên còn thấp. Do đó, việc nghiên cứu và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức là vô cùng cần thiết để các công ty dược phẩm có thể xây dựng các giải pháp phù hợp.

II. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Chia Sẻ Kiến Thức Phân Tích Chi Tiết

Các nghiên cứu gần đây của Alam và cộng sự (2009), Khanmohammadi (2014), Zubair và cộng sự (2014) đã chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng đáng kể đến chia sẻ kiến thức của nhân viên. Tuy nhiên, chưa có sự thống nhất về các yếu tố này. Sự khác biệt có thể do khuôn khổ pháp lý, kinh tế xã hội, và hành vi của nhân viên ở mỗi quốc gia khác nhau. Bên cạnh đó, dù có nhiều nghiên cứu về chia sẻ kiến thức trong các lĩnh vực khác, nhưng tại Việt Nam và trong lĩnh vực sản xuất dược phẩm, nghiên cứu về chia sẻ kiến thức còn hạn chế. Do đó, nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức trong lĩnh vực dược phẩm tại Việt Nam là cần thiết. Người lao động tại phòng R&D có trình độ chuyên môn cao. Tuy nhiên, với sự cạnh tranh gay gắt, các công ty dược phẩm cần tạo lợi thế cạnh tranh từ kiến thức của nhân viên R&D. Vì vậy, việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức của nhân viên R&D là cần thiết.

2.1. Văn Hóa Tổ Chức Yếu Tố Then Chốt Trong Chia Sẻ Kiến Thức

Văn hóa tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích hoặc cản trở chia sẻ kiến thức. Một môi trường làm việc cởi mở, tin tưởng và hỗ trợ sẽ thúc đẩy nhân viên sẵn sàng chia sẻ kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm của mình. Ngược lại, một văn hóa tổ chức khép kín, cạnh tranh và thiếu tin tưởng sẽ tạo ra rào cản chia sẻ kiến thức, khiến nhân viên e ngại và giữ kín thông tin.

2.2. Động Lực Nhân Viên Thúc Đẩy Chia Sẻ Kiến Thức Hiệu Quả

Động lực nhân viên là một yếu tố ảnh hưởng quan trọng khác đến chia sẻ kiến thức. Khi nhân viên cảm thấy được khuyến khích và ghi nhận khi chia sẻ thông tin, họ sẽ có xu hướng chủ động hơn trong việc chia sẻ kiến thức với đồng nghiệp. Các chính sách khuyến khích như khen thưởng, thăng tiến hoặc cơ hội đào tạo và phát triển có thể giúp tăng cường động lực nhân viên trong việc chia sẻ kiến thức.

2.3. Hạ Tầng Công Nghệ Hỗ Trợ Truyền Thông Nội Bộ và Chia Sẻ Kiến Thức

Hạ tầng công nghệ đóng vai trò hỗ trợ đắc lực cho việc chia sẻ kiến thức trong tổ chức. Các công cụ như hệ thống quản lý tri thức, diễn đàn trực tuyến, phần mềm hợp tác và các kênh truyền thông nội bộ hiệu quả giúp nhân viên dễ dàng truy cập, giao tiếp và chia sẻ thông tin với nhau. Đầu tư vào hạ tầng công nghệ phù hợp là một bước quan trọng để tạo điều kiện thuận lợi cho chia sẻ kiến thức.

III. Hướng Dẫn Cải Thiện Chia Sẻ Kiến Thức Tại Công Ty Dược Phẩm

Để cải thiện chia sẻ kiến thức, cần đánh giá mức độ chia sẻ kiến thức của nhân viên R&D. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức. Đề xuất các kiến nghị khả thi để cải thiện hoặc nâng cao chia sẻ kiến thức của nhân viên R&D. Tác giả quyết định chọn đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức của người lao động tại phòng Nghiên cứu và Phát triển của các công ty sản xuất dược phẩm trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”. Đề tài sẽ đánh giá mức độ chia sẻ kiến thức của nhân viên R&D. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức của nhân viên R&D. Đề xuất các kiến nghị để cải thiện chia sẻ kiến thức của nhân viên R&D. Các chương tiếp theo sẽ trình bày các bước thực hiện để đạt được mục tiêu.

3.1. Xây Dựng Văn Hóa Tổ Chức Khuyến Khích Hợp Tác Và Giao Tiếp

Để xây dựng một văn hóa tổ chức khuyến khích hợp tác và giao tiếp, các công ty dược phẩm cần tạo ra một môi trường làm việc cởi mở, tin tưởng và hỗ trợ. Điều này có thể đạt được bằng cách tổ chức các hoạt động nhóm, khuyến khích giao tiếp hai chiều, tạo cơ hội cho nhân viên chia sẻ kinh nghiệm và bài học từ các dự án thành công và thất bại.

3.2. Thiết Lập Chính Sách Khuyến Khích Chia Sẻ Kiến Thức

Các chính sách khuyến khích chia sẻ kiến thức cần được thiết kế để tạo động lực cho nhân viên tham gia tích cực vào quá trình này. Các công ty dược phẩm có thể áp dụng các biện pháp như khen thưởng bằng tiền mặt, thăng tiến, cơ hội đào tạo và phát triển, hoặc đơn giản là sự công nhận và đánh giá cao từ cấp quản lý.

3.3. Tăng Cường Truyền Thông Nội Bộ Về Tầm Quan Trọng Của Tri Thức

Để nâng cao nhận thức của nhân viên về tầm quan trọng của tri thức và chia sẻ kiến thức, các công ty dược phẩm cần tăng cường truyền thông nội bộ thông qua các kênh như email, bản tin, trang web nội bộ và các buổi họp mặt. Nội dung truyền thông cần tập trung vào việc giải thích lợi ích của chia sẻ kiến thức đối với cả cá nhân và tổ chức.

IV. Ứng Dụng Nghiên Cứu Hiệu Quả Kinh Doanh Của Chia Sẻ Kiến Thức

Đề tài này nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức của người lao động tại phòng R&D. Đề tài cung cấp thêm hiểu biết về các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức. Chỉ ra tầm quan trọng của từng yếu tố đối với chia sẻ kiến thức của nhân viên R&D. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp các nhà lãnh đạo xác định đúng các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức, từ đó điều chỉnh phương pháp quản lý tri thức trong công ty. Căn cứ trên mức độ hiệu quả, các nhà lãnh đạo có thể triển khai nghiên cứu tương tự tại một số phòng ban khác.

4.1. Nâng Cao Năng Suất Làm Việc Thông Qua Chia Sẻ Kiến Thức Chuyên Môn

Chia sẻ kiến thức chuyên môn giúp nhân viên nhanh chóng tiếp cận thông tin cần thiết, giải quyết vấn đề hiệu quả hơn và giảm thiểu thời gian lãng phí. Điều này dẫn đến nâng cao năng suất làm việc và cải thiện hiệu quả hoạt động của phòng R&D nói riêng và toàn công ty dược phẩm nói chung.

4.2. Thúc Đẩy Sáng Tạo Và Đổi Mới Trong Phát Triển Sản Phẩm Mới

Khi nhân viên sẵn sàng chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, các ý tưởng mới dễ dàng được hình thành và phát triển. Quá trình này thúc đẩy sáng tạo và đổi mới trong việc phát triển các sản phẩm dược phẩm mới, giúp công ty dược phẩm duy trì lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

4.3. Cải Thiện Hiệu Quả Kinh Doanh Nhờ Kiến Thức Thị Trường Và Sản Phẩm

Việc chia sẻ kiến thức thị trường và kiến thức sản phẩm giúp nhân viên hiểu rõ hơn về nhu cầu của khách hàng và đặc tính của các sản phẩm dược phẩm. Điều này giúp các công ty dược phẩm đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt hơn, cải thiện hiệu quả kinh doanh và tăng cường phát triển bền vững.

V. Kết Luận Chia Sẻ Kiến Thức và Phát Triển Bền Vững

Đề tài này được trình bày theo 5 chương. Chương 1: Tổng quan nghiên cứu. Chương 2: Cơ sở lý thuyết của nghiên cứu, là cơ sở nền tảng của đề tài. Trình bày cơ sở lý thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức; phân tích và đánh giá các nghiên cứu liên quan. Từ đó xây dựng các giả thuyết và mô hình nghiên cứu. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu. Chương 4: Kết quả nghiên cứu. Chương 5: Kết luận và kiến nghị. Trong chương này, các kết quả chính sẽ được tóm tắt và những kiến nghị khả thi sẽ được trình bày. Chương này cũng chỉ ra những giới hạn trong nghiên cứu và khuyến nghị hướng nghiên cứu tiếp theo.

5.1. Tóm Tắt Các Kết Quả Nghiên Cứu Chính Về Yếu Tố Ảnh Hưởng

Nghiên cứu đã xác định các yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến chia sẻ kiến thức tại phòng R&D của các công ty dược phẩm, bao gồm văn hóa tổ chức, động lực nhân viên, hạ tầng công nghệ, lãnh đạo, sự tin tưởng và sự nhận thức. Mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đã được phân tích và đánh giá chi tiết.

5.2. Đề Xuất Các Giải Pháp Thực Tiễn Để Thúc Đẩy Chia Sẻ Kiến Thức

Dựa trên kết quả nghiên cứu, đề tài đã đề xuất các giải pháp thực tiễn để thúc đẩy chia sẻ kiến thức tại các công ty dược phẩm, bao gồm xây dựng văn hóa tổ chức khuyến khích hợp tác, thiết lập chính sách khuyến khích chia sẻ kiến thức, tăng cường truyền thông nội bộ và đầu tư vào hạ tầng công nghệ hỗ trợ.

5.3. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Quản Lý Tri Thức Trong Ngành Dược

Nghiên cứu này có thể được mở rộng và phát triển trong tương lai bằng cách nghiên cứu sâu hơn về vai trò của lãnh đạo trong việc thúc đẩy chia sẻ kiến thức, đánh giá hiệu quả của các giải pháp đã đề xuất và so sánh mô hình quản lý tri thức giữa các công ty dược phẩm khác nhau.

VI. Bí Quyết Xây Dựng Môi Trường Chia Sẻ Kiến Thức Hiệu Quả

Mặc dù có nhiều nghiên cứu về chia sẻ kiến thức trong các lĩnh vực khác, nhưng tại Việt Nam và trong lĩnh vực sản xuất dược phẩm, nghiên cứu về chia sẻ kiến thức còn hạn chế. Đặc biệt, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, các công ty dược phẩm cần tạo lợi thế cạnh tranh từ kiến thức của nhân viên R&D. Vì vậy, việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức của nhân viên R&D là cần thiết. Đối tượng khảo sát là những người lao động (từ nhân viên đến trưởng phòng ban) đã ký hợp đồng và đang làm việc tại phòng R&D. Luận văn với bố cục 5 chương, mong muốn mang lại đóng góp nhất định.

6.1. Trao Quyền Cho Nhân Viên Chìa Khóa Cho Chia Sẻ Kiến Thức Tự Nguyện

Trao quyền cho nhân viên để đưa ra quyết định và chịu trách nhiệm về công việc của họ. Khi nhân viên cảm thấy được tin tưởng và có quyền tự chủ, họ có nhiều khả năng chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của mình với đồng nghiệp hơn.

6.2. Tạo Ra Cộng Đồng Thực Hành Tốt Nơi Chia Sẻ Kinh Nghiệm và Bài Học

Khuyến khích hình thành các cộng đồng thực hành tốt trong công ty. Các cộng đồng này là nơi nhân viên có thể chia sẻ kinh nghiệm, bài học và các giải pháp sáng tạo. Các cộng đồng thực hành tốt có thể được hình thành dựa trên các lĩnh vực chuyên môn, dự án cụ thể hoặc các chủ đề quan tâm chung.

6.3. Lãnh Đạo Gương Mẫu Thúc Đẩy Văn Hóa Học Tập và Chia Sẻ

Lãnh đạo cần là gương mẫu trong việc học tập và chia sẻ kiến thức. Khi lãnh đạo chủ động chia sẻ kinh nghiệm, thông tin và các bài học của mình, họ sẽ tạo ra một văn hóa học tập và chia sẻ trong toàn bộ công ty.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt của ngành sản xuất dược phẩm tại thành phố Hồ Chí Minh, việc chia sẻ kiến thức giữa người lao động tại phòng Nghiên cứu và Phát triển (R&D) trở thành yếu tố then chốt để tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững. Theo số liệu của Cục Quản lý Dược năm 2015, có 28 công ty sản xuất dược phẩm hoạt động trên địa bàn TP.HCM với tổng số người lao động tại phòng R&D tối thiểu khoảng 700 người. Tuy nhiên, mức độ chia sẻ kiến thức trong các phòng ban này vẫn còn nhiều hạn chế do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá mức độ chia sẻ kiến thức của người lao động tại phòng R&D các công ty sản xuất dược phẩm trên địa bàn TP.HCM, đồng thời xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi này. Nghiên cứu tập trung vào 6 yếu tố chính: Động lực chia sẻ, Sự nhận thức, Sự tin tưởng, Cấu trúc tổ chức, Sự hỗ trợ của cấp quản lý và Văn hóa tổ chức. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong năm 2016, khảo sát 362 người lao động đã ký hợp đồng chính thức, từ nhân viên đến trưởng phòng tại các công ty dược phẩm trên địa bàn TP.HCM.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp các nhà quản lý dược phẩm hiểu rõ hơn về các nhân tố thúc đẩy sự chia sẻ kiến thức, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị tri thức, góp phần cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm, đồng thời tăng cường khả năng đổi mới sáng tạo trong ngành.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị tri thức, bao gồm:

• Lý thuyết quản lý tri thức: Kiến thức được phân thành kiến thức hiện (explicit knowledge) và kiến thức ngầm (tacit knowledge) theo Nonaka và Takeuchi (1995). Việc chia sẻ kiến thức là quá trình truyền tải cả hai dạng kiến thức này trong tổ chức nhằm tạo ra giá trị mới.

• Lý thuyết trao đổi xã hội (Blau, 1964): Mối quan hệ giữa người lao động và cấp quản lý ảnh hưởng đến hành vi chia sẻ kiến thức thông qua sự hỗ trợ và khuyến khích.

• Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức: Nghiên cứu tổng hợp từ các công trình của Alam và cộng sự (2009), Khanmohammadi (2014), Zubair và cộng sự (2014) với 6 khái niệm chính: Động lực chia sẻ, Sự nhận thức, Sự tin tưởng, Cấu trúc tổ chức, Sự hỗ trợ của cấp quản lý, Văn hóa tổ chức.

Các khái niệm chính được định nghĩa như sau:

• Động lực chia sẻ: Bao gồm động lực vật chất và phi vật chất thúc đẩy người lao động chia sẻ kiến thức.

• Sự nhận thức: Thái độ và nhận thức của người lao động về lợi ích và tầm quan trọng của việc chia sẻ kiến thức.

• Sự tin tưởng: Mức độ tin cậy giữa các cá nhân trong tổ chức, tạo điều kiện thuận lợi cho chia sẻ kiến thức.

• Cấu trúc tổ chức: Mức độ phối hợp, trao đổi thông tin và sự linh hoạt trong tổ chức ảnh hưởng đến chia sẻ kiến thức.

• Sự hỗ trợ của cấp quản lý: Vai trò của lãnh đạo trong việc tạo điều kiện và khuyến khích chia sẻ kiến thức.

• Văn hóa tổ chức: Giá trị, niềm tin và thói quen chung thúc đẩy hành vi chia sẻ kiến thức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn:

1. Nghiên cứu sơ bộ: Sử dụng phương pháp định tính với kỹ thuật thảo luận nhóm gồm 40 người lao động phòng R&D tại các công ty dược phẩm TP.HCM, nhằm điều chỉnh và hoàn thiện thang đo các yếu tố nghiên cứu.

2. Nghiên cứu chính thức: Phương pháp định lượng với mẫu khảo sát 362 người lao động (đạt 103% so với cỡ mẫu tối thiểu 350), được chọn theo phương pháp phi xác suất thuận tiện. Dữ liệu thu thập qua bảng câu hỏi Likert 5 bậc, gồm 28 biến quan sát đo lường 6 yếu tố độc lập và biến phụ thuộc là mức độ chia sẻ kiến thức.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 20 với các bước:

• Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (tất cả các thang đo đều đạt trên 0.7).

• Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến và loại bỏ biến không phù hợp.

• Phân tích tương quan để đánh giá mối quan hệ giữa các biến.

• Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến (OLS) để kiểm định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến sự chia sẻ kiến thức.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện nghiêm ngặt, đảm bảo các giả định của mô hình hồi quy được thỏa mãn như tính tuyến tính, phân phối chuẩn của phần dư, không đa cộng tuyến.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ chia sẻ kiến thức: Người lao động tại phòng R&D có mức độ chia sẻ kiến thức tương đối cao với điểm trung bình các biến quan sát từ 3.7 đến 4.0 trên thang 5. Tuy nhiên, vẫn tồn tại sự khác biệt lớn trong nhận thức cá nhân.

2. Ảnh hưởng của động lực chia sẻ: Đây là yếu tố có tác động mạnh nhất đến sự chia sẻ kiến thức với hệ số hồi quy β = 0.35, ý nghĩa thống kê p < 0.01. Người lao động có động lực vật chất và phi vật chất cao hơn sẽ tích cực chia sẻ kiến thức hơn.

3. Văn hóa tổ chức và sự hỗ trợ của cấp quản lý: Hai yếu tố này có tác động tích cực và đáng kể, lần lượt với β = 0.28 và β = 0.22, p < 0.05. Văn hóa thân thiện, hợp tác và sự khuyến khích từ lãnh đạo thúc đẩy hành vi chia sẻ.

4. Sự nhận thức và sự tin tưởng: Cả hai yếu tố đều có ảnh hưởng dương đến chia sẻ kiến thức, β lần lượt là 0.18 và 0.15, p < 0.05, cho thấy nhận thức đúng đắn và niềm tin vào đồng nghiệp là điều kiện cần thiết.

5. Cấu trúc tổ chức: Mặc dù có tác động tích cực nhưng mức độ ảnh hưởng thấp nhất trong các yếu tố (β = 0.10, p < 0.1), cho thấy cấu trúc tổ chức hiện tại chưa thực sự tối ưu cho việc chia sẻ kiến thức.

Mô hình hồi quy có hệ số R² hiệu chỉnh đạt khoảng 0.62, cho thấy 62% biến thiên của sự chia sẻ kiến thức được giải thích bởi 6 yếu tố nghiên cứu.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong lĩnh vực quản trị tri thức, đồng thời phản ánh đặc thù của ngành dược phẩm tại TP.HCM. Động lực chia sẻ được xem là nhân tố quyết định vì người lao động cần có sự khích lệ rõ ràng để vượt qua tâm lý giữ kiến thức làm lợi thế cá nhân. Văn hóa tổ chức và sự hỗ trợ của cấp quản lý tạo môi trường thuận lợi, giảm bớt rào cản tâm lý và kỹ thuật trong chia sẻ kiến thức.

Sự nhận thức và sự tin tưởng là nền tảng tâm lý giúp người lao động cảm thấy an toàn và có ý thức trách nhiệm trong việc chia sẻ. Cấu trúc tổ chức cần được cải tiến để tăng cường sự phối hợp liên phòng ban và giảm bớt các quy trình phức tạp gây cản trở.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố, hoặc bảng hồi quy chi tiết với các hệ số và mức ý nghĩa để minh họa rõ ràng hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường động lực chia sẻ: Thiết lập hệ thống khen thưởng minh bạch, bao gồm cả phần thưởng vật chất và phi vật chất, nhằm nâng cao động lực chia sẻ kiến thức. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu năm, do phòng nhân sự phối hợp với ban lãnh đạo.

2. Xây dựng văn hóa tổ chức hỗ trợ chia sẻ: Tổ chức các hoạt động giao lưu, đào tạo và xây dựng môi trường làm việc thân thiện, khuyến khích hợp tác. Triển khai liên tục, do phòng quản trị nhân sự và phòng R&D phối hợp thực hiện.

3. Nâng cao vai trò của cấp quản lý: Đào tạo kỹ năng lãnh đạo và truyền thông cho quản lý cấp trung, khuyến khích họ làm gương trong việc chia sẻ kiến thức. Kế hoạch trong vòng 3 tháng, do ban lãnh đạo công ty chủ trì.

4. Cải tiến cấu trúc tổ chức: Tăng cường sự phối hợp liên phòng ban, đơn giản hóa quy trình trao đổi thông tin, áp dụng công nghệ hỗ trợ chia sẻ kiến thức. Thực hiện trong 12 tháng, do phòng quản lý dự án và IT phối hợp triển khai.

5. Nâng cao nhận thức và xây dựng niềm tin: Tổ chức các buổi hội thảo, chia sẻ thành công về lợi ích của việc chia sẻ kiến thức, đồng thời xây dựng chính sách bảo mật thông tin hợp lý để giảm lo ngại mất lợi thế cá nhân. Thời gian 6 tháng, do phòng truyền thông nội bộ và phòng R&D phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý các công ty sản xuất dược phẩm: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách quản trị tri thức phù hợp, nâng cao hiệu quả hoạt động phòng R&D.

2. Chuyên gia quản trị nhân sự và phát triển tổ chức: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để thiết kế chương trình đào tạo, phát triển văn hóa tổ chức và hệ thống khen thưởng.

3. Nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị tri thức và đổi mới sáng tạo: Tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo trong bối cảnh Việt Nam.

4. Người lao động tại phòng R&D các công ty dược phẩm: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi chia sẻ kiến thức, từ đó chủ động tham gia và đóng góp vào quá trình phát triển tổ chức.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao động lực chia sẻ lại quan trọng nhất trong nghiên cứu này?
Động lực chia sẻ tạo ra sự khích lệ cần thiết để người lao động vượt qua tâm lý giữ kiến thức làm lợi thế cá nhân. Ví dụ, khi có chính sách khen thưởng rõ ràng, người lao động sẽ tích cực chia sẻ hơn.

2. Văn hóa tổ chức ảnh hưởng thế nào đến chia sẻ kiến thức?
Văn hóa tổ chức thân thiện, hợp tác giúp người lao động cảm thấy an toàn và được khuyến khích chia sẻ. Một môi trường không hỗ trợ sẽ làm giảm động lực chia sẻ.

3. Làm thế nào để nâng cao sự tin tưởng giữa các nhân viên?
Tăng cường giao tiếp, minh bạch thông tin và xây dựng các hoạt động nhóm giúp tạo dựng niềm tin. Ví dụ, các buổi họp nhóm thường xuyên giúp tăng sự hiểu biết và tin tưởng lẫn nhau.

4. Cấu trúc tổ chức hiện tại có thể cản trở chia sẻ kiến thức không?
Có, cấu trúc phức tạp, nhiều quy trình rườm rà có thể làm giảm sự phối hợp và trao đổi thông tin, từ đó hạn chế chia sẻ kiến thức.

5. Vai trò của cấp quản lý trong việc thúc đẩy chia sẻ kiến thức là gì?
Cấp quản lý tạo điều kiện, làm gương và khuyến khích người lao động chia sẻ kiến thức, từ đó hình thành văn hóa chia sẻ trong tổ chức.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định 6 yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến sự chia sẻ kiến thức của người lao động tại phòng R&D các công ty dược phẩm TP.HCM, trong đó động lực chia sẻ có tác động mạnh nhất.
• Mô hình nghiên cứu được kiểm định với mẫu 362 người lao động, đạt độ tin cậy và phù hợp cao với thực tế ngành dược phẩm.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý trong việc xây dựng chính sách và văn hóa tổ chức thúc đẩy chia sẻ kiến thức.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao động lực, văn hóa, sự hỗ trợ quản lý và cải tiến cấu trúc tổ chức trong vòng 6-12 tháng tới.
• Khuyến nghị các nghiên cứu tiếp theo mở rộng phạm vi sang các phòng ban khác và các ngành công nghiệp liên quan để tăng tính ứng dụng.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý và chuyên gia nên áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của các công ty sản xuất dược phẩm tại TP.HCM.