I. Tổng quan về Phát triển Doanh nghiệp vừa và nhỏ Phnom Penh
Hiện nay, trên thế giới, doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) chiếm hơn 90% tổng số doanh nghiệp, đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế. Tại Campuchia, tỷ lệ này tương đương, đặc biệt ở thủ đô Phnom Penh. DNVVN đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là ở Phnom Penh, trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học, công nghệ, thương mại, tài chính và dịch vụ của cả nước và khu vực. Luận văn này tập trung vào việc đánh giá đóng góp của DNVVN tại Phnom Penh và đề xuất các giải pháp hỗ trợ phát triển loại hình doanh nghiệp này, khai thác tiềm năng của khu vực kinh tế này đến năm 2010.
1.1. Quan điểm về Doanh nghiệp vừa và nhỏ trên thế giới
Các nước trên thế giới có nhiều cách định nghĩa khác nhau về DNVVN. Một số dựa trên số lượng lao động, tổng vốn hoặc doanh thu. Ví dụ, Canada xem doanh nghiệp có doanh thu dưới 21 triệu đô la Canada là DNVVN. Các nước khác như Myanmar, Australia, Hồng Kông thì dựa trên số lượng lao động, có phân biệt theo ngành nghề hoặc không. Thái Lan, Singapore, Philippines thì dựa vào số lượng lao động và vốn đầu tư, nhưng mức độ lại khác nhau. Nhật Bản thì dựa trên đặc điểm từng ngành, đồng thời tính đến số lượng vốn và lao động.
1.2. Khái niệm Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Campuchia
Dựa trên kinh nghiệm của các nước phát triển và đang phát triển, có thể khái quát chung về DNVVN như sau: DNVVN là doanh nghiệp dễ thay đổi lĩnh vực sản xuất kinh doanh khi thị trường biến động. DNVVN có giá trị tài sản không quá 2 triệu USD, lao động không quá 500 người (Theo quy phát triển nông thôn thuộc Ngân hàng nhà nước). Doanh nghiệp vừa có số lao động từ 50 đến 400 người, vốn cố định dưới 1 triệu USD. Doanh nghiệp nhỏ có số lao động dưới 50 người, vốn cố định dưới 200 USD. Theo quy định pháp lý của Nhà nước Campuchia, có thể định nghĩa DNVVN tại Campuchia là các cơ sở sản xuất kinh doanh có đăng ký, không phân biệt thành phần kinh tế, có quy mô về vốn, lao động thỏa mãn quy định của chính phủ đối với từng thời kỳ phát triển của nền kinh tế.
II. Vai trò quan trọng của Doanh nghiệp SME Phnom Penh năm 2010
Tại Campuchia, Nhà nước đặc biệt quan tâm đến việc phát triển DNVVN vì tạo công ăn việc làm, không đòi hỏi ngành nghề kỹ thuật cao, vốn không nhiều mà mang lại lợi ích cho nền kinh tế - xã hội. Campuchia cần phát triển các ngành nghề truyền thống vì trình độ văn hóa của người dân chưa cao. Phát triển DNVVN tạo ra việc làm ở Phnom Penh và nông thôn. DNVVN có vai trò quan trọng đối với công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương.
2.1. Hỗ trợ doanh nghiệp SME Tạo việc làm và giảm thất nghiệp
DNVVN tạo công ăn việc làm cho người dân, vì vậy sẽ có chính sách hỗ trợ. Thống kê cho thấy tỷ lệ thất nghiệp ở Campuchia vẫn còn cao. DNVVN không đòi hỏi ngành nghề kỹ thuật cao, vốn không nhiều mà có thể mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế - xã hội. Do điều kiện hình thành DNVVN đơn giản, chủ yếu xuất phát từ nhu cầu tại địa phương, việc trả công lao động không đòi hỏi cao như doanh nghiệp lớn, đồng thời có thể sử dụng lao động theo thời vụ.
2.2. Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Phnom Penh và chuyển dịch cơ cấu
Quá trình phát triển DNVVN là quá trình cải tiến máy móc thiết bị, đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Từ đó phát triển thêm nhiều ngành nghề mới, mở rộng nhieu mặt hàng, làm cho quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước diễn ra không chỉ ở chiều sâu mà còn ở cả chiều rộng. DNVVN phát triển làm cho công nghiệp và dịch vụ phát triển dẫn đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng của xã hội.
2.3. Đóng góp vào tài chính cho doanh nghiệp SME và tăng GDP
DNVVN là nguồn tăng trưởng kinh tế, góp phần gia tăng GDP ở địa phương vì hiện nay DNVVN chiếm 90% trong tổng số doanh nghiệp tại địa phương. Phát triển DNVVN góp phần làm cho thu nhập người lao động tăng lên, cải thiện được môi trường sống của người lao động. DNVVN góp phần tăng GDP cho khu vực và điều kiện để tái đầu tư lại cho địa phương, đồng thời tạo điều kiện rút ngắn sự cách biệt giữa thành thị và nông thôn.
III. Phân tích thực trạng Phát triển kinh tế Phnom Penh 2010
Phnom Penh có diện tích đất tự nhiên và dân số lớn, trong đó lực lượng lao động chiếm tỷ lệ đáng kể. Nền kinh tế Campuchia đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ giai đoạn diệt chủng Khomer đến giai đoạn phát triển kinh tế hiện tại. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng kinh tế vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội, tỷ lệ người nghèo còn cao. Kinh tế chủ yếu dựa vào ngành may mặc, du lịch và hỗ trợ nước ngoài. Cần phát triển các ngành khác để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế.
3.1. Đặc điểm kinh tế xã hội và ảnh hưởng đến SME Cambodia
Campuchia là một nước đang phát triển và nhận được nhiều hỗ trợ từ nước ngoài, đặc biệt là Mỹ và khối ASEAN. Campuchia đã thu hút nhiều dự án đầu tư nước ngoài vì sức lao động rẻ, có nhiều nguồn lực tự nhiên. Tốc độ phát triển kinh tế bình quân là 6-7% năm. Tuy nhiên với tốc độ tăng lên đó không thể đáp ứng cho nhu cầu phát triển của xã hội, tỷ lệ người nghèo vẫn còn cao.
3.2. Tình hình đầu tư vào doanh nghiệp SME Phnom Penh hiện tại
Trong năm 2004 sự giảm sút GDP là 2%. Tiền vay ở nước ngoài hỗ trợ khoảng 21%. Trong thời gian 12 năm gần đây, tổng tiền nợ nước ngoài chưa trả khoảng 1,2 tỷ USD, mức sống giữa người dân thủ đô và các thành phố có sự chênh lệch khá lớn, tuy vậy mức thu nhập của người dân thành thị vẫn chưa ổn định, vẫn còn thay đổi theo mùa.
3.3. Vai trò nguồn nhân lực cho doanh nghiệp SME
Thủ đô Phnom-Penh trước đây cũng như hiện nay là trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị, thương mại. Thủ đô hiện có hệ thống giao thông đầy đủ hơn so cả nước gồm hệ thống đường bộ, đường thủy, đường hàng không với các cơ sở hạ tầng và có khả năng phát triển tốt, các bến cảng sân bay, kho tàng v.v kha hoàn chỉnh. Thủ Do Phnom-Penh cũng là nơi tập trung nhiều cơ sở văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục lớn trong cả nước.
IV. Giải pháp tài chính cho Doanh nghiệp SME Phnom Penh hiệu quả
Để hỗ trợ DNVVN phát triển tại Phnom Penh, cần có các giải pháp đồng bộ từ vĩ mô đến vi mô. Các giải pháp vĩ mô bao gồm hoàn thiện thể chế, chính sách, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi. Các giải pháp vi mô bao gồm hỗ trợ tài chính, công nghệ, nguồn nhân lực, marketing và quản lý. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và doanh nghiệp để triển khai các giải pháp này.
4.1. Chính sách hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp SME
Cần triển khai các chính sách khuyến khích và hỗ trợ các DNVVN đã ra. Các giải pháp chủ yếu nhằm hỗ trợ các DNVVN phát triển. Các giải pháp thuộc lĩnh vực vĩ mô. Các giải pháp thuộc lĩnh vực vi mô.
4.2. Giải pháp phát triển công nghệ cho doanh nghiệp SME
Cần hỗ trợ DNVVN tiếp cận với công nghệ mới, hiện đại. Xây dựng các trung tâm hỗ trợ công nghệ cho DNVVN. Tổ chức các khóa đào tạo về công nghệ cho doanh nghiệp.
4.3. Giải pháp quản lý và phát triển nguồn nhân lực cho SME Phnom Penh
Cần nâng cao trình độ quản lý của các DNVVN. Xây dựng các chương trình đào tạo về quản lý cho doanh nghiệp. Hỗ trợ doanh nghiệp tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
V. Chính sách phát triển doanh nghiệp Phnom Penh 2010 Kiến nghị
Các giải pháp được đề xuất, cần thực hiện các chính sách của Nhà nước, khuyến khích và hỗ trợ các DNVVN đã ra. Cần tập trung vào các giải pháp trong các lĩnh vực vĩ mô và vi mô. Các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, nhà nước Campuchia cần xây dựng được 1 môi trường kinh tế chính trị ổn định , các chính sách phù hợp tạo điều kiện an tâm, tránh các rủi ro. Về phía doanh nghiệp, các DNVVN cần chủ động tìm hiểu môi trường đầu tư kinh doanh
5.1. Quan điểm phát triển Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ Phnom Penh
Phát triển DNVVN dựa trên cơ sở khuyến khích sự phát triển các thành phần kinh tế. Phát triển DNVVN phải phù hợp với quy hoạch phát triển Kinh tế- xã hội của thủ đô Phnom-Penh.
5.2. Đổi mới Thị trường Phnom Penh để Phát triển kinh tế Cambodia
Để làm được điều này, các DNVVN cần xác định rõ thị trường, đối thủ cạnh tranh, chi phí sản xuất, kênh phân phối sản phẩm, các thông tin quảng bá cho sản phẩm trên thị trường, chất lượng sản phẩm, để không bị các doanh nghiệp khác có tiềm lực mạnh hơn loại trừ.
