Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập khu vực và toàn cầu hóa, công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng ngày càng trở nên phức tạp và đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao. Huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận, với tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 16,4%/năm giai đoạn 2010-2015 và thu nhập bình quân đầu người đạt 23,9 triệu đồng, đang trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, thương mại, dịch vụ và giảm tỷ trọng nông nghiệp. Để đáp ứng nhu cầu phát triển hạ tầng, huyện đã triển khai nhiều dự án xây dựng quan trọng như hệ thống đường giao thông, thủy lợi, trung tâm thể dục thể thao, bến xe và hệ thống thoát nước.

Tuy nhiên, công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Ninh Phước còn tồn tại nhiều hạn chế như chậm tiến độ, chất lượng công trình chưa đồng đều, năng lực nhà thầu yếu và công tác giám sát chưa hiệu quả. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Ninh Phước, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi ngân sách và đạt chất lượng kỹ thuật yêu cầu.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án do Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Ninh Phước quản lý, đặc biệt là dự án "Đường vành đai phía Bắc thị trấn Phước Dân". Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư xây dựng công trình, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của huyện Ninh Phước nói riêng và tỉnh Ninh Thuận nói chung.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý dự án tổng thể (Project Management Theory): Nhấn mạnh việc lập kế hoạch, tổ chức, điều phối và kiểm soát các nguồn lực nhằm đạt được mục tiêu dự án về thời gian, chi phí và chất lượng.
  • Mô hình quản lý dự án theo các giai đoạn: Bao gồm ba giai đoạn chính là chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và kết thúc dự án, mỗi giai đoạn có các hoạt động và yêu cầu quản lý riêng biệt.
  • Khái niệm quản lý chất lượng xây dựng: Đảm bảo công trình xây dựng đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn lao động và bảo vệ môi trường.
  • Khái niệm quản lý rủi ro dự án: Xác định, đánh giá và kiểm soát các rủi ro có thể ảnh hưởng đến tiến độ, chi phí và chất lượng dự án.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dự án: Bao gồm nhóm yếu tố chủ quan như thái độ, con người, tổ chức và nhóm yếu tố khách quan như nguồn tài trợ, môi trường pháp lý, kinh tế, xã hội.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh và thống kê kết hợp khảo sát thực tế tại Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Ninh Phước. Cỡ mẫu khảo sát gồm toàn bộ cán bộ, nhân viên Ban quản lý dự án và các nhà thầu, tư vấn liên quan đến dự án "Đường vành đai phía Bắc thị trấn Phước Dân". Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của số liệu.

Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Số liệu thống kê về các dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 2010-2015.
  • Hồ sơ, báo cáo quản lý dự án, kế hoạch đấu thầu, hợp đồng và biên bản nghiệm thu.
  • Văn bản pháp luật liên quan đến quản lý dự án xây dựng như Luật Xây dựng 2014, Nghị định số 46/2015/NĐ-CP, Nghị định số 59/2015/NĐ-CP.
  • Khảo sát thực tế, phỏng vấn cán bộ Ban quản lý dự án và các bên liên quan.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2017, tập trung phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực quản lý dự án tại Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Ninh Phước.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tiến độ thực hiện dự án còn chậm: Khoảng 20% dự án do Ban quản lý dự án huyện Ninh Phước quản lý bị chậm tiến độ do công tác giải phóng mặt bằng gặp khó khăn và năng lực nhà thầu yếu kém. Ví dụ, dự án "Đường vành đai phía Bắc thị trấn Phước Dân" bị kéo dài tiến độ khoảng 15% so với kế hoạch ban đầu.

  2. Chất lượng công trình chưa đồng đều: Khoảng 30% công trình xây dựng có hiện tượng hư hỏng, nứt nẻ do công tác khảo sát, thiết kế chưa sát thực tế và giám sát thi công chưa chặt chẽ. Một số hạng mục phụ như bể ngầm, nền hạ tầng bị xuống cấp nhanh chóng do xử lý nền móng không đồng bộ.

  3. Năng lực quản lý và giám sát còn hạn chế: Đội ngũ cán bộ Ban quản lý dự án có trình độ chuyên môn chưa đồng đều, thiếu kỹ năng quản lý dự án chuyên nghiệp. Công tác giám sát thi công chưa phát huy hiệu quả, dẫn đến sai sót trong thiết kế, dự toán và thi công.

  4. Công tác lập kế hoạch và lựa chọn nhà thầu chưa hiệu quả: Quy trình lập kế hoạch đấu thầu và lựa chọn nhà thầu còn thiếu minh bạch, chưa áp dụng đầy đủ các quy định pháp luật, dẫn đến việc lựa chọn nhà thầu năng lực yếu, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng dự án.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên là do sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các bên liên quan, năng lực quản lý dự án còn hạn chế và các quy trình quản lý chưa được chuẩn hóa. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tình trạng chậm tiến độ và chất lượng công trình kém phổ biến ở các dự án đầu tư công, đặc biệt tại các địa phương có nguồn lực hạn chế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tiến độ thực hiện dự án, bảng phân tích chất lượng công trình và sơ đồ tổ chức bộ máy Ban quản lý dự án để minh họa rõ hơn các vấn đề tồn tại. Việc nâng cao năng lực quản lý dự án không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro, tăng hiệu quả sử dụng vốn mà còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho huyện Ninh Phước.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ quản lý dự án: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý dự án, kỹ năng giám sát thi công và quản lý rủi ro nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng thực tiễn cho đội ngũ cán bộ. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, do Ban Quản lý Dự án phối hợp với các trường đại học và tổ chức đào tạo chuyên ngành thực hiện.

  2. Hoàn thiện quy trình lập kế hoạch và lựa chọn nhà thầu: Xây dựng và áp dụng quy trình chuẩn, minh bạch trong công tác lập kế hoạch đấu thầu và lựa chọn nhà thầu theo đúng quy định pháp luật, đảm bảo lựa chọn nhà thầu có năng lực và kinh nghiệm phù hợp. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do Ban Quản lý Dự án chủ trì phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư.

  3. Tăng cường công tác giám sát và kiểm tra chất lượng công trình: Thiết lập hệ thống giám sát chặt chẽ, thường xuyên kiểm tra, đánh giá chất lượng vật liệu và thi công xây dựng, đồng thời áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý dự án để nâng cao hiệu quả giám sát. Thời gian thực hiện liên tục trong suốt quá trình thi công dự án.

  4. Cải thiện công tác phối hợp giữa các bên liên quan: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, nhà thầu, tư vấn và các cơ quan quản lý nhà nước nhằm giải quyết kịp thời các vướng mắc, đảm bảo tiến độ và chất lượng dự án. Thời gian thực hiện ngay từ giai đoạn chuẩn bị dự án và duy trì xuyên suốt quá trình thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý dự án tại các Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng: Giúp nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý dự án, áp dụng các giải pháp thực tiễn để cải thiện hiệu quả công tác quản lý.

  2. Chủ đầu tư và các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện chính sách, quy trình quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình, tăng cường kiểm soát và giám sát.

3