Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng tại Việt Nam đã có sự phát triển ổn định với giá trị sản xuất xây dựng năm 2015 đạt khoảng 974,4 nghìn tỷ đồng, tăng 11,4% so với năm 2014, trong đó khu vực ngoài Nhà nước chiếm tới 85,2%. Tuy nhiên, ngành cũng đối mặt với nhiều thách thức như sự cạnh tranh gay gắt, nguồn vốn đầu tư hạn chế và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng công trình. Trong bối cảnh đó, Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư Thiết kế Xây dựng Đông Cường (DCCI) hoạt động trong lĩnh vực tư vấn đầu tư thiết kế và xây dựng, với đội ngũ nhân sự 237 người, trong đó 31% là kỹ sư và kiến trúc sư, đã và đang nỗ lực nâng cao năng lực cạnh tranh để thích ứng với thị trường đầy biến động.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực xây dựng chuyên ngành tư vấn đầu tư thiết kế xây dựng, phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của DCCI trong giai đoạn 2012-2016, và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm giúp công ty phát triển bền vững. Nghiên cứu có phạm vi không gian tại trụ sở chính và các hoạt động của công ty tại TP.HCM và vùng lân cận, với ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả, góp phần nâng cao vị thế trên thị trường xây dựng trong nước và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của Michael Porter, nhấn mạnh vai trò của lợi thế cạnh tranh dựa trên chi phí thấp hoặc khác biệt hóa sản phẩm. Năng lực cạnh tranh được hiểu là khả năng duy trì và mở rộng thị phần, nâng cao lợi nhuận thông qua việc tận dụng các nguồn lực nội bộ và khai thác cơ hội bên ngoài.

Khung lý thuyết xác định tám yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực xây dựng chuyên ngành tư vấn đầu tư thiết kế xây dựng, bao gồm:

  1. Nguồn nhân lực
  2. Năng lực tài chính
  3. Trình độ trang thiết bị và công nghệ
  4. Năng lực cạnh tranh của sản phẩm và dịch vụ
  5. Thương hiệu và uy tín doanh nghiệp
  6. Năng lực nghiên cứu và phát triển
  7. Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu
  8. Năng lực quản trị doanh nghiệp

Các yếu tố này được đánh giá qua các công cụ như Ma trận đánh giá các yếu tố môi trường nội bộ (IFE) và Ma trận hình ảnh cạnh tranh (CPM), giúp phân tích điểm mạnh, điểm yếu và vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp so với đối thủ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Phương pháp định tính được áp dụng để xác định các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh và xây dựng thang đo thông qua thảo luận nhóm với 10 chuyên gia trong ngành xây dựng.

Phương pháp định lượng sử dụng bảng câu hỏi khảo sát được phát trực tiếp tới hai nhóm đối tượng: chuyên gia và khách hàng của công ty, nhằm thu thập dữ liệu về thực trạng năng lực cạnh tranh. Cỡ mẫu khảo sát phù hợp với quy mô công ty và ngành nghề, đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả để đánh giá các chỉ số năng lực cạnh tranh. Ngoài ra, các số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính và hoạt động kinh doanh của công ty giai đoạn 2012-2015 được sử dụng để bổ trợ cho phân tích.

Timeline nghiên cứu giới hạn trong giai đoạn từ năm 2012 đến tháng 02/2016, tập trung vào đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp với bối cảnh kinh tế và ngành xây dựng tại Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nguồn nhân lực: Công ty có 237 nhân sự, trong đó 31% là kỹ sư và kiến trúc sư, 2,91% có trình độ thạc sĩ. Trình độ lao động tương đối cao, đáp ứng yêu cầu chuyên môn phức tạp. Tuy nhiên, tỷ lệ công nhân chiếm hơn 50%, cho thấy cần nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển kỹ năng chuyên sâu hơn.

  2. Năng lực tài chính: Doanh thu công ty tăng trưởng ổn định từ 41,26 tỷ đồng năm 2012 lên 58,15 tỷ đồng năm 2015, lợi nhuận sau thuế cũng tăng từ 1,33 tỷ đồng lên 2,51 tỷ đồng trong cùng kỳ. Tỷ lệ lợi nhuận gộp duy trì ở mức khoảng 10%, cho thấy hiệu quả kinh doanh khá ổn định nhưng vẫn còn dư địa cải thiện.

  3. Trình độ trang thiết bị và công nghệ: Công ty đã đầu tư trang thiết bị và áp dụng công nghệ phù hợp với yêu cầu thi công và thiết kế hiện đại, tuy nhiên so với các đối thủ cạnh tranh như Công ty TNHH Thiết kế-Xây dựng An Phú Long, trình độ công nghệ còn thấp hơn, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm.

  4. Năng lực cạnh tranh sản phẩm và dịch vụ: Đánh giá năng lực cạnh tranh của sản phẩm đạt mức 3,87 trên thang điểm 5, thấp hơn đối thủ APL CO.,LTD nhưng cao hơn Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại Hoa Đất. Chất lượng sản phẩm và dịch vụ được khách hàng đánh giá tốt nhưng cần cải tiến để tạo sự khác biệt rõ rệt hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy DCCI có nền tảng nhân lực và tài chính tương đối vững chắc, tuy nhiên vẫn tồn tại hạn chế về công nghệ và năng lực marketing so với các đối thủ cạnh tranh. Việc đầu tư công nghệ mới và nâng cao trình độ quản trị sẽ giúp công ty cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm, từ đó tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này phù hợp với xu hướng chung khi các doanh nghiệp nhỏ và vừa thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ hiện đại và xây dựng thương hiệu mạnh. Việc sử dụng ma trận CPM giúp minh họa rõ ràng vị thế cạnh tranh của công ty qua các yếu tố trọng yếu, từ đó xác định các điểm cần tập trung cải thiện.

Ý nghĩa của nghiên cứu là cung cấp cơ sở khoa học để công ty xây dựng chiến lược phát triển bền vững, đồng thời góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh chung của ngành xây dựng Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phát triển nguồn nhân lực: Tăng cường đào tạo chuyên môn và kỹ năng quản lý cho cán bộ kỹ thuật và quản lý trong vòng 1-2 năm tới, nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và năng lực lãnh đạo. Chủ thể thực hiện là phòng nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  2. Huy động vốn và quản lý tài chính hiệu quả: Xây dựng kế hoạch huy động vốn dài hạn, ưu tiên các nguồn vốn ưu đãi để đầu tư công nghệ và mở rộng quy mô hoạt động trong 3 năm tới. Đồng thời, cải thiện quản lý tài chính nhằm tối ưu hóa chi phí và tăng lợi nhuận. Ban giám đốc và phòng tài chính chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Đầu tư công nghệ và trang thiết bị hiện đại: Ưu tiên đầu tư các thiết bị thi công và phần mềm thiết kế tiên tiến trong vòng 2 năm để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Phòng kỹ thuật phối hợp với ban lãnh đạo thực hiện.

  4. Nâng cao năng lực marketing và xây dựng thương hiệu: Triển khai chiến lược marketing bài bản, tập trung vào xây dựng thương hiệu và mở rộng mạng lưới khách hàng trong 1-3 năm tới. Phòng marketing phối hợp với ban lãnh đạo và các đối tác truyền thông.

  5. Cải tiến hệ thống quản trị doanh nghiệp: Áp dụng các phần mềm quản lý hiện đại và nâng cao năng lực quản trị dự án, giúp tăng hiệu quả điều hành và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Thời gian thực hiện dự kiến 1-2 năm, do phòng quản trị dự án và ban lãnh đạo đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh và xây dựng chiến lược phát triển phù hợp với bối cảnh thị trường.

  2. Chuyên gia tư vấn chiến lược và quản trị doanh nghiệp: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để tư vấn các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong ngành xây dựng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị Kinh doanh, Xây dựng: Là tài liệu tham khảo hữu ích về phương pháp nghiên cứu và phân tích năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực xây dựng.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Giúp đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xây dựng, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp nhằm thúc đẩy phát triển ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xây dựng được đánh giá dựa trên những yếu tố nào?
    Năng lực cạnh tranh được đánh giá dựa trên các yếu tố như nguồn nhân lực, năng lực tài chính, trình độ trang thiết bị và công nghệ, năng lực sản phẩm và dịch vụ, thương hiệu, năng lực nghiên cứu phát triển, hệ thống thông tin và năng lực quản trị doanh nghiệp. Ví dụ, DCCI đánh giá năng lực nhân sự và tài chính là nền tảng quan trọng để duy trì hoạt động.

  2. Tại sao công nghệ và trang thiết bị lại quan trọng trong ngành xây dựng?
    Công nghệ và trang thiết bị hiện đại giúp nâng cao năng suất, giảm chi phí và cải thiện chất lượng công trình. Ví dụ, áp dụng phần mềm thiết kế tiên tiến giúp rút ngắn thời gian thi công và giảm sai sót kỹ thuật.

  3. Làm thế nào để doanh nghiệp xây dựng thương hiệu hiệu quả trong ngành xây dựng?
    Doanh nghiệp cần tập trung vào chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng, và xây dựng hình ảnh uy tín qua các dự án thành công. Chiến lược marketing bài bản và truyền thông tích cực cũng góp phần tạo dựng thương hiệu mạnh.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá năng lực cạnh tranh của DCCI?
    Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính (thảo luận nhóm chuyên gia) và định lượng (khảo sát khách hàng và chuyên gia), sử dụng công cụ phân tích như ma trận IFE và CPM để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và vị thế cạnh tranh.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh của DCCI?
    Các giải pháp bao gồm phát triển nguồn nhân lực, huy động vốn và quản lý tài chính hiệu quả, đầu tư công nghệ hiện đại, nâng cao năng lực marketing và cải tiến hệ thống quản trị doanh nghiệp. Mỗi giải pháp có timeline cụ thể và chủ thể thực hiện rõ ràng nhằm đảm bảo hiệu quả.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định được tám yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh quan trọng trong lĩnh vực tư vấn đầu tư thiết kế xây dựng, làm cơ sở đánh giá thực trạng của DCCI.
  • Thực trạng cho thấy DCCI có nền tảng nhân lực và tài chính ổn định, nhưng cần cải thiện công nghệ, marketing và quản trị để nâng cao năng lực cạnh tranh.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào phát triển nguồn nhân lực, huy động vốn, đầu tư công nghệ, xây dựng thương hiệu và nâng cao quản trị nhằm giúp công ty phát triển bền vững.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, hỗ trợ DCCI và các doanh nghiệp xây dựng khác trong việc xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả trong bối cảnh hội nhập kinh tế.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả nhằm điều chỉnh kịp thời, đảm bảo mục tiêu phát triển dài hạn của công ty.

Quý độc giả và các nhà quản lý doanh nghiệp được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành xây dựng Việt Nam.