Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động đấu thầu trong lĩnh vực xây dựng tại Việt Nam ngày càng được chú trọng nhằm đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Theo báo cáo tổng hợp công tác đấu thầu năm 2017 tại một số tỉnh, tỷ lệ chỉ định thầu chiếm trên 70% tổng số gói thầu, trong khi tỷ lệ tiết kiệm qua đấu thầu rộng rãi chỉ đạt khoảng 1-3,2%. Điều này cho thấy sự cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và phát triển doanh nghiệp. Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng 252, với 9 năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, đang đối mặt với tỷ lệ trượt thầu cao và áp lực cạnh tranh lớn từ các đối thủ trong và ngoài tỉnh.

Mục tiêu nghiên cứu là đề xuất các giải pháp nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng 252, tập trung vào việc cải thiện năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp. Phạm vi nghiên cứu bao gồm hoạt động đấu thầu của công ty trong giai đoạn 2015-2017 tại khu vực TP.HCM và các tỉnh lân cận. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp xây dựng nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng tỷ lệ trúng thầu, từ đó góp phần phát triển bền vững và nâng cao vị thế trên thị trường xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng, bao gồm:

  • Lý thuyết cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp: Nhấn mạnh nguyên tắc cạnh tranh công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong lựa chọn nhà thầu, theo quy định của Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13.
  • Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh doanh nghiệp xây dựng: Bao gồm các chỉ tiêu về tài chính, kinh nghiệm thi công, chất lượng sản phẩm, cơ sở vật chất, tiến độ thi công và bảo vệ môi trường.
  • Khái niệm về quy trình đấu thầu xây lắp: Từ lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu, phát hành hồ sơ mời thầu, tiếp nhận và đánh giá hồ sơ dự thầu đến thương thảo và ký kết hợp đồng.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: đấu thầu xây lắp, hồ sơ mời thầu (HSMT), hồ sơ dự thầu (HSDT), bảo đảm dự thầu, giá dự thầu, và các hình thức lựa chọn nhà thầu như đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng quan tài liệu, phân tích số liệu thực tế và khảo sát thực trạng công tác đấu thầu của Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng 252 trong giai đoạn 2015-2017. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các gói thầu công ty đã tham gia trong thời gian này, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, hồ sơ đấu thầu và kết quả trúng thầu.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu toàn bộ (census) nhằm đảm bảo tính đầy đủ và chính xác của dữ liệu. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ trúng thầu, đánh giá năng lực cạnh tranh qua các chỉ tiêu tài chính, nhân lực, thiết bị và chất lượng thi công. Quá trình nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2018 đến tháng 10/2018, bao gồm thu thập số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ trúng thầu thấp và hệ số trượt thầu cao: Trong giai đoạn 2015-2017, Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng 252 có tỷ lệ trúng thầu chỉ đạt khoảng 30-40%, trong khi tỷ lệ trượt thầu chiếm tới 60-70%. So với các đối thủ trong tỉnh, công ty có năng lực tài chính và thiết bị thi công còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh.

  2. Năng lực tài chính chưa đáp ứng yêu cầu đấu thầu: Báo cáo tài chính cho thấy vốn lưu động và khả năng huy động vốn của công ty còn thấp hơn trung bình ngành khoảng 15-20%, gây khó khăn trong việc đảm bảo tiến độ và chất lượng thi công các gói thầu lớn.

  3. Nguồn nhân lực và trình độ chuyên môn còn hạn chế: Cơ cấu lao động của công ty chủ yếu là công nhân kỹ thuật phổ thông, tỷ lệ cán bộ kỹ thuật có trình độ cao chiếm chưa đến 25%, thấp hơn mức trung bình của các doanh nghiệp xây dựng cùng quy mô.

  4. Thiết bị máy móc chưa hiện đại và chưa đồng bộ: Danh sách thiết bị thi công của công ty cho thấy phần lớn máy móc đã qua sử dụng, công suất thấp, không đáp ứng được yêu cầu thi công các công trình có tính chất phức tạp, dẫn đến tiến độ thi công bị ảnh hưởng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến khả năng thắng thầu thấp của công ty là do hạn chế về năng lực tài chính, nhân lực và thiết bị thi công. So với các đối thủ trong tỉnh và ngoài tỉnh, công ty chưa có chiến lược đầu tư đồng bộ để nâng cao năng lực cạnh tranh. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trong ngành xây dựng cho thấy yếu tố tài chính và công nghệ thi công là nhân tố quyết định trong đấu thầu xây lắp.

Việc áp dụng các quy định pháp luật về đấu thầu như Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 và Nghị định số 63/2014/NĐ-CP đã tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về năng lực của nhà thầu. Công ty cần cải thiện chất lượng hồ sơ dự thầu, nâng cao trình độ cán bộ tham gia đấu thầu và đầu tư thiết bị hiện đại để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và tiến độ thi công.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ trúng thầu của công ty với các đối thủ, bảng phân tích năng lực tài chính và cơ cấu lao động, cũng như bảng thống kê thiết bị thi công hiện có so với tiêu chuẩn ngành.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tổ chức bộ phận chuyên trách Marketing và dự báo giá linh hoạt

    • Mục tiêu: Mở rộng thị trường, nâng cao uy tín công ty và tăng khả năng tiếp cận các gói thầu phù hợp.
    • Thời gian thực hiện: 6 tháng đầu năm 2019.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc phối hợp phòng kinh doanh và marketing.

  2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng năng lực cán bộ dự thầu

    • Mục tiêu: Nâng cao chất lượng hồ sơ dự thầu, cải thiện kỹ năng thương thảo và quản lý dự án.
    • Thời gian thực hiện: Liên tục trong năm 2019-2020.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp với các chuyên gia đào tạo bên ngoài.

  3. Đưa ra giá thầu hợp lý, linh hoạt

    • Mục tiêu: Tạo lợi thế cạnh tranh trong đấu thầu, tránh chào giá quá thấp hoặc quá cao.
    • Thời gian thực hiện: Áp dụng ngay từ các gói thầu năm 2019.
    • Chủ thể thực hiện: Bộ phận dự toán và phòng kinh doanh.

  4. Tăng cường huy động vốn và thu hồi vốn hiệu quả

    • Mục tiêu: Nâng cao tiềm lực tài chính, đảm bảo khả năng thực hiện các gói thầu lớn.
    • Thời gian thực hiện: Triển khai trong 12 tháng tiếp theo.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng tài chính kế toán.

  5. Đầu tư mua sắm máy móc, thiết bị xây dựng hiện đại

    • Mục tiêu: Nâng cao chất lượng công trình, đẩy nhanh tiến độ thi công.
    • Thời gian thực hiện: Kế hoạch đầu tư trong năm 2019-2020.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật và ban giám đốc.

  6. Tăng cường quản lý chất lượng công trình theo nguyên tắc làm đúng ngay từ đầu

    • Mục tiêu: Đảm bảo uy tín công ty, giảm thiểu sai sót và chi phí phát sinh.
    • Thời gian thực hiện: Áp dụng ngay trong các dự án hiện tại.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng quản lý chất lượng và kỹ thuật.

  7. Mở rộng quan hệ liên danh, liên kết trong đấu thầu

    • Mục tiêu: Tăng sức mạnh cạnh tranh, chia sẻ nguồn lực và kinh nghiệm.
    • Thời gian thực hiện: Xây dựng kế hoạch trong 6 tháng đầu năm 2019.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng pháp chế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.
    • Use case: Đánh giá năng lực cạnh tranh và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả đấu thầu.

  2. Phòng kinh doanh và marketing trong doanh nghiệp xây dựng

    • Lợi ích: Nắm bắt các phương pháp mở rộng thị trường và xây dựng hồ sơ dự thầu chất lượng.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch marketing chuyên nghiệp và dự báo giá thầu linh hoạt.

  3. Cán bộ kỹ thuật và nhân sự tham gia đấu thầu

    • Lợi ích: Nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng lập hồ sơ dự thầu và quản lý dự án.
    • Use case: Tham gia các khóa đào tạo, cải thiện chất lượng hồ sơ và tiến độ thi công.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý xây dựng

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và thực tiễn đấu thầu xây lắp tại Việt Nam.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn thạc sĩ hoặc tiến sĩ liên quan đến quản lý dự án và đấu thầu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Đấu thầu xây lắp là gì và tại sao nó quan trọng?
    Đấu thầu xây lắp là quá trình lựa chọn nhà thầu thi công công trình xây dựng dựa trên nguyên tắc cạnh tranh, công bằng và minh bạch. Nó giúp chủ đầu tư chọn được nhà thầu có năng lực tốt nhất với chi phí hợp lý, đảm bảo chất lượng và tiến độ công trình.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu của doanh nghiệp xây dựng?
    Các yếu tố chính gồm năng lực tài chính, kinh nghiệm thi công, chất lượng hồ sơ dự thầu, thiết bị máy móc, nguồn nhân lực và khả năng quản lý tiến độ, chất lượng công trình.

  3. Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng 252 cần cải thiện những gì để nâng cao khả năng thắng thầu?
    Công ty cần tăng cường năng lực tài chính, đầu tư thiết bị hiện đại, nâng cao trình độ nhân sự, cải thiện chất lượng hồ sơ dự thầu và xây dựng chiến lược marketing hiệu quả.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Luận văn sử dụng phương pháp tổng quan tài liệu, phân tích số liệu thực tế, khảo sát thực trạng và đánh giá năng lực cạnh tranh dựa trên các chỉ tiêu tài chính, nhân lực và thiết bị thi công.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để tăng tỷ lệ trúng thầu cho công ty?
    Giải pháp bao gồm tổ chức bộ phận marketing chuyên trách, đào tạo cán bộ dự thầu, đưa ra giá thầu hợp lý, tăng cường huy động vốn, đầu tư thiết bị hiện đại, quản lý chất lượng công trình và mở rộng liên danh liên kết.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác đấu thầu xây lắp, đặc biệt tập trung vào năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xây dựng.
  • Phân tích thực trạng đấu thầu của Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng 252 cho thấy nhiều hạn chế về tài chính, nhân lực và thiết bị thi công ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu.
  • Đề xuất các giải pháp toàn diện nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng tỷ lệ trúng thầu và phát triển bền vững cho công ty.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng đối với doanh nghiệp xây dựng và các nhà quản lý trong lĩnh vực đấu thầu xây lắp.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để nâng cao năng lực cạnh tranh trong tương lai.

Quý độc giả và doanh nghiệp quan tâm có thể áp dụng các kết quả nghiên cứu và giải pháp trong luận văn để cải thiện hiệu quả hoạt động đấu thầu và phát triển bền vững trong ngành xây dựng.