Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của ngành xây dựng dân dụng tại Việt Nam, công tác quản lý chất lượng thiết kế công trình đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hiệu quả, an toàn và bền vững của các dự án. Theo ước tính, các dự án xây dựng dân dụng tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội có tổng mức đầu tư lên đến hàng trăm triệu USD, đặc biệt là các dự án chung cư cao cấp và trung tâm thương mại. Công ty Lotte Properties, với vai trò chủ đầu tư, đã triển khai nhiều dự án lớn tại Việt Nam, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế trong quản lý chất lượng thiết kế, chưa cập nhật kịp thời các xu hướng công nghệ mới như smart home, smart building, cũng như chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu an toàn sức khỏe hậu đại dịch Covid-19.

Mục tiêu nghiên cứu là đề xuất các giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng thiết kế công trình xây dựng dân dụng tại Công ty Lotte Properties, tập trung vào các khía cạnh kiến trúc, kết cấu và hệ thống cơ điện – cấp thoát nước (MEP). Phạm vi nghiên cứu bao gồm các dự án xây dựng dân dụng do Lotte Properties làm chủ đầu tư tại Việt Nam trong khoảng thời gian gần đây, với trọng tâm là TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện hiệu quả quản lý thiết kế, góp phần nâng cao giá trị dự án, đáp ứng nhu cầu thị trường và xu hướng phát triển công nghệ xây dựng hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai mô hình quản lý chất lượng chính là ISO 9001:2015 và Total Quality Management (TQM). ISO 9001:2015 cung cấp hệ thống quản lý chất lượng tiêu chuẩn, giúp tổ chức kiểm soát và cải tiến liên tục các quy trình thiết kế. TQM tập trung vào sự tham gia toàn diện của các bên liên quan nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Ba khái niệm trọng tâm được nghiên cứu gồm: quản lý chất lượng thiết kế kiến trúc, quản lý chất lượng thiết kế kết cấu, và quản lý chất lượng thiết kế hệ thống cơ điện – cấp thoát nước (MEP). Ngoài ra, các quy định pháp luật về quản lý chất lượng thiết kế công trình xây dựng dân dụng tại Việt Nam, như Luật Xây dựng 2014, Nghị định 15/2021/NĐ-CP và các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN), cũng được xem xét làm cơ sở pháp lý cho nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ hồ sơ thiết kế, báo cáo quản lý dự án, và các tài liệu pháp lý liên quan tại Công ty Lotte Properties. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm 10 dự án xây dựng dân dụng tiêu biểu do Lotte làm chủ đầu tư, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo tính đại diện cho các loại hình công trình khác nhau (chung cư cao cấp, trung tâm thương mại, văn phòng). Phân tích thống kê được áp dụng để đánh giá các chỉ số chất lượng thiết kế, bao gồm tỷ lệ sai sót, thời gian phê duyệt hồ sơ và mức độ tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật. Phương pháp chuyên gia cũng được sử dụng thông qua phỏng vấn sâu với các cán bộ quản lý dự án, kỹ sư thiết kế và tư vấn nhằm thu thập ý kiến đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong vòng 12 tháng, từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý chất lượng thiết kế kiến trúc: Khoảng 30% dự án có thiết kế kiến trúc chưa phù hợp với nhu cầu thị trường Việt Nam, do áp dụng nguyên mẫu thiết kế từ Hàn Quốc mà chưa điều chỉnh phù hợp. Tỷ lệ thiếu sót trong thiết kế khu vực để xe và tiện ích công cộng chiếm khoảng 25%, gây khó khăn trong vận hành và sử dụng.

  2. Chất lượng thiết kế kết cấu: 20% dự án gặp phải các vấn đề về tính toán tải trọng và ảnh hưởng đến công trình lân cận do chưa tính toán đầy đủ các yếu tố thi công thực tế. Một số dự án chưa áp dụng các giải pháp móng tiên tiến như cọc khoan nhồi Shaft grouted, dẫn đến chi phí thi công cao và rủi ro kỹ thuật.

  3. Thiết kế hệ thống cơ điện – cấp thoát nước (MEP): Khoảng 35% dự án chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về hệ thống điện nhẹ, hệ thống PCCC và hệ thống thông gió, gây ra các sự cố như ngập nước tầng hầm và nguy cơ cháy nổ. Việc áp dụng công nghệ smart building còn rất hạn chế, chỉ xuất hiện rải rác trong một số dự án.

  4. Tuân thủ quy định pháp luật và trách nhiệm các bên: Có hiện tượng đơn vị thẩm định hồ sơ thiết kế thực hiện qua loa, dẫn đến sai sót dây chuyền trong thiết kế. Chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong việc kiểm tra, phê duyệt và giám sát chất lượng thiết kế, ảnh hưởng đến tiến độ và uy tín dự án.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ việc chưa cập nhật kịp thời các tiêu chuẩn kỹ thuật mới và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan trong quá trình quản lý thiết kế. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại các nước phát triển, việc áp dụng mô hình quản lý chất lượng toàn diện và công nghệ BIM (Building Information Modeling) tại Lotte Properties còn hạn chế. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ sai sót thiết kế theo từng hạng mục và bảng so sánh mức độ tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật giữa các dự án. Ý nghĩa của nghiên cứu là làm rõ các điểm yếu trong quản lý thiết kế, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng, giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả đầu tư.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015 đồng bộ: Thiết lập quy trình quản lý thiết kế chuẩn hóa, kiểm soát chặt chẽ các bước phê duyệt và nghiệm thu hồ sơ thiết kế. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án Lotte Properties, trong vòng 6 tháng.

  2. Đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ thiết kế và quản lý: Tổ chức các khóa đào tạo về tiêu chuẩn kỹ thuật mới, công nghệ BIM và quản lý dự án hiện đại nhằm giảm thiểu sai sót thiết kế. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự và Đào tạo, trong vòng 12 tháng.

  3. Tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan: Thiết lập cơ chế giao tiếp và phối hợp thường xuyên giữa chủ đầu tư, tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công và cơ quan thẩm định để kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề phát sinh. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án, liên tục trong suốt quá trình dự án.

  4. Ứng dụng công nghệ thông minh và BIM trong quản lý thiết kế: Đẩy mạnh áp dụng BIM để mô phỏng, kiểm tra và quản lý thiết kế đồng thời tích hợp các giải pháp smart home, smart building phù hợp với thị trường Việt Nam. Chủ thể thực hiện: Phòng Kỹ thuật và Công nghệ, trong vòng 18 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư các dự án xây dựng dân dụng: Nghiên cứu giúp nâng cao hiệu quả quản lý thiết kế, giảm thiểu rủi ro và tăng giá trị dự án.

  2. Các đơn vị tư vấn thiết kế và thẩm định: Cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cải tiến quy trình thiết kế, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật và pháp luật.

  3. Cán bộ quản lý dự án và kỹ sư xây dựng: Hỗ trợ nâng cao năng lực quản lý, áp dụng các mô hình quản lý chất lượng và công nghệ mới trong thực tế.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý xây dựng: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản lý chất lượng thiết kế công trình dân dụng tại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập và phát triển công nghệ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý chất lượng thiết kế công trình dân dụng là gì?
    Quản lý chất lượng thiết kế là quá trình kiểm soát, giám sát và cải tiến các hoạt động thiết kế nhằm đảm bảo sản phẩm thiết kế đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, pháp luật và nhu cầu sử dụng. Ví dụ, việc kiểm tra kỹ lưỡng hồ sơ thiết kế trước khi phê duyệt giúp giảm thiểu sai sót trong thi công.

  2. Tại sao công tác quản lý thiết kế tại Lotte Properties cần được nâng cao?
    Do sự khác biệt về thị trường và yêu cầu kỹ thuật giữa Việt Nam và Hàn Quốc, cùng với xu hướng công nghệ mới như smart building, việc nâng cao quản lý thiết kế giúp dự án phù hợp hơn với thực tế và tăng tính cạnh tranh. Một số dự án hiện nay còn tồn tại sai sót và chưa áp dụng công nghệ hiện đại.

  3. Các mô hình quản lý chất lượng nào được áp dụng trong nghiên cứu?
    Nghiên cứu sử dụng mô hình ISO 9001:2015 và TQM, giúp chuẩn hóa quy trình và tăng cường sự tham gia của các bên liên quan trong quản lý chất lượng thiết kế.

  4. Phương pháp nghiên cứu chính của luận văn là gì?
    Luận văn sử dụng phương pháp phân tích thống kê dựa trên dữ liệu thực tế từ các dự án, kết hợp phỏng vấn chuyên gia để thu thập ý kiến đánh giá và đề xuất giải pháp.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao chất lượng thiết kế?
    Bao gồm áp dụng hệ thống quản lý chất lượng chuẩn hóa, đào tạo nâng cao năng lực, tăng cường phối hợp giữa các bên và ứng dụng công nghệ BIM cùng các giải pháp smart building phù hợp với thị trường Việt Nam.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, pháp lý và thực tiễn về quản lý chất lượng thiết kế công trình xây dựng dân dụng tại Việt Nam, đặc biệt tại Công ty Lotte Properties.
  • Đánh giá thực trạng cho thấy còn nhiều tồn tại trong quản lý thiết kế kiến trúc, kết cấu và hệ thống MEP, ảnh hưởng đến hiệu quả và an toàn dự án.
  • Đề xuất các giải pháp quản lý đồng bộ, bao gồm áp dụng ISO 9001:2015, đào tạo chuyên môn, tăng cường phối hợp và ứng dụng công nghệ BIM.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn, hỗ trợ Lotte Properties nâng cao chất lượng thiết kế, đáp ứng yêu cầu thị trường và xu hướng phát triển công nghệ.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai thử nghiệm các giải pháp đề xuất trong các dự án sắp tới và đánh giá hiệu quả trong vòng 1-2 năm tới. Đề nghị các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để thực hiện thành công các giải pháp này.

Hãy bắt đầu áp dụng các giải pháp quản lý chất lượng thiết kế để nâng tầm giá trị dự án và góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng dân dụng tại Việt Nam.