Dạy học kỹ thuật cơ khí tại đại học theo phương pháp học bằng làm

MỞ ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA DẠY HỌC KĨ THUẬT CƠ KHÍ Ở ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN HỌC BẰNG LÀM

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.2. Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận học bằng làm

1.3. Những nghiên cứu về dạy học kĩ thuật theo tiếp cận học bằng làm

1.4. Những khái niệm công cụ

1.5. Học bằng làm

1.6. Dạy học kĩ thuật cơ khí

1.7. Dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

1.8. Xây dựng mô hình học bằng làm trong dạy học kĩ thuật cơ khí ở đại học

1.9. Cách tiếp cận học bằng làm

1.10. Mô hình học bằng làm trong dạy học kĩ thuật cơ khí ở đại học

1.11. Những vấn đề chung về dạy học kĩ thuật cơ khí ở đại học theo tiếp cận học bằng làm

1.12. Một số phương pháp dạy học theo tiếp cận học bằng làm

1.13. Động lực học tập của sinh viên kĩ thuật cơ khí có tác động đến dạy học theo tiếp cận học bằng làm

1.14. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CỦA DẠY HỌC KĨ THUẬT CƠ KHÍ Ở ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN HỌC BẰNG LÀM

2.1. Mục đích khảo sát

2.2. Thiết kế phương pháp khảo sát

2.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát

2.4. Nội dung, công cụ và quy mô khảo sát

2.5. Phương thức tiến hành và kĩ thuật xử lí số liệu

2.6. Kết quả khảo sát và thảo luận

2.6.1. Mức độ sử dụng học bằng làm so với các kiểu học tập khác trong dạy học kĩ thuật cơ khí

2.6.2. Sự thể hiện vai trò của giảng viên trong dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

2.6.3. Mức độ các hoạt động học tập chủ động của sinh viên trong dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

2.6.4. Các nội dung học tập của sinh viên trong dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

2.6.5. Các đặc điểm của dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm cho sinh viên

2.7. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3: QUY TRÌNH THIẾT KẾ DẠY HỌC KĨ THUẬT CƠ KHÍ Ở ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN HỌC BẰNG LÀM

3.1. Nhiệm vụ 1: Phân tích chương trình đào tạo đại học ngành kĩ thuật cơ khí (minh họa tại trường Đại học Công nghiệp Hà Nội)

3.1.1. Cấu trúc chương trình

3.1.2. Định hướng lựa chọn nội dung kĩ thuật cơ khí thích hợp với học bằng làm

3.2. Nhiệm vụ 2: Thiết kế nhiệm vụ kĩ thuật cơ khí trong dạy học theo tiếp cận học bằng làm

3.2.1. Tiêu chí chung của các nhiệm vụ kĩ thuật cơ khí

3.2.2. Thiết kế nhiệm vụ chế tạo và vận hành kĩ thuật cơ khí dưới dạng nghiên cứu trường hợp

3.2.2.1. Ý nghĩa của nghiên cứu trường hợp trong dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

3.2.2.2. Quy trình thiết kế nghiên cứu trường hợp trong dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

3.2.2.3. Minh họa thiết kế nhiệm vụ kĩ thuật trong “Bài 5: Tiện trụ bậc” – học phần “Thực hành cắt gọt 1”

3.2.3. Thiết kế nhiệm vụ thiết kế kĩ thuật cơ khí dưới dạng dự án học tập trải nghiệm

3.2.3.1. Ý nghĩa của dự án học tập trải nghiệm (Experiential learning project) trong dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

3.2.3.2. Quy trình thiết kế dự án học tập trải nghiệm trong dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

3.2.3.3. Minh họa thiết kế dự án học tập trải nghiệm trong học phần “Đồ án công nghệ chế tạo máy”

3.3. Nhiệm vụ 3: Thiết kế chiến lược dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

3.3.1. Thiết kế dạy học chế tạo và vận hành kĩ thuật cơ khí dựa vào nghiên cứu trường hợp. Cách tiếp cận

3.3.2. Thiết kế hoạt động dạy học dựa vào nghiên cứu trường hợp

3.3.3. Minh họa thiết kế hoạt động dạy học “Bài 5: Tiện trụ bậc” – học phần Thực hành cắt gọt 1

3.3.4. Thiết kế dạy học thiết kế kĩ thuật cơ khí dựa vào dự án học tập trải nghiệm. Cách tiếp cận dạy học

3.3.5. Thiết kế hoạt động dạy học dựa vào dự án học tập trải nghiệm. Minh họa thiết kế hoạt động dạy học “Đồ án công nghệ chế tạo máy”

3.4. Nhiệm vụ 4: Thiết kế đánh giá kết quả học tập trong dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm

3.4.1. Định hướng các tiêu chí đánh giá

3.4.2. Quy trình xây dựng công cụ đánh giá

3.4.3. Minh họa xây dựng công cụ đánh giá

3.4.4. Minh họa thiết kế công cụ đánh giá cho “Bài 5: Tiện trụ bậc” – học phần Thực hành cắt gọt 1

3.4.5. Minh họa thiết kế công cụ đánh giá trong “Đồ án công nghệ chế tạo máy”

3.5. Kết luận chương 3

4. CHƯƠNG 4: KIỂM NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ

4.1. Đánh giá kết quả nghiên cứu bằng phương pháp chuyên gia

4.1.1. Thiết kế phương pháp chuyên gia

4.1.2. Kết quả phương pháp chuyên gia

4.2. Thực nghiệm sư phạm

4.2.1. Mục đích thực nghiệm

4.2.2. Thiết kế thực nghiệm

4.2.3. Đối tượng, địa bàn thực nghiệm

4.2.4. Nội dung, tài liệu, giảng viên tham gia thực nghiệm và công cụ đo lường kết quả thực nghiệm

4.2.5. Đánh giá quá trình học tập của sinh viên

4.2.6. Tiến trình thực nghiệm sư phạm

4.2.7. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

4.2.7.1. Về dạy học chế tạo và vận hành kĩ thuật cơ khí

4.2.7.2. Về dạy học thiết kế kĩ thuật cơ khí

4.2.7.3. Hiệu quả của quy trình thiết kế dạy học kĩ thuật cơ khí theo tiếp cận học bằng làm đến quá trình học tập của sinh viên

4.3. Kết luận chương 4

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cơ sở lý luận của dạy học kỹ thuật cơ khí ở đại học theo tiếp cận học bằng làm

Chương này tập trung vào việc phân tích các khái niệm cơ bản liên quan đến kỹ thuật cơ khí và phương pháp học bằng làm. Dạy học kỹ thuật cơ khí không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức lý thuyết mà còn phải chú trọng đến việc áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Việc xây dựng mô hình học bằng làm trong dạy học kỹ thuật cơ khí ở đại học là cần thiết để sinh viên có thể thực hành và trải nghiệm thực tế. Theo quan điểm của John Dewey, học bằng làm là một phương pháp giáo dục tiến bộ, nơi người học tham gia tích cực vào quá trình học tập thông qua các hoạt động thực tiễn. Điều này giúp sinh viên phát triển kỹ năng cơ khí và khả năng giải quyết vấn đề trong môi trường thực tế.

1.1. Những khái niệm công cụ

Khái niệm học bằng làm được định nghĩa là một phương pháp học tập mà trong đó sinh viên tham gia vào các hoạt động thực tiễn để tiếp thu kiến thức. Dạy học kỹ thuật cơ khí theo phương pháp này yêu cầu giảng viên thiết kế các nhiệm vụ thực tế, giúp sinh viên có cơ hội áp dụng lý thuyết vào thực hành. Mô hình học bằng làm trong dạy học kỹ thuật cơ khí cần phản ánh các nhiệm vụ kỹ thuật thực tế mà kỹ sư cơ khí thường gặp. Việc này không chỉ giúp sinh viên nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng thực hành cần thiết cho nghề nghiệp tương lai.

1.2. Cách tiếp cận học bằng làm

Cách tiếp cận học bằng làm trong dạy học kỹ thuật cơ khí nhấn mạnh vai trò của sinh viên trong việc khám phá và thực hành. Giảng viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người hướng dẫn, tạo điều kiện cho sinh viên thực hiện các nhiệm vụ kỹ thuật. Điều này giúp sinh viên phát triển kỹ năng tư duy phản biện và khả năng làm việc nhóm. Học bằng làm cũng khuyến khích sinh viên tự tìm tòi, nghiên cứu và giải quyết vấn đề, từ đó nâng cao động lực học tập và sự tham gia của sinh viên trong quá trình học.

II. Thực trạng của dạy học kỹ thuật cơ khí ở đại học theo tiếp cận học bằng làm

Chương này phân tích thực trạng dạy học kỹ thuật cơ khí tại các trường đại học, đặc biệt là việc áp dụng phương pháp học bằng làm. Nghiên cứu cho thấy rằng, mặc dù có nhiều nỗ lực trong việc đổi mới phương pháp dạy học, nhưng việc áp dụng học bằng làm vẫn còn hạn chế. Nhiều giảng viên vẫn chủ yếu sử dụng phương pháp giảng dạy truyền thống, dẫn đến việc sinh viên thiếu cơ hội thực hành và trải nghiệm thực tế. Điều này ảnh hưởng đến kỹ năng cơ khí và khả năng làm việc của sinh viên sau khi tốt nghiệp.

2.1. Mức độ sử dụng học bằng làm

Kết quả khảo sát cho thấy mức độ sử dụng học bằng làm trong dạy học kỹ thuật cơ khí còn thấp so với các phương pháp học tập khác. Nhiều giảng viên chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích của phương pháp này, dẫn đến việc áp dụng không đồng bộ. Sinh viên thường chỉ được tiếp xúc với lý thuyết mà thiếu đi các hoạt động thực hành cần thiết. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng đào tạo mà còn ảnh hưởng đến khả năng làm việc của sinh viên trong tương lai.

2.2. Vai trò của giảng viên

Giảng viên đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai phương pháp học bằng làm. Tuy nhiên, nhiều giảng viên vẫn còn e ngại trong việc thay đổi phương pháp giảng dạy. Họ cần được đào tạo và hỗ trợ để có thể thiết kế các nhiệm vụ thực tiễn phù hợp với chương trình học. Việc giảng viên chủ động áp dụng phương pháp học bằng làm sẽ tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích sinh viên tham gia và phát triển kỹ năng thực hành.

III. Quy trình thiết kế dạy học kỹ thuật cơ khí ở đại học theo tiếp cận học bằng làm

Chương này đề xuất quy trình thiết kế dạy học kỹ thuật cơ khí theo phương pháp học bằng làm. Quy trình này bao gồm các bước từ phân tích chương trình đào tạo đến thiết kế các nhiệm vụ kỹ thuật và đánh giá kết quả học tập. Mục tiêu là nâng cao chất lượng dạy học và khuyến khích sinh viên tham gia tích cực vào quá trình học tập.

3.1. Phân tích chương trình đào tạo

Phân tích chương trình đào tạo là bước đầu tiên trong quy trình thiết kế. Cần xác định các nội dung kỹ thuật cơ khí phù hợp với học bằng làm. Việc này giúp đảm bảo rằng các nhiệm vụ thiết kế sẽ phản ánh đúng yêu cầu thực tế của ngành. Chương trình đào tạo cần được cập nhật thường xuyên để phù hợp với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu thị trường lao động.

3.2. Thiết kế nhiệm vụ kỹ thuật

Thiết kế nhiệm vụ kỹ thuật là bước quan trọng trong quy trình. Các nhiệm vụ này cần được xây dựng dựa trên các tình huống thực tế mà sinh viên có thể gặp phải trong công việc. Việc này không chỉ giúp sinh viên áp dụng kiến thức vào thực tiễn mà còn phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề. Các nhiệm vụ cần được thiết kế sao cho sinh viên có thể làm việc nhóm, trao đổi ý tưởng và học hỏi lẫn nhau.

Luận án về dạy học kỹ thuật cơ khí ở đại học theo phương pháp học bằng làm