ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỪNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG TẠI CÔNG TY LÂM NGHIỆP KRÔNG BÔNG TỈNH ĐẮK LẮK

Quản lý rừng bền vững (QLRBV) là quản lý rừng và đất rừng một cách hợp lý nhằm duy trì tính đa dạng sinh học, năng suất, khả năng tái sinh, sức sống của rừng, đồng thời duy trì tiềm năng thực hiện các chức năng kinh tế, xã hội và sinh thái của chúng trong hiện tại cũng như trong tương lai, ở cấp địa phương, cấp quốc gia và toàn cầu, không gây ra những tác hại đối với các hệ sinh thái khác. Theo tổ chức gỗ nhiệt đới quốc tế (ITTO), QLRBV là quá trình quản lý những diện tích rừng cố định, nhằm đạt được những mục tiêu là đảm bảo sản xuất liên tục những sản phẩm và dịch vụ của rừng như mong muốn mà không làm giảm đáng kể những giá trị di truyền và năng suất tương lai của rừng, không gây ra những tác động tiêu cực của những môi trường vật lý và xã hội.

Đánh giá tác động của công tác quản lý rừng đến môi trường là những hoạt động ngăn chặn tình trạng mất rừng, khai thác quá mức những nguồn tài nguyên thiên nhiên, trong đó việc khai thác lợi dụng rừng không mâu thuẫn với việc duy trì diện tích và chất lượng của rừng, đồng thời duy trì và phát huy được chức năng bảo vệ môi trường sinh thái lâu bền đối với con người và thiên nhiên. Công tác quản lý rừng phải đạt được bền vững trước hết về môi trường, sau đó tới kinh tế và xã hội. Nôi dung cơ bản được thể hiện ở 3 góc độ khác nhau là bền vững về môi trường, bền vững về kinh tế, bền vững về xã hội. Đánh giá tác động là hoạt động then chốt để đảm bảo sự hài hòa giữa các yếu tố này.

Việc đánh giá tác động môi trường, kinh tế và xã hội đã có lịch sử hàng trăm năm và có thể chia làm hai giai đoạn: Giai đoạn 1 (từ đầu những năm 1960 đến cuối những năm 1970) với đặc trưng là những nghiên cứu xung quanh những vấn đề về chất lượng môi trường mâu thuẫn với sự tăng trưởng kinh tế. Ban đầu là những nghiên cứu về vấn đề bảo vệ môi trường đồng thời đảm bảo an toàn lương thực thông qua việc hạn chế việc hạn chế nạn phá rừng. Nghiên cứu của Freizen Daling (1968) về "Tác động của con người đến sinh quyển" là một ví dụ. Đầu những năm 1970, Quốc hội Hoa Kỳ ban hành Luật chính sách quốc gia về môi trường, thường gọi tắt là NEPA, yêu cầu các kiến nghị quan trọng phải kèm theo báo cáo tác động đến môi trường.

Giai đoạn 2 (từ đầu những năm 1980 đến nay) với đặc trưng là phát triển bền vững, thể hiện sự bổ sung hỗ trợ lẫn nhau giữa bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế. Từ năm 1980, khái niệm phát triển bền vững ngày càng phổ biến. Quan điểm phát triển bền vững đã trở thành quan điểm chính thống. Báo cáo "Tương lai của chúng ta" của Ủy ban Brundtland (1987) công nhận đánh giá tác động môi trường là yếu tố thiết yếu trong quá trình phát triển bền vững. Báo cáo vạch ra sự tham gia rộng lớn hơn của cộng đồng và các quyết định có ảnh hưởng đến môi trường, tạo điều kiện cho các cộng đồng sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên sẵn có tại địa phương. Năm 1992, tại hội nghị quốc tế về môi trường ở Rio de Janeiro, các quốc gia thống nhất về việc kết hợp hài hòa giữa bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới sự phát triển bền vững.

Công ty Lâm nghiệp Krông Bông, tiền thân là Xí nghiệp Lâm Nông Công nghiệp huyện Krông Bông, hoạt động chủ yếu tập trung vào việc khai thác, chế biến lâm sản. Trong những năm gần đây Công ty đã có nhiều đổi mới trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đã chuyển từ kinh doanh gỗ sang quản lý kinh doanh tổng hợp tài nguyên rừng; Đã tận dụng triệt để tài nguyên rừng và đất rừng nhằm mở rộng ngành nghề, trong đó phát triển trồng rừng sản xuất là chủ đạo. Kết quả bước đầu đã tạo ra sự thay đổi cơ bản trong một số lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội của người dân địa phương, góp phần bảo vệ môi trường chung trong khu vực.

Cho đến nay vấn đề đánh giá tác động của công tác quản lý rừng tới môi trường tại Công ty chưa được tiến hành. Xuất phát từ thực tế đó, đề tài <Đánh giá tác động của công tác quản lý rừng tới môi trường tại Công ty lâm nghiệp Krông Bông Tỉnh Đắk Lắk> được đưa ra là hết sức cần thiết nhằm góp phần thực hiện thành công mục tiêu các chương trình trồng rừng Quốc gia (661), phát triển kinh tế - xã hội của Công ty và địa phương đồng thời hướng tới quản lý rừng bền vững và chứng chỉ rừng trong tương lai.

Nghiên cứu sử dụng cả phương pháp định tính và định lượng để thu thập và phân tích dữ liệu. Phương pháp định tính được sử dụng để thu thập thông tin chi tiết về các hoạt động quản lý rừng và tác động của chúng đến môi trường, thông qua phỏng vấn các chuyên gia và người dân địa phương. Phương pháp định lượng được sử dụng để thu thập số liệu thống kê về diện tích rừng, trữ lượng gỗ, đa dạng sinh học, và các chỉ số môi trường khác.

Luận văn tiếp cận vấn đề một cách hệ thống, xem xét các hoạt động quản lý rừng và tác động của chúng đến môi trường trong mối liên hệ với các yếu tố kinh tế, xã hội và chính trị. Điều này giúp đưa ra những đánh giá toàn diện và khách quan về tình hình thực tế, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp để cải thiện công tác quản lý rừng và bảo vệ môi trường.

Các hoạt động quản lý rừng, như trồng rừng, bảo vệ rừng, và phòng chống cháy rừng, đã góp phần tăng độ che phủ rừng, tạo môi trường sống cho các loài động thực vật, và giảm thiểu xói mòn đất. Điều này cho thấy công tác quản lý rừng có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những thách thức, như nguy cơ cháy rừng do biến đổi khí hậu và hoạt động của con người, tình trạng khai thác gỗ trái phép do nhu cầu thị trường, và áp lực từ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất để phục vụ cho các hoạt động kinh tế khác. Để giải quyết những thách thức này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, người dân địa phương, và Công ty Lâm nghiệp Krông Bông.

Tăng cường công tác bảo vệ rừng, bao gồm phòng chống cháy rừng, ngăn chặn khai thác gỗ trái phép, và kiểm soát việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, là nền tảng cho quản lý rừng bền vững. Điều này đòi hỏi sự đầu tư về nguồn lực, công nghệ, và sự tham gia của cộng đồng.

Phát triển các mô hình quản lý rừng cộng đồng, trong đó người dân địa phương tham gia vào quá trình quản lý rừng và hưởng lợi từ các sản phẩm và dịch vụ của rừng, là một hướng đi bền vững. Điều này giúp nâng cao ý thức bảo vệ rừng của người dân, đồng thời tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho họ.

Thúc đẩy chứng chỉ rừng theo tiêu chuẩn FSC (Forest Stewardship Council), một hệ thống chứng chỉ quốc tế uy tín, là một cách để đảm bảo rằng công tác quản lý rừng đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội, và kinh tế. Điều này giúp tăng cường uy tín của Công ty Lâm nghiệp Krông Bông và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm gỗ.