Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng của thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An, công tác xây dựng Đảng về đạo đức trở thành một nhiệm vụ trọng tâm nhằm củng cố nền tảng tinh thần và nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng bộ địa phương. Thành phố Vinh với dân số hơn 500.000 người, là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Nghệ An, giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ, có tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2016-2021 đạt 8,62%, giá trị gia tăng bình quân đầu người năm 2020 đạt khoảng 105 triệu đồng. Tuy nhiên, sự phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa cũng đặt ra nhiều thách thức về đạo đức trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, đòi hỏi công tác xây dựng Đảng về đạo đức phải được quan tâm đúng mức.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là khảo sát, phân tích thực trạng công tác xây dựng Đảng về đạo đức ở Đảng bộ thành phố Vinh từ năm 2015 đến nay, làm rõ nguyên nhân, kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này trong thời gian tới. Nghiên cứu tập trung vào các nội dung: xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, phối hợp giữa các cơ quan, kiểm tra giám sát và tổng kết công tác xây dựng Đảng về đạo đức. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp các cấp ủy đảng nâng cao nhận thức, triển khai hiệu quả công tác xây dựng Đảng về đạo đức, góp phần xây dựng Đảng bộ thành phố Vinh trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của đạo đức trong xây dựng Đảng, đồng thời vận dụng các lý thuyết về xây dựng tổ chức và quản lý đạo đức trong tổ chức chính trị. Hai lý thuyết trọng tâm gồm:

  • Lý thuyết xây dựng Đảng về đạo đức: Đạo đức cách mạng là nền tảng tinh thần, là “cái gốc” để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu. Đạo đức cách mạng bao gồm các chuẩn mực như trung với nước, hiếu với dân, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, tinh thần quốc tế trong sáng.

  • Mô hình công tác xây dựng Đảng về đạo đức: Bao gồm các nội dung cơ bản như xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, phối hợp giữa các cơ quan, kiểm tra giám sát và sơ kết tổng kết. Phương thức xây dựng đạo đức được thực hiện qua tuyên truyền giáo dục, tu dưỡng rèn luyện cá nhân, quản lý cán bộ đảng viên, xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh và kiểm tra, giám sát kỷ luật.

Các khái niệm chính được làm rõ gồm: Đảng bộ thành phố trực thuộc tỉnh, đạo đức cách mạng, đạo đức của Đảng, xây dựng Đảng về đạo đức, công tác xây dựng Đảng về đạo đức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau:

  • Phương pháp điều tra xã hội học: Khảo sát thực trạng công tác xây dựng Đảng về đạo đức tại Đảng bộ thành phố Vinh thông qua thu thập số liệu từ các báo cáo, tài liệu chính thức và phỏng vấn cán bộ, đảng viên.

  • Phương pháp thống kê và so sánh: Phân tích số liệu kinh tế - xã hội, số liệu về công tác xây dựng Đảng giai đoạn 2015-2020, so sánh các chỉ tiêu về đạo đức cán bộ, đảng viên qua các năm.

  • Phương pháp phân tích và tổng hợp: Đánh giá nguyên nhân, kinh nghiệm và đề xuất giải pháp dựa trên tổng hợp các kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn.

  • Phương pháp tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận: Kết hợp nghiên cứu các văn kiện Đảng, nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII, XIII và các công trình khoa học liên quan để làm cơ sở lý luận vững chắc.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên thuộc Đảng bộ thành phố Vinh, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả. Thời gian nghiên cứu tập trung từ năm 2015 đến năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng công tác xây dựng Đảng về đạo đức có chuyển biến tích cực nhưng còn nhiều hạn chế: Đảng bộ thành phố Vinh đã tập trung thực hiện các nghị quyết Trung ương 4, khóa XI, XII về xây dựng và chỉnh đốn Đảng, gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tỷ lệ cán bộ, đảng viên có phẩm chất đạo đức tốt được đánh giá đạt khoảng 75%, tuy nhiên vẫn còn khoảng 15% cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống.

  2. Việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện chưa đồng bộ, thiếu sâu sát: Khoảng 30% các chi bộ chưa xây dựng kế hoạch công tác xây dựng Đảng về đạo đức một cách cụ thể, còn mang tính hình thức. Việc triển khai thực hiện và phối hợp giữa các cấp ủy đảng chưa chặt chẽ, dẫn đến hiệu quả công tác chưa cao.

  3. Công tác kiểm tra, giám sát còn nhiều lúng túng, chưa phát hiện kịp thời các vi phạm đạo đức: Tỷ lệ kiểm tra, giám sát định kỳ đạt khoảng 60%, kiểm tra đột xuất còn hạn chế. Việc xử lý các trường hợp vi phạm đạo đức chưa nghiêm minh, ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức đảng.

  4. Sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức còn yếu: Chỉ khoảng 50% các đơn vị có sự phối hợp hiệu quả giữa các phòng ban, tổ chức đoàn thể trong công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cán bộ, đảng viên.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhận thức chưa đồng đều về tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng về đạo đức, sự thiếu chủ động trong xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện, cũng như hạn chế về nguồn lực và cơ chế phối hợp. So với một số địa phương khác, thành phố Vinh có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế nhưng cũng đối mặt với áp lực từ sự phát triển kinh tế thị trường, dẫn đến những cám dỗ vật chất, quyền lực ảnh hưởng đến đạo đức cán bộ, đảng viên.

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo ngành và các công trình khoa học trước đây, khẳng định vai trò then chốt của công tác xây dựng Đảng về đạo đức trong việc giữ vững sự trong sạch, vững mạnh của Đảng bộ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ cán bộ, đảng viên đạt chuẩn đạo đức qua các năm, bảng so sánh hiệu quả công tác kiểm tra giám sát giữa các đơn vị, giúp minh họa rõ nét hơn thực trạng và xu hướng phát triển.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ những điểm mạnh, điểm yếu trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức tại thành phố Vinh, từ đó đề xuất các giải pháp khả thi, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng và chế độ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường xây dựng và cụ thể hóa kế hoạch công tác xây dựng Đảng về đạo đức: Các cấp ủy cần xây dựng kế hoạch chi tiết, phù hợp với đặc điểm từng đơn vị, đảm bảo tính khả thi và có lộ trình thực hiện rõ ràng. Mục tiêu nâng tỷ lệ cán bộ, đảng viên đạt chuẩn đạo đức lên trên 90% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là Ban Thường vụ Thành ủy và các cấp ủy cơ sở.

  2. Nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện và phối hợp liên ngành: Tăng cường công tác quán triệt, phổ biến nghị quyết, kế hoạch đến từng cán bộ, đảng viên; phát động các phong trào thi đua gắn với xây dựng đạo đức cách mạng. Thúc đẩy sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban, tổ chức đoàn thể trong công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức. Thời gian thực hiện trong 2 năm, do các cấp ủy và tổ chức đoàn thể đảm nhiệm.

  3. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất hiệu quả hơn, phát hiện sớm các biểu hiện suy thoái đạo đức, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm. Mục tiêu đạt 100% đơn vị thực hiện kiểm tra giám sát theo kế hoạch trong 1 năm. Chủ thể là Ủy ban Kiểm tra các cấp.

  4. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục đạo đức cách mạng gắn với học tập tư tưởng Hồ Chí Minh: Sử dụng đa dạng hình thức tuyên truyền, giáo dục như hội thảo, tọa đàm, sinh hoạt chi bộ, truyền thông đa phương tiện để nâng cao nhận thức và ý thức tự giác của cán bộ, đảng viên. Thời gian triển khai liên tục, do Ban Tuyên giáo và các tổ chức chính trị xã hội phối hợp thực hiện.

  5. Xây dựng môi trường làm việc lành mạnh, minh bạch và phát huy vai trò giám sát của nhân dân: Tăng cường công khai minh bạch trong hoạt động của tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong giám sát, phản biện xã hội. Mục tiêu nâng cao sự tin tưởng của nhân dân lên trên 85% trong 3 năm tới. Chủ thể là các cấp ủy, chính quyền và tổ chức xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, đảng viên các cấp trong Đảng bộ thành phố Vinh: Nghiên cứu giúp nâng cao nhận thức, hiểu rõ vai trò và trách nhiệm trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức, từ đó thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.

  2. Các cấp ủy Đảng và tổ chức chính trị - xã hội: Là tài liệu tham khảo để xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra giám sát công tác xây dựng Đảng về đạo đức, góp phần nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo.

  3. Nhà nghiên cứu, giảng viên chuyên ngành Xây dựng Đảng và Chính quyền nhà nước: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn phong phú phục vụ công tác giảng dạy, nghiên cứu khoa học về xây dựng Đảng và đạo đức cách mạng.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức xã hội có liên quan: Tham khảo để phối hợp thực hiện các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, giám sát và phản biện xã hội nhằm nâng cao đạo đức cán bộ, đảng viên.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác xây dựng Đảng về đạo đức lại quan trọng đối với Đảng bộ thành phố Vinh?
    Công tác này là nền tảng để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ. Nó giúp ngăn chặn suy thoái đạo đức, bảo đảm cán bộ, đảng viên thực hiện tốt nhiệm vụ, giữ vững niềm tin của nhân dân.

  2. Những khó khăn chính trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm nhận thức chưa đồng đều, kế hoạch chưa cụ thể, phối hợp chưa chặt chẽ, kiểm tra giám sát còn hạn chế và sự tác động tiêu cực của kinh tế thị trường gây cám dỗ vật chất, quyền lực.

  3. Phương pháp nào được sử dụng để nâng cao đạo đức cán bộ, đảng viên?
    Phương pháp chính là tuyên truyền giáo dục thường xuyên, rèn luyện tu dưỡng cá nhân, quản lý chặt chẽ cán bộ, xây dựng tổ chức trong sạch, minh bạch và kiểm tra, giám sát nghiêm minh.

  4. Làm thế nào để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm đạo đức trong Đảng?
    Thông qua công tác kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất, phối hợp với các tổ chức đoàn thể và nhân dân trong giám sát, đồng thời thực hiện xử lý nghiêm minh theo quy định của Đảng và pháp luật.

  5. Ai là chủ thể chính trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức ở thành phố Vinh?
    Chủ thể chính là toàn Đảng bộ thành phố, từ Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố đến từng đảng viên, cùng với sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân.

Kết luận

  • Công tác xây dựng Đảng về đạo đức ở Đảng bộ thành phố Vinh có vai trò then chốt trong việc xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh và nâng cao năng lực lãnh đạo.
  • Thực trạng cho thấy có nhiều chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về kế hoạch, tổ chức thực hiện, phối hợp và kiểm tra giám sát.
  • Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức chưa đồng đều, cơ chế phối hợp chưa hiệu quả và tác động tiêu cực của kinh tế thị trường.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả công tác xây dựng Đảng về đạo đức trong thời gian tới.
  • Các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên cần chủ động triển khai các giải pháp, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện công tác xây dựng Đảng về đạo đức để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của thành phố Vinh.

Hành động tiếp theo: Các cấp ủy Đảng cần nhanh chóng xây dựng kế hoạch chi tiết, tăng cường phối hợp và kiểm tra giám sát, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục đạo đức cách mạng. Mời các cán bộ, đảng viên và nhà nghiên cứu quan tâm tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu để góp phần xây dựng Đảng bộ thành phố Vinh ngày càng trong sạch, vững mạnh.