Chuyển Đổi Mô Hình Tổ Chức Của Trung Tâm Điều Độ Hệ Thống Điện Quốc Gia Phù Hợp Với Phát Triển Thị Trường Điện Tại Việt Nam

• Tác giả: Đặng Xuân Hợp
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Thị Thương Huyền
• Trường học: Trường Đại học Công nghệ Đông Á
• Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh
• Đề tài: Chuyển Đổi Mô Hình Tổ Chức Trung Tâm Điều Độ Hệ Thống Điện Quốc Gia Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH VẼ
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC CHUYỂN ĐỔI MÔ HÌNH TRUNG TÂM SANG MÔ HÌNH DOANH NGHIỆP TRONG ĐIỀU KIỆN PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG ĐIỆN TẠI VIỆT NAM
• 1.1. Một số lý luận về mô hình tổ chức Doanh nghiệp
• 1.1.1. Khái quát chung về doanh nghiệp
• 1.1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp
• 1.1.1.2. Đặc điểm của các doanh nghiệp
• 1.2. Mô hình doanh nghiệp
• 1.2.1. Khái niệm mô hình doanh nghiệp
• 1.2.2. Phân loại các mô hình doanh nghiệp
• 1.3. Vai trò của các mô hình doanh nghiệp
• 1.4. Nguyên tắc điều chỉnh, chuyển đổi cơ cấu tổ chức Doanh nghiệp theo mục tiêu chiến lược
• 1.4.1. Lý do của việc điều chỉnh, chuyển đổi cơ cấu tổ chức Doanh nghiệp
• 1.4.2. Mối quan hệ biện chứng giữa chiến lược với cơ cấu tổ chức
• 1.4.3. Những vấn đề cần chú trọng khi xây dựng, điều chỉnh, chuyển đổi cơ cấu tổ chức của Doanh nghiệp
• 1.4.4. Quy trình xây dựng và điều chỉnh, chuyển đổi cơ cấu tổ chức của Doanh nghiệp
• 1.5. Sự cần thiết khách quan của việc chuyển đổi mô hình Trung tâm sang mô hình Doanh nghiệp trong lĩnh vực điện tại Việt Nam
• 1.5.1. Sự phát triển hệ thống điện và Thị trường điện tại Việt Nam
• 1.5.1.1. Quy mô phát triển của hệ thống điện Việt Nam
• 1.5.1.2. Lộ trình phát triển của Thị trường điện Việt Nam
• 1.6. Cơ sở thực tiễn của việc chuyển đổi mô hình Trung tâm sang mô hình doanh nghiệp trong điều kiện phát triển Thị trường điện tại Việt Nam
• 1.7. Sự phù hợp của việc chuyển đổi mô hình Trung tâm sang mô hình Doanh nghiệp trong điều kiện phát triển Thị trường điện tại Việt Nam hiện nay
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA TRUNG TÂM ĐIỀU ĐỘ HỆ THỐNG ĐIỆN QUỐC GIA
• 2.1. Giới thiệu chung về mô hình tổ chức hoạt động của Trung tâm
• 2.1.1. Tên gọi và trụ sở
• 2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển
• 2.1.3. Mục tiêu hoạt động và ngành, nghề kinh doanh
• 2.2. Ngành nghề kinh doanh
• 2.3. Hình thức pháp lý, tư cách pháp nhân
• 2.4. Hiện trạng mô hình tổ chức hoạt động của Trung tâm
• 2.4.1. Mô hình tổ chức quản lý
• 2.5. Tình hình hoạt động của Trung tâm
• 2.5.1. Công tác điều độ hệ thống điện
• 2.5.1.1. Mục tiêu cơ bản của Điều độ hệ thống điện Quốc gia
• 2.5.1.2. Phân cấp điều độ hệ thống điện Quốc gia và trách nhiệm của các cấp điều độ
• 2.5.1.3. Kết quả công tác vận hành hệ thống điện trong các năm qua
• 2.5.2. Công tác điều hành Thị trường điện
• 2.5.2.1. Lập kế hoạch vận hành Thị trường điện
• 2.5.2.2. Công tác lập lịch huy động tổ máy ngày tới, giờ tới và vận hành thời gian thực
• 2.5.2.3. Tính toán thanh toán thị trường điện.4 Đăng ký tham gia Thị trường điện
• 2.5.2.4. Thủ tục đóng điện công trình mới
• 2.5.3. Hạ tầng công nghệ thông tin và SCADA
• 2.5.3.1. Hệ thống SCADA/EMS
• 2.5.3.2. Cơ sở hạ tầng Thị trường điện
• 2.6. Tài sản và nguồn vốn
• 2.6.1. Chế độ hạch toán
• 2.6.2. Vốn kinh doanh và giá trị phần vốn tại đơn vị 2015 – 2017
• 2.6.3. Tổng hợp về kết quả thực hiện các chi phí hoạt động của đơn vị 2015-2017
• 2.7. Công tác đầu tư xây dựng
• 2.8. Tình hình sử dụng nhà xưởng đất đai
• 2.9. Những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động SX-KD
• 2.10. Đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia
• 2.10.1. Ưu điểm của mô hình tổ chức và hoạt động hiện tại của Trung tâm
• 2.10.2. Tồn tại hạn chế của mô hình tổ chức và hoạt động hiện tại của Trung tâm.
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN VÀ LỘ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI MÔ HÌNH TRUNG TÂM ĐIỀU ĐỘ HỆ THỐNG ĐIỆN QUỐC GIA SANG MÔ HÌNH CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN NHÀ NƯỚC MỘT THÀNH VIÊN
• 3.1. Phân tích và đề xuất mô hình
• 3.1.1. Sự cần thiết duy trì mô hình SMO thống nhất tại Việt Nam
• 3.1.2. Về chức năng, nhiệm vụ mới của SMO trong VWEM
• 3.1.3. Những thay đổi đối khối lượng công việc so với các chức năng hiện hữu
• 3.1.4. Các chức năng mới
• 3.2. Phương án chuyển đổi sang mô hình Công ty TNHHNN MTV
• 3.2.1. Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của việc chuyển đổi mô hình
• 3.2.2. Mục tiêu, sứ mệnh, tầm nhìn
• 3.2.3. Phương án chuyển đổi; Yêu cầu, thiết kế cơ cấu tổ chức bộ máy chuyển đổi mô hình
• 3.3. Nội dung cụ thể về phương án chuyển đổi
• 3.3.1. Tên gọi và trụ sở
• 3.3.2. Ngành, nghề kinh doanh
• 3.3.3. Mục tiêu hoạt động
• 3.3.4. Tư cách pháp nhân
• 3.3.5. Ngành nghề kinh doanh
• 3.4. Mô hình tổ chức giai đoạn 2020 - 2021
• 3.4.1. Mô hình Công ty EVNVSMO
• 3.4.2. Mô hình đơn vị trực thuộc: Trung tâm Điều độ Hệ thống điện miền
• 3.4.3. Chức năng, nhiệm vụ
• 3.4.4. Chức năng, nhiệm vụ của các phòng thuộc Công ty EVNNSMO
• 3.4.5. Chức năng, nhiệm vụ của các phòng thuộc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện miền
• 3.5. Mô hình tổ chức giai đoạn từ sau năm 2020 (từ năm 2022)
• 3.6. Định biên lao động và cơ cấu nhân sự
• 3.6.1. Giai đoạn từ sau năm 2020 (từ 2022)
• 3.7. Vốn điều lệ
• 3.8. Cơ chế hoạt động của Công ty
• 3.8.1. Mối quan hệ đối với các đơn vị cấp trên
• 3.8.1.1. Đối với Cơ quan Điều tiết Điện lực
• 3.8.1.2. Đối với Tập đoàn Điện lực Việt Nam
• 3.8.2. Mối quan hệ với các đối tác
• 3.8.2.1. Đối với các đơn vị Phát điện
• 3.8.2.2. Đối với các đơn vị Truyền tải Điện
• 3.8.2.3. Đối với các đơn vị Phân phối điện
• 3.8.2.4. Đối với các đơn vị Bán buôn điện
• 3.8.2.5. Đối với đơn vị xuất nhập khẩu điện
• 3.8.2.6. Đối với các đơn vị đại diện giao dịch
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC: MỘT SỐ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ TRONG NƯỚC VỀ VIỆC CHUYỂN ĐỔI MÔ HÌNH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG TRONG LĨNH VỰC ĐIỆN

I. Tổng Quan Về Chuyển Đổi Mô Hình Tổ Chức EVNNLDC

Bài viết này tập trung vào việc chuyển đổi mô hình tổ chức của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) tại Việt Nam. Hiện tại, EVNNLDC là đơn vị hạch toán phụ thuộc của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), thực hiện điều độ tập trung truyền thống và điều hành giao dịch Thị trường điện ở cấp độ phát điện cạnh tranh (VCGM). Để đáp ứng yêu cầu vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh (VWEM), việc chuyển đổi mô hình tổ chức là cần thiết. Mục tiêu là tạo ra một EVNNLDC có pháp nhân và hạch toán độc lập với EVN, đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động, độc lập với người mua và người bán trên Thị trường điện. Việc chuyển đổi này hướng đến ba mục tiêu chính: đánh giá ưu nhược điểm, làm rõ vai trò trong VWEM, và đề xuất giải pháp về mô hình tổ chức phù hợp.

1.1. Sự Cần Thiết Chuyển Đổi Mô Hình EVNNLDC

Việc chuyển đổi mô hình tổ chức của EVNNLDC là một yêu cầu cấp thiết, xuất phát từ nhiều yếu tố quan trọng. Thứ nhất, yêu cầu tái cơ cấu ngành điện theo lộ trình phát triển của Thị trường điện do Chính phủ đề ra. Thứ hai, quy mô phát triển nhanh chóng của hệ thống điện và Thị trường điện đòi hỏi tổ chức lại công tác sản xuất trong nội bộ Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia. Thứ ba, các chức năng và nhiệm vụ mới của Trung tâm trong Thị trường điện cần được đáp ứng bằng việc hình thành các phòng ban mới và cơ cấu lại nhiệm vụ của các phòng ban hiện có. Những yếu tố này tạo nên một bức tranh tổng thể về sự cần thiết phải thay đổi để EVNNLDC có thể hoạt động hiệu quả và đáp ứng được các yêu cầu ngày càng cao của ngành điện lực Việt Nam.

1.2. Mục Tiêu Của Chuyển Đổi Mô Hình Tổ Chức EVNNLDC

Việc chuyển đổi mô hình tổ chức của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) sang mô hình mới, hạch toán độc lập trong EVN, được thực hiện với ba mục tiêu chính. Mục tiêu thứ nhất là đánh giá ưu điểm, nhược điểm, khó khăn của Trung tâm trong VWEM theo Đề án Tái cơ cấu ngành điện và thiết kế VWEM. Mục tiêu thứ hai là làm rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Trung tâm trong VWEM qua các giai đoạn phát triển của Thị trường điện. Mục tiêu thứ ba là đề xuất, kiến nghị, giải pháp về mô hình tổ chức, cơ chế hoạt động, quan hệ công tác và cơ chế tài chính phù hợp để đảm bảo thực hiện tốt các chức năng của SMO trong VWEM.

II. Thách Thức Trong Vận Hành Hệ Thống Điện Hiện Tại

Hiện tại, EVNNLDC đang đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình vận hành hệ thống điện. Một trong những thách thức lớn nhất là sự gia tăng nhanh chóng của các nguồn năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời và điện gió. Sự biến động của các nguồn này gây khó khăn cho việc dự báo và điều chỉnh phụ tải, ảnh hưởng đến độ tin cậy cung cấp điện. Bên cạnh đó, việc tích hợp các công nghệ mới như lưới điện thông minh và hệ thống SCADA/EMS đòi hỏi EVNNLDC phải liên tục nâng cao năng lực và kỹ năng của đội ngũ cán bộ, cũng như đầu tư vào cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại. Ngoài ra, việc tham gia vào thị trường điện cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về tính minh bạch và hiệu quả trong hoạt động.

2.1. Tích Hợp Năng Lượng Tái Tạo Vào Lưới Điện Quốc Gia

Việc tích hợp năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời và điện gió, vào lưới điện quốc gia đang tạo ra những thách thức đáng kể cho Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC). Sự biến động của các nguồn năng lượng này gây khó khăn cho việc dự báo phụ tải và điều chỉnh hệ thống điện một cách linh hoạt. Điều này đòi hỏi EVNNLDC phải phát triển các công cụ và phương pháp mới để quản lý sự không ổn định của năng lượng tái tạo, đồng thời đảm bảo an ninh năng lượng và độ tin cậy cung cấp điện cho toàn bộ hệ thống.

2.2. Nâng Cấp Hạ Tầng Công Nghệ Thông Tin và SCADA

Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của việc vận hành hệ thống điện hiện đại, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) cần phải liên tục nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin và hệ thống SCADA/EMS. Việc này bao gồm việc đầu tư vào các phần mềm và phần cứng mới, cũng như đào tạo đội ngũ cán bộ để sử dụng và bảo trì các công nghệ này một cách hiệu quả. Một hệ thống SCADA/EMS mạnh mẽ sẽ giúp EVNNLDC giám sát và điều khiển hệ thống điện một cách chính xác và kịp thời, từ đó nâng cao hiệu quả vận hành và giảm thiểu rủi ro.

III. Phương Án Chuyển Đổi EVNNLDC Sang Mô Hình Công Ty TNHH

Để giải quyết các thách thức và đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường điện, phương án chuyển đổi EVNNLDC sang mô hình Công ty TNHH Nhà nước Một Thành Viên (TNHHNN MTV) được đề xuất. Mô hình này cho phép EVNNLDC có tính tự chủ cao hơn trong hoạt động, đồng thời vẫn đảm bảo sự kiểm soát của Nhà nước. Việc chuyển đổi sẽ bao gồm việc xác định lại chức năng nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức, và cơ chế tài chính của EVNNLDC. Mục tiêu là tạo ra một đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện hiệu quả, minh bạch, và độc lập, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành điện lực Việt Nam.

3.1. Ưu Điểm Của Mô Hình Công Ty TNHHNN MTV

Mô hình Công ty TNHHNN MTV mang lại nhiều ưu điểm cho Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC). Thứ nhất, nó tạo ra sự độc lập về pháp lý và tài chính, giúp EVNNLDC hoạt động một cách minh bạch và hiệu quả hơn. Thứ hai, nó cho phép EVNNLDC chủ động hơn trong việc đưa ra các quyết định kinh doanh và đầu tư, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường điện. Thứ ba, nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút vốn đầu tư từ các nguồn khác nhau, giúp EVNNLDC phát triển cơ sở hạ tầng và công nghệ một cách nhanh chóng.

3.2. Thay Đổi Về Chức Năng Nhiệm Vụ Của EVNNLDC

Việc chuyển đổi sang mô hình Công ty TNHHNN MTV sẽ kéo theo những thay đổi quan trọng về chức năng nhiệm vụ của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC). Bên cạnh việc tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ truyền thống như điều độ hệ thống điện và điều hành thị trường điện, EVNNLDC sẽ phải đảm nhận thêm các nhiệm vụ mới như quản lý rủi ro, dự báo phụ tải và tối ưu hóa hệ thống điện. Điều này đòi hỏi EVNNLDC phải có một đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao và khả năng thích ứng nhanh chóng với những thay đổi của thị trường điện.

IV. Lộ Trình Chuyển Đổi Mô Hình Tổ Chức EVNNLDC Giai Đoạn 2020 2025

Lộ trình chuyển đổi mô hình tổ chức của EVNNLDC được chia thành các giai đoạn cụ thể từ 2020 đến 2025. Giai đoạn đầu tập trung vào việc chuẩn bị các điều kiện pháp lý và tổ chức cần thiết cho việc chuyển đổi. Giai đoạn tiếp theo là thực hiện việc chuyển đổi sang mô hình Công ty TNHHNN MTV, bao gồm việc thành lập công ty, chuyển giao tài sản và nhân sự. Giai đoạn cuối cùng là hoàn thiện cơ cấu tổ chức và cơ chế hoạt động của công ty, đảm bảo hoạt động hiệu quả và bền vững trong thị trường điện.

4.1. Giai Đoạn Chuẩn Bị Chuyển Đổi 2020 2021

Giai đoạn chuẩn bị chuyển đổi (2020-2021) là giai đoạn quan trọng để đảm bảo sự thành công của quá trình chuyển đổi mô hình tổ chức của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC). Trong giai đoạn này, các công việc chính bao gồm việc xây dựng và phê duyệt đề án chuyển đổi, rà soát và điều chỉnh các quy định pháp lý liên quan, đánh giá tác động của việc chuyển đổi đến các bên liên quan, và chuẩn bị các nguồn lực cần thiết cho việc chuyển đổi.

4.2. Giai Đoạn Thực Hiện Chuyển Đổi 2022 2023

Giai đoạn thực hiện chuyển đổi (2022-2023) là giai đoạn chính trong quá trình chuyển đổi mô hình tổ chức của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC). Trong giai đoạn này, các công việc chính bao gồm việc thành lập Công ty TNHHNN MTV, chuyển giao tài sản và nhân sự từ EVNNLDC sang công ty mới, xây dựng và ban hành các quy chế hoạt động của công ty, và triển khai các hoạt động kinh doanh theo mô hình mới.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn và Kết Quả Nghiên Cứu Chuyển Đổi EVNNLDC

Nghiên cứu này cung cấp một cái nhìn tổng quan về quá trình chuyển đổi mô hình tổ chức của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chính sách và quy định liên quan đến việc tái cơ cấu ngành điện, cũng như để hướng dẫn các đơn vị khác trong ngành điện thực hiện các quá trình chuyển đổi tương tự. Ngoài ra, nghiên cứu cũng có thể được sử dụng để đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ trong ngành điện.

5.1. Đề Xuất Chính Sách và Quy Định Liên Quan

Nghiên cứu này cung cấp cơ sở để đề xuất các chính sách và quy định liên quan đến việc tái cơ cấu ngành điện, đặc biệt là trong lĩnh vực điều độ hệ thống điện và điều hành thị trường điện. Các chính sách và quy định này cần phải đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thị trường điện cạnh tranh.

5.2. Hướng Dẫn Chuyển Đổi Cho Các Đơn Vị Khác

Kinh nghiệm chuyển đổi mô hình tổ chức của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) có thể được sử dụng để hướng dẫn các đơn vị khác trong ngành điện thực hiện các quá trình chuyển đổi tương tự. Các đơn vị này có thể học hỏi từ những thành công và thất bại của EVNNLDC, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu và áp dụng vào thực tế của mình.

VI. Kết Luận và Tương Lai Phát Triển EVNNLDC Trong Thị Trường Điện

Việc chuyển đổi mô hình tổ chức của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) là một bước đi quan trọng để đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường điện Việt Nam. Mô hình Công ty TNHHNN MTV sẽ giúp EVNNLDC hoạt động hiệu quả hơn, minh bạch hơn và độc lập hơn, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành điện lực Việt Nam. Trong tương lai, EVNNLDC cần tiếp tục đổi mới và nâng cao năng lực để đáp ứng những thách thức mới của thị trường điện, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng và độ tin cậy cung cấp điện cho đất nước.

6.1. Tiếp Tục Đổi Mới và Nâng Cao Năng Lực

Để đáp ứng những thách thức mới của thị trường điện, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) cần tiếp tục đổi mới và nâng cao năng lực trên nhiều phương diện. Điều này bao gồm việc đầu tư vào công nghệ mới, đào tạo đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao, và xây dựng các quy trình hoạt động hiệu quả.

6.2. Đảm Bảo An Ninh Năng Lượng Quốc Gia

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng và độ tin cậy cung cấp điện cho đất nước. Để thực hiện tốt vai trò này, EVNNLDC cần phải có khả năng dự báo và ứng phó với các tình huống khẩn cấp, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các đơn vị khác trong ngành điện.