Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt trên thị trường bánh kẹo Việt Nam, việc phát triển sản phẩm mới trở thành yếu tố sống còn giúp doanh nghiệp duy trì và nâng cao lợi thế cạnh tranh. Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, với gần 60 năm kinh nghiệm, đã và đang đối mặt với thách thức trong việc đổi mới sản phẩm để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng và thay đổi nhanh chóng của người tiêu dùng. Giai đoạn 2016-2018, doanh thu của công ty tăng từ 790,7 tỷ đồng lên 912,53 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế cũng tăng từ 34,16 tỷ đồng lên 45,623 tỷ đồng, cho thấy sự phát triển tích cực nhưng vẫn còn nhiều hạn chế trong công tác phát triển sản phẩm mới.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hoàn thiện hoạt động phát triển sản phẩm mới tại Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, tập trung vào nhóm sản phẩm bánh kẹo tại thị trường Hà Nội và các tỉnh lân cận như Bắc Ninh, Hải Dương trong giai đoạn 2016-2018, với các giải pháp đề xuất đến năm 2025. Nghiên cứu nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất chiến lược phát triển sản phẩm mới phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh và vị thế của công ty trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về phát triển sản phẩm mới trong doanh nghiệp sản xuất, bao gồm:

  • Khái niệm sản phẩm và chu kỳ sống sản phẩm: Theo Philip Kotler, sản phẩm bao gồm ba cấp độ: sản phẩm cốt lõi, sản phẩm hiện hữu và sản phẩm hoàn thiện. Chu kỳ sống sản phẩm gồm bốn giai đoạn: tung sản phẩm ra thị trường, phát triển, chín muồi và suy thoái, mỗi giai đoạn đòi hỏi chiến lược marketing phù hợp để kéo dài tuổi thọ sản phẩm.

  • Các loại sản phẩm mới: Sản phẩm mới hoàn toàn và sản phẩm cải tiến, mỗi loại yêu cầu chiến lược marketing và phát triển khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường và khách hàng.

  • Mô hình phát triển sản phẩm mới: Quá trình phát triển sản phẩm mới gồm 8 bước từ hình thành ý tưởng, sàng lọc ý tưởng, soạn thảo dự án, hoạch định chiến lược marketing, phân tích tình hình kinh doanh, thiết kế và chế thử, thử nghiệm trên thị trường đến sản xuất hàng loạt và tung sản phẩm ra thị trường.

  • Mô hình tổ chức phát triển sản phẩm mới: Bao gồm mô hình phân đoạn theo phòng ban, mô hình liên chức năng, mô hình phản ứng và mô hình mạng, nhấn mạnh sự phối hợp đa chức năng và tích lũy kiến thức từ nhiều nguồn để phát triển sản phẩm thành công.

  • Các yếu tố tác động đến phát triển sản phẩm mới: Yếu tố bên trong như nguồn nhân lực, tài chính, cơ sở vật chất kỹ thuật, ứng dụng công nghệ; yếu tố bên ngoài gồm khách hàng, đối thủ cạnh tranh, nhà cung cấp, môi trường pháp lý, kinh tế và văn hóa xã hội.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Bao gồm báo cáo kết quả kinh doanh, doanh thu sản phẩm đặc trưng, dữ liệu thị trường tiêu thụ, các báo cáo về môi trường kinh tế và cạnh tranh, thu thập từ Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà và Tổng cục Thống kê.

  • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát 67 cán bộ, nhân viên công ty về 7 nội dung phát triển sản phẩm mới như hình thành ý tưởng, sàng lọc, soạn thảo dự án, marketing, phân tích kinh doanh, thiết kế chế thử, thử nghiệm thị trường.

Phân tích dữ liệu sử dụng các phương pháp:

  • Thống kê tổng hợp để xử lý số liệu khảo sát và dữ liệu thứ cấp.

  • So sánh đối chứng để đánh giá sự thay đổi qua các năm và so sánh với đối thủ cạnh tranh.

  • Phân tích, đánh giá để nhận diện ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng phát triển sản phẩm mới tại công ty.

Cỡ mẫu khảo sát là 67 phiếu hợp lệ, được chọn ngẫu nhiên từ các bộ phận liên quan nhằm đảm bảo tính đại diện và khách quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định: Doanh thu tăng từ 790,7 tỷ đồng năm 2016 lên 912,53 tỷ đồng năm 2018 (tăng 15,4%), lợi nhuận trước thuế tăng từ 34,16 tỷ đồng lên 45,623 tỷ đồng (tăng 33,6%). Điều này phản ánh hiệu quả kinh doanh tích cực nhờ đầu tư dây chuyền hiện đại và phát triển sản phẩm mới.

  2. Nguồn nhân lực và cơ sở vật chất tương đối hoàn chỉnh: Năm 2018, công ty có 1.337 lao động, trong đó lao động phổ thông chiếm 41,7%, lao động trình độ đại học trở lên chiếm trên 20%. Hệ thống dây chuyền sản xuất đa dạng với nhiều thiết bị nhập khẩu từ châu Âu, châu Á, công suất từ 1 đến 20 tấn/ngày, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển sản phẩm mới.

  3. Thực trạng phát triển sản phẩm mới còn hạn chế: Công ty chủ yếu tập trung vào các sản phẩm truyền thống, chưa đáp ứng kịp nhu cầu đa dạng của khách hàng. Quá trình phát triển sản phẩm mới chưa đồng bộ, từ hình thành ý tưởng đến tung sản phẩm ra thị trường còn nhiều điểm yếu, dẫn đến mất dần thị phần và chưa tạo được ấn tượng mạnh với người tiêu dùng.

  4. Ảnh hưởng của môi trường cạnh tranh và khách hàng: Môi trường cạnh tranh khốc liệt với nhiều đối thủ lớn trong và ngoài nước như Kinh Đô, Bibica, Meiji, Orion-Lotte thúc đẩy công ty phải đổi mới sản phẩm. Khách hàng ngày càng đòi hỏi sản phẩm đa dạng, chất lượng cao và an toàn thực phẩm, tạo áp lực đổi mới liên tục.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công ty đã có bước tiến trong đầu tư công nghệ và nâng cao năng lực sản xuất, góp phần tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận. Tuy nhiên, việc phát triển sản phẩm mới chưa thực sự hiệu quả do thiếu sự đồng bộ trong quy trình và chưa khai thác triệt để nguồn lực sáng tạo. So với các nghiên cứu trong ngành, việc phát triển sản phẩm mới đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban, ứng dụng công nghệ hiện đại và nắm bắt nhanh nhu cầu thị trường.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận giai đoạn 2016-2018, bảng cơ cấu nguồn nhân lực theo trình độ và tính chất công việc, cũng như biểu đồ chu trình phát triển sản phẩm mới tại công ty để minh họa các bước còn yếu kém.

Việc chú trọng phát triển sản phẩm mới phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại, như bánh ăn nhanh, bánh ăn kiêng không sử dụng chất bảo quản hóa học, sẽ giúp công ty giữ vững và mở rộng thị phần. Đồng thời, nâng cao năng lực nghiên cứu thị trường và cải tiến quy trình phát triển sản phẩm là yếu tố then chốt để tăng tính cạnh tranh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nghiên cứu thị trường và thu thập ý tưởng sáng tạo: Thiết lập bộ phận chuyên trách nghiên cứu thị trường và phát triển sản phẩm mới, sử dụng các phương pháp như phỏng vấn khách hàng, quan sát hành vi tiêu dùng, động não sáng tạo ý tưởng. Mục tiêu nâng số lượng ý tưởng được duyệt hàng năm tăng ít nhất 20% trong vòng 3 năm tới.

  2. Cải tiến quy trình phát triển sản phẩm mới đồng bộ và khoa học: Áp dụng mô hình liên chức năng, phối hợp chặt chẽ giữa R&D, marketing, sản xuất và tài chính để giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả. Đào tạo nhân viên về quản lý dự án phát triển sản phẩm mới, hoàn thiện quy trình từ ý tưởng đến tung sản phẩm ra thị trường trong vòng 12 tháng.

  3. Đầu tư nâng cấp công nghệ và thiết bị sản xuất hiện đại: Tăng cường ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và quản lý dữ liệu khách hàng để rút ngắn thời gian phát triển sản phẩm mới, nâng cao chất lượng và giảm chi phí. Lập kế hoạch đầu tư thiết bị mới trong 5 năm tới với ngân sách phù hợp, ưu tiên dây chuyền sản xuất bánh ăn nhanh và bánh ăn kiêng.

  4. Đổi mới cơ cấu tổ chức và nâng cao năng lực nguồn nhân lực: Tăng tỷ lệ lao động trình độ đại học và trên đại học lên ít nhất 25% trong 3 năm tới, tập trung đào tạo kỹ năng nghiên cứu và phát triển sản phẩm. Xây dựng đội ngũ chuyên gia đa chức năng để quản lý dự án phát triển sản phẩm mới hiệu quả.

  5. Xây dựng chiến lược marketing phù hợp với từng loại sản phẩm mới: Phân khúc khách hàng rõ ràng, lựa chọn kênh phân phối và chiến dịch quảng bá phù hợp nhằm tăng nhận diện thương hiệu và thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm mới. Đặt mục tiêu tăng doanh thu sản phẩm mới lên 30% trong vòng 2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong phát triển sản phẩm mới, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  2. Các doanh nghiệp sản xuất bánh kẹo và thực phẩm: Áp dụng mô hình và giải pháp phát triển sản phẩm mới, cải tiến quy trình và tổ chức bộ máy để tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, marketing: Tham khảo cơ sở lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về phát triển sản phẩm mới trong doanh nghiệp sản xuất.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng và khó khăn trong phát triển sản phẩm mới để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong ngành công nghiệp thực phẩm.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phát triển sản phẩm mới có vai trò gì trong doanh nghiệp sản xuất bánh kẹo?
    Phát triển sản phẩm mới giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu thay đổi của khách hàng, duy trì và mở rộng thị phần, tăng lợi thế cạnh tranh. Ví dụ, bánh ăn nhanh và bánh ăn kiêng không chất bảo quản là xu hướng tiêu dùng hiện nay.

  2. Quy trình phát triển sản phẩm mới gồm những bước nào?
    Quy trình gồm 8 bước: hình thành ý tưởng, sàng lọc ý tưởng, soạn thảo dự án, hoạch định chiến lược marketing, phân tích tình hình kinh doanh, thiết kế và chế thử, thử nghiệm trên thị trường, sản xuất hàng loạt và tung sản phẩm ra thị trường.

  3. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến thành công của sản phẩm mới?
    Nguồn nhân lực chất lượng cao, công nghệ sản xuất hiện đại, nghiên cứu thị trường chính xác và chiến lược marketing phù hợp là các yếu tố quyết định thành công.

  4. Làm thế nào để giảm rủi ro khi tung sản phẩm mới ra thị trường?
    Áp dụng mô hình liên chức năng trong phát triển sản phẩm, thử nghiệm sản phẩm kỹ lưỡng trên thị trường mục tiêu, thu thập phản hồi khách hàng để điều chỉnh kịp thời.

  5. Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà nên tập trung phát triển loại sản phẩm nào?
    Nên tập trung vào các sản phẩm bánh ăn nhanh, bánh ăn kiêng, sản phẩm không sử dụng chất bảo quản hóa học, phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại và nhu cầu sức khỏe của khách hàng.

Kết luận

  • Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà đã đạt được tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định giai đoạn 2016-2018 nhờ đầu tư công nghệ và phát triển sản phẩm mới.
  • Quy trình phát triển sản phẩm mới còn nhiều hạn chế, chưa đồng bộ và chưa khai thác triệt để nguồn lực sáng tạo.
  • Nguồn nhân lực, cơ sở vật chất và môi trường cạnh tranh là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả phát triển sản phẩm mới.
  • Đề xuất các giải pháp cải tiến quy trình, nâng cao năng lực nhân sự, đầu tư công nghệ và đổi mới chiến lược marketing nhằm nâng cao hiệu quả phát triển sản phẩm mới đến năm 2025.
  • Khuyến khích ban lãnh đạo công ty và các bên liên quan áp dụng nghiên cứu để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trên thị trường bánh kẹo Việt Nam.

Hãy bắt đầu hành trình đổi mới sản phẩm ngay hôm nay để giữ vững vị thế và phát triển bền vững trong tương lai!