Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp may mặc xuất khẩu tại Việt Nam, trong đó có Công ty May thêu Thuận Phương, đã phải đối mặt với nhiều thách thức như giảm doanh thu, thiếu hụt nguyên liệu sản xuất và hàng hóa không xuất khẩu được. Theo báo cáo của ngành, năng suất sản xuất của công ty chỉ đạt từ 85% đến 96% so với mục tiêu đề ra, tỷ lệ lỗi trung bình khoảng 7,01%, và tỷ lệ đáp ứng đơn hàng đúng hạn đạt 94%. Mục tiêu nghiên cứu nhằm áp dụng phương pháp Lean Six Sigma để cải tiến quy trình sản xuất, giảm chi phí, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, từ đó tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào dây chuyền số 8 sản xuất quần short túi hộp tại công ty, trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến 2021 tại TP. Hồ Chí Minh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp giải pháp thực tiễn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thời gian sản xuất (Lead Time) xuống dưới 90 phút, đạt mục tiêu sản lượng 2500 sản phẩm/ngày và giảm tỷ lệ lỗi sản phẩm xuống dưới 8%. Các chỉ số này được kỳ vọng sẽ cải thiện hiệu quả hoạt động sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của công ty trong giai đoạn hậu đại dịch.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: Lean Manufacturing và Six Sigma. Lean Manufacturing tập trung vào việc loại bỏ các lãng phí trong quy trình sản xuất nhằm tối ưu hóa giá trị tạo ra cho khách hàng với chi phí thấp nhất và thời gian ngắn nhất. Các nguyên lý của Lean bao gồm nhận diện và loại bỏ 7 loại lãng phí, thiết kế công việc hiệu quả, cân bằng chuyền sản xuất và áp dụng các công cụ như 5S, Kaizen, và SMED.

Six Sigma là phương pháp quản lý chất lượng nhằm giảm thiểu sai sót và biến động trong quy trình sản xuất thông qua việc sử dụng các công cụ thống kê và chu trình DMAIC (Define - Measure - Analyze - Improve - Control). DMAIC giúp xác định vấn đề, đo lường hiệu suất hiện tại, phân tích nguyên nhân gốc rễ, đề xuất và thực hiện giải pháp cải tiến, đồng thời kiểm soát để duy trì kết quả.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: Lead Time (thời gian sản xuất), Takt Time (nhịp sản xuất), Work In Process (WIP - bán thành phẩm), Control Chart (biểu đồ kiểm soát), và các công cụ phân tích như Pareto Chart, Histogram, Value Stream Mapping (VSM).

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ dây chuyền số 8 sản xuất quần short túi hộp của Công ty May thêu Thuận Phương, với cỡ mẫu khoảng 2500 sản phẩm/ngày. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp thuận tiện, tập trung vào dây chuyền có tỷ lệ lỗi và năng suất chưa đạt mục tiêu.

Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê trong phần mềm Minitab và Excel, kết hợp với các công cụ Lean như VSM để mô tả dòng chảy giá trị, cân bằng chuyền bằng phương pháp Takt Time, và phân tích nguyên nhân gốc rễ bằng Pareto và biểu đồ nhân quả. Chu trình DMAIC được áp dụng xuyên suốt quá trình nghiên cứu nhằm đảm bảo tính hệ thống và hiệu quả của các giải pháp cải tiến.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2020 đến tháng 1/2021, bao gồm các giai đoạn khảo sát hiện trạng, phân tích dữ liệu, thiết kế và thực hiện cải tiến, kiểm soát và đánh giá kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng suất sản xuất chưa đạt mục tiêu: Dây chuyền số 8 chỉ đạt khoảng 1400 sản phẩm/ngày so với mục tiêu 2500 sản phẩm, tương đương 56% kế hoạch. Tỷ lệ lỗi sản phẩm lên đến 15%, cao gấp gần 2 lần so với mục tiêu dưới 8%.

  2. Thời gian sản xuất (Lead Time) dài: Lead Time trung bình là 125 phút, vượt quá mục tiêu đề ra là dưới 90 phút, gây ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng đơn hàng đúng hạn.

  3. Tỷ lệ lỗi sản phẩm giảm sau cải tiến: Sau khi áp dụng các giải pháp Lean Six Sigma, tỷ lệ lỗi giảm từ 15% xuống còn 6,15%, giảm 59% so với trước cải tiến.

  4. Năng suất tăng đáng kể: Năng suất tăng từ 1400 sản phẩm/ngày lên 2500 sản phẩm/ngày, tương đương tăng 72,41%, đạt mục tiêu đề ra.

  5. Lead Time giảm rõ rệt: Thời gian sản xuất giảm từ 125 phút xuống còn 89,54 phút, giảm 28,37%, giúp cải thiện khả năng đáp ứng đơn hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến năng suất thấp và tỷ lệ lỗi cao là do quy trình sản xuất chưa được chuẩn hóa, thao tác công nhân chưa đồng bộ, bố trí máy móc và công đoạn chưa hợp lý, cũng như thiếu thiết bị hỗ trợ phòng ngừa lỗi (Pokayoke). Việc áp dụng chu trình DMAIC giúp xác định rõ các nguyên nhân gốc rễ và triển khai các giải pháp cụ thể như thiết kế lại công việc, chuẩn hóa thao tác, cân bằng chuyền theo Takt Time, tái bố trí mặt bằng, thiết kế thiết bị phòng ngừa lỗi và điều chỉnh thông số máy may theo tiêu chuẩn.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành may mặc xuất khẩu, kết quả này tương đồng với các báo cáo cho thấy Lean Six Sigma là công cụ hiệu quả trong việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc sử dụng biểu đồ kiểm soát (Control Chart) giúp công ty theo dõi và duy trì hiệu quả cải tiến liên tục.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu không chỉ giúp công ty Thuận Phương cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn làm cơ sở để áp dụng rộng rãi Lean Six Sigma cho các dây chuyền và sản phẩm khác trong tương lai, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường ngày càng khốc liệt.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Chuẩn hóa quy trình và thao tác công nhân: Thiết kế và đào tạo lại quy trình làm việc chuẩn, áp dụng chuẩn thời gian cho từng công đoạn nhằm giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả sản xuất. Chủ thể thực hiện là bộ phận kỹ thuật và đào tạo, hoàn thành trong vòng 3 tháng.

  2. Cân bằng chuyền sản xuất theo Takt Time: Phân bổ nguồn lực và công đoạn hợp lý để đảm bảo nhịp sản xuất đồng đều, tránh tồn kho bán thành phẩm và giảm thời gian chờ đợi. Bộ phận kỹ thuật và quản lý sản xuất chịu trách nhiệm, thực hiện trong 2 tháng.

  3. Tái bố trí mặt bằng và thiết kế thiết bị phòng ngừa lỗi: Sắp xếp lại vị trí máy móc, công cụ theo quy trình mới, đồng thời thiết kế và lắp đặt các thiết bị Pokayoke để giảm lỗi sản phẩm. Bộ phận kỹ thuật và bảo trì thực hiện, hoàn thành trong 4 tháng.

  4. Áp dụng hệ thống kiểm soát chất lượng liên tục: Sử dụng biểu đồ kiểm soát (Control Chart) để theo dõi chất lượng sản phẩm và quy trình sản xuất, kịp thời phát hiện và xử lý các biến động. Bộ phận quản lý chất lượng chịu trách nhiệm, triển khai ngay và duy trì liên tục.

  5. Mở rộng áp dụng Lean Six Sigma cho các dây chuyền khác: Sau khi thành công tại dây chuyền số 8, công ty nên nhân rộng mô hình cải tiến này cho các dây chuyền sản xuất khác nhằm nâng cao hiệu quả tổng thể. Ban lãnh đạo và bộ phận cải tiến chịu trách nhiệm, kế hoạch thực hiện trong 6-12 tháng tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý sản xuất các công ty may mặc xuất khẩu: Giúp hiểu rõ phương pháp cải tiến quy trình sản xuất, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, từ đó đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp.

  2. Chuyên gia và kỹ sư công nghệ may: Áp dụng các công cụ Lean Six Sigma trong thiết kế công việc, cân bằng chuyền và kiểm soát chất lượng nhằm tối ưu hóa hoạt động sản xuất.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản lý công nghiệp, kỹ thuật sản xuất: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp áp dụng DMAIC và các công cụ phân tích dữ liệu trong môi trường sản xuất thực tế.

  4. Các nhà tư vấn cải tiến quy trình và quản lý chất lượng: Sử dụng kết quả nghiên cứu làm tài liệu tham khảo để triển khai các dự án cải tiến tương tự trong ngành may mặc và các lĩnh vực sản xuất khác.

Câu hỏi thường gặp

  1. Lean Six Sigma là gì và tại sao lại quan trọng trong ngành may mặc?
    Lean Six Sigma là phương pháp kết hợp giữa Lean Manufacturing và Six Sigma nhằm loại bỏ lãng phí và giảm sai sót trong sản xuất. Trong ngành may mặc, nó giúp tăng năng suất, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu.

  2. Chu trình DMAIC gồm những bước nào?
    DMAIC gồm 5 bước: Define (Xác định), Measure (Đo lường), Analyze (Phân tích), Improve (Cải tiến), Control (Kiểm soát). Chu trình này giúp hệ thống hóa quá trình cải tiến, từ việc nhận diện vấn đề đến duy trì kết quả.

  3. Làm thế nào để cân bằng chuyền sản xuất hiệu quả?
    Cân bằng chuyền dựa trên Takt Time, tức là nhịp sản xuất phù hợp với nhu cầu khách hàng. Phân bổ công việc và nguồn lực sao cho mỗi công đoạn hoàn thành đúng thời gian Takt Time, tránh tồn kho và giảm thời gian chờ.

  4. Control Chart có vai trò gì trong kiểm soát chất lượng?
    Control Chart giúp theo dõi biến động của quá trình sản xuất theo thời gian, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường để kịp thời điều chỉnh, từ đó duy trì chất lượng ổn định và giảm tỷ lệ lỗi.

  5. Áp dụng Lean Six Sigma có tốn nhiều chi phí không?
    Chi phí ban đầu có thể bao gồm đào tạo, thiết kế lại quy trình và đầu tư thiết bị hỗ trợ. Tuy nhiên, lợi ích lâu dài như giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất và chất lượng sản phẩm sẽ bù đắp và mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của việc áp dụng Lean Six Sigma trong cải tiến dây chuyền sản xuất quần short túi hộp tại Công ty May thêu Thuận Phương, với năng suất tăng 72,41%, tỷ lệ lỗi giảm từ 15% xuống 6,15%, và Lead Time giảm 28,37%.
  • Chu trình DMAIC và các công cụ Lean Six Sigma được vận dụng bài bản, giúp xác định nguyên nhân gốc rễ và triển khai giải pháp cải tiến hiệu quả.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để công ty mở rộng áp dụng Lean Six Sigma cho các dây chuyền và sản phẩm khác.
  • Đề xuất các giải pháp chuẩn hóa quy trình, cân bằng chuyền, tái bố trí mặt bằng và kiểm soát chất lượng liên tục nhằm duy trì và nâng cao hiệu quả sản xuất.
  • Khuyến khích các doanh nghiệp may mặc xuất khẩu nghiên cứu và áp dụng Lean Six Sigma để nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty nên triển khai kế hoạch áp dụng các giải pháp cải tiến đã đề xuất, đồng thời đào tạo nhân viên và thiết lập hệ thống kiểm soát chất lượng liên tục để đảm bảo duy trì kết quả. Các chuyên gia và nhà quản lý trong ngành cũng nên tham khảo và áp dụng mô hình này để nâng cao hiệu quả sản xuất.

Luận văn này là tài liệu tham khảo hữu ích cho các doanh nghiệp, chuyên gia và học viên trong lĩnh vực quản lý sản xuất và cải tiến chất lượng, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành may mặc xuất khẩu Việt Nam.