Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh đóng vai trò then chốt trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ và tư duy phản biện của học sinh. Tại Việt Nam, đặc biệt là ở các trường trung học phổ thông, nhiều học sinh lớp 10 gặp khó khăn trong việc nâng cao kỹ năng đọc hiểu, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập và khả năng tiếp thu kiến thức. Theo báo cáo khảo sát tại một trường THPT ở tỉnh Thái Bình, chỉ số trung bình về khả năng đọc hiểu của học sinh còn thấp, với nhiều em chưa đạt được mức độ hiểu sâu sắc các đoạn văn bản tiếng Anh. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu ứng dụng phương pháp học kết hợp (blended learning) để cải thiện kỹ năng đọc hiểu cho học sinh lớp 10 tại trường này trong học kỳ hai năm học 2022-2023.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 60 học sinh lớp 10 và 4 giáo viên tiếng Anh tại trường, với thời gian thực hiện kéo dài 12 tuần. Mục tiêu cụ thể bao gồm: khảo sát thực trạng áp dụng blended learning trong giảng dạy tiếng Anh, đánh giá mức độ cải thiện kỹ năng đọc hiểu của học sinh sau khi áp dụng phương pháp này, và thu thập ý kiến của học sinh về hiệu quả của blended learning trong quá trình học tập. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về hiệu quả của blended learning trong việc nâng cao kỹ năng đọc hiểu, góp phần hỗ trợ các nhà trường, giáo viên trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy, đồng thời giúp học sinh phát triển năng lực tự học và sử dụng công nghệ trong học tập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về đọc hiểu và mô hình blended learning. Đọc hiểu được định nghĩa là quá trình nhận biết, xử lý và tạo ý nghĩa từ văn bản, bao gồm các thành phần như kiến thức giải mã, vốn từ vựng, kiến thức cú pháp, kiến thức diễn ngôn và các yếu tố cảm xúc ảnh hưởng đến động lực đọc. Các cấp độ đọc hiểu được phân loại từ nhận biết thông tin cơ bản đến đánh giá và phản hồi cá nhân.

Mô hình blended learning được áp dụng theo cấp độ 2 của Le (2018), kết hợp giữa giảng dạy truyền thống và các bài học trực tuyến, tạo điều kiện cho sự tương tác đa chiều giữa giáo viên và học sinh qua các nền tảng như Google Classroom và Google Forms. Mô hình này giúp tăng tính chủ động trong học tập, phát triển kỹ năng tư duy phản biện và giảm áp lực về cơ sở vật chất.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế thí nghiệm với hai nhóm: nhóm thực nghiệm (30 học sinh) áp dụng blended learning và nhóm đối chứng (30 học sinh) học theo phương pháp truyền thống. Cỡ mẫu được chọn ngẫu nhiên nhằm đảm bảo tính đại diện và khách quan. Dữ liệu được thu thập qua các công cụ: bảng câu hỏi dành cho giáo viên và học sinh (trước và sau khi áp dụng phương pháp), kết quả bài kiểm tra đọc hiểu (pre-test, progress tests, post-test). Độ tin cậy của bảng câu hỏi được kiểm định bằng hệ số Cronbach’s Alpha, đạt giá trị từ 0.671 đến 0.882, đảm bảo tính nhất quán nội bộ.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS, so sánh điểm số giữa các nhóm qua các thời điểm để đánh giá hiệu quả của blended learning. Thời gian nghiên cứu kéo dài 12 tuần, bao gồm các hoạt động học trực tiếp, học trực tuyến, thảo luận và đánh giá liên tục.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tần suất áp dụng blended learning còn thấp: Kết quả khảo sát cho thấy blended learning chưa được sử dụng thường xuyên trong giảng dạy tiếng Anh tại trường, với mức trung bình tần suất sử dụng chỉ đạt khoảng 2.8 trên thang điểm 5.

  2. Cải thiện đáng kể kỹ năng đọc hiểu: So sánh điểm trung bình pre-test và post-test của nhóm thực nghiệm cho thấy sự tăng lên 1.4 điểm, trong khi nhóm đối chứng chỉ tăng khoảng 0.5 điểm. Sự khác biệt điểm số post-test giữa hai nhóm là 0.76 điểm, chứng minh blended learning có tác động tích cực đến khả năng đọc hiểu của học sinh.

  3. Ý kiến tích cực từ học sinh: Hơn 80% học sinh nhóm thực nghiệm đồng ý rằng blended learning giúp họ nâng cao kỹ năng đọc hiểu, tăng động lực học tập và khả năng tự học. Các em đánh giá cao sự linh hoạt về thời gian và không gian học tập cũng như sự hỗ trợ kịp thời từ giáo viên qua các kênh trực tuyến.

  4. Khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ: Một số học sinh gặp khó khăn về kỹ năng sử dụng máy tính và kết nối internet không ổn định, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập trực tuyến.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy blended learning là phương pháp hiệu quả trong việc nâng cao kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh cho học sinh trung học. Việc kết hợp giữa học trực tiếp và học trực tuyến tạo điều kiện cho học sinh chủ động tiếp cận kiến thức, đồng thời tăng cường tương tác và phản hồi từ giáo viên. Biểu đồ so sánh điểm số pre-test và post-test giữa hai nhóm có thể minh họa rõ ràng sự khác biệt về hiệu quả học tập.

Nguyên nhân của sự cải thiện này có thể do blended learning giúp học sinh luyện tập thường xuyên hơn, sử dụng đa dạng các nguồn tài liệu và phương tiện học tập, từ đó phát triển kỹ năng đọc hiểu một cách toàn diện. Tuy nhiên, khó khăn về công nghệ và thói quen học tập truyền thống vẫn là rào cản cần được khắc phục để tối ưu hóa hiệu quả phương pháp này.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo kỹ năng công nghệ cho giáo viên và học sinh: Tổ chức các khóa tập huấn về sử dụng công nghệ thông tin và các nền tảng học trực tuyến nhằm nâng cao năng lực ứng dụng blended learning, dự kiến thực hiện trong vòng 6 tháng, do nhà trường phối hợp với phòng giáo dục địa phương tổ chức.

  2. Cải thiện hạ tầng công nghệ: Đầu tư nâng cấp hệ thống internet và trang thiết bị hỗ trợ học tập trực tuyến tại trường, ưu tiên các khu vực có kết nối yếu, hoàn thành trong năm học tiếp theo.

  3. Xây dựng kế hoạch giảng dạy linh hoạt: Giáo viên cần thiết kế bài giảng kết hợp giữa nội dung trực tiếp và trực tuyến phù hợp với đặc điểm học sinh, tăng cường các hoạt động tương tác và đánh giá liên tục, áp dụng ngay trong học kỳ tới.

  4. Khuyến khích học sinh phát triển kỹ năng tự học: Tạo môi trường học tập hỗ trợ, hướng dẫn học sinh cách quản lý thời gian và sử dụng hiệu quả các tài nguyên trực tuyến, đồng thời tổ chức các buổi tư vấn, hỗ trợ định kỳ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh trung học: Nghiên cứu cung cấp phương pháp và minh chứng thực tiễn giúp giáo viên đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả dạy học kỹ năng đọc hiểu.

  2. Nhà quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách hỗ trợ ứng dụng blended learning trong các trường phổ thông, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ngoại ngữ.

  3. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Là tài liệu tham khảo quý giá về thiết kế nghiên cứu, phương pháp thí nghiệm và ứng dụng công nghệ trong giảng dạy ngoại ngữ.

  4. Các tổ chức đào tạo và phát triển giáo dục: Giúp hiểu rõ hơn về lợi ích và thách thức của blended learning, từ đó xây dựng các chương trình đào tạo phù hợp cho giáo viên và học sinh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Blended learning là gì và tại sao nên áp dụng trong dạy tiếng Anh?
    Blended learning là phương pháp kết hợp giữa học trực tiếp và học trực tuyến, giúp tăng tính linh hoạt và tương tác trong học tập. Nghiên cứu cho thấy phương pháp này cải thiện đáng kể kỹ năng đọc hiểu của học sinh.

  2. Phương pháp nghiên cứu của luận văn này như thế nào?
    Nghiên cứu sử dụng thiết kế thí nghiệm với nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng, thu thập dữ liệu qua bảng hỏi và bài kiểm tra, phân tích bằng phần mềm SPSS để đánh giá hiệu quả blended learning.

  3. Những khó khăn khi áp dụng blended learning là gì?
    Khó khăn chính bao gồm hạn chế về kỹ năng công nghệ của giáo viên và học sinh, kết nối internet không ổn định, và thói quen học tập truyền thống chưa phù hợp với môi trường học trực tuyến.

  4. Blended learning giúp học sinh cải thiện kỹ năng đọc hiểu như thế nào?
    Phương pháp này tạo điều kiện cho học sinh luyện tập thường xuyên, tiếp cận đa dạng tài liệu, tăng cường tương tác và phản hồi từ giáo viên, từ đó nâng cao khả năng hiểu và phân tích văn bản.

  5. Làm thế nào để giáo viên có thể triển khai blended learning hiệu quả?
    Giáo viên cần được đào tạo kỹ năng công nghệ, thiết kế bài giảng phù hợp, sử dụng các công cụ trực tuyến hỗ trợ học tập, đồng thời khuyến khích học sinh phát triển kỹ năng tự học và quản lý thời gian.

Kết luận

  • Blended learning là phương pháp hiệu quả giúp cải thiện kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh cho học sinh lớp 10 tại trường THPT ở Thái Bình.
  • Kết quả thí nghiệm cho thấy sự tăng điểm đáng kể giữa nhóm áp dụng blended learning và nhóm học truyền thống.
  • Học sinh đánh giá cao tính linh hoạt và sự hỗ trợ từ blended learning, đồng thời nhận diện một số khó khăn về công nghệ.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực công nghệ, cải thiện hạ tầng và phát triển kỹ năng tự học cho học sinh.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo kỹ năng công nghệ cho giáo viên, nâng cấp cơ sở vật chất và xây dựng kế hoạch giảng dạy linh hoạt, nhằm tối ưu hóa hiệu quả blended learning trong các năm học tới.

Hành động ngay: Các nhà trường và giáo viên nên bắt đầu áp dụng blended learning theo hướng dẫn nghiên cứu để nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh, đồng thời chuẩn bị cho sự chuyển đổi số trong giáo dục hiện đại.