Tổng quan nghiên cứu
Hoạt động tín dụng cá nhân tại Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh dân số khoảng 98,51 triệu người và nhu cầu vay vốn phục vụ tiêu dùng, kinh doanh ngày càng tăng. Tỉnh Bình Dương, với dân số khoảng 2,6 triệu người và vị trí là trung tâm kinh tế trọng điểm, thu hút nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính tham gia thị trường cho vay cá nhân. Trong đó, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) chi nhánh Bình Dương chiếm khoảng 8,5% tổng dư nợ cho vay cá nhân trên địa bàn năm 2021. Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng thương mại đòi hỏi Agribank phải hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân để nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng.
Mục tiêu nghiên cứu tập trung xác định các yếu tố tác động đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại Agribank Bình Dương trong giai đoạn 2021-2022, từ đó đề xuất các giải pháp quản trị nhằm gia tăng thị phần và nâng cao chất lượng dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu bao gồm khách hàng cá nhân đã và đang vay vốn tại Agribank Bình Dương, cũng như những người chưa từng vay vốn nhưng có nhu cầu tại khu công nghiệp Việt Nam - Singapore I và chợ Bình Điềm. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho Agribank Bình Dương phát triển hoạt động cho vay cá nhân bền vững, đồng thời góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh trong thị trường tài chính địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên hai lý thuyết hành vi khách hàng chủ đạo: Thuyết hành động hợp lý (TRA) và Thuyết hành vi hoạch định (TPB). TRA nhấn mạnh ý định hành vi là yếu tố quyết định hành vi tiêu dùng, chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và chuẩn mực xã hội. TPB mở rộng TRA bằng cách bổ sung nhận thức kiểm soát hành vi, giúp dự báo chính xác hơn hành vi vay vốn của khách hàng cá nhân.
Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm bảy yếu tố chính tác động đến quyết định vay vốn: chất lượng dịch vụ, giá cả, thời gian vay, chính sách tín dụng, sự thuận tiện, mối quan hệ và chính sách marketing. Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: cho vay cá nhân, dư nợ tín dụng, thang đo Likert, phân tích nhân tố khám phá (EFA), hồi quy tuyến tính bội, kiểm định Cronbach’s Alpha, T-Test và ANOVA.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính thực hiện phỏng vấn 20 khách hàng vay vốn tại Agribank Bình Dương nhằm hiệu chỉnh thang đo và xác định các biến quan sát. Giai đoạn định lượng sử dụng bảng câu hỏi khảo sát 230 khách hàng cá nhân tại khu công nghiệp Việt Nam - Singapore I và chợ Bình Điềm trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2022.
Mẫu được chọn theo phương pháp phi xác suất, đảm bảo tính đại diện cho nhóm khách hàng mục tiêu. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0, tiến hành kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s Alpha (các hệ số đều trên 0,7), phân tích nhân tố khám phá (KMO > 0,7), phân tích hồi quy tuyến tính bội để đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến quyết định vay vốn. Các kiểm định T-Test và ANOVA được sử dụng để phân tích sự khác biệt theo đặc điểm nhân khẩu học.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Chất lượng dịch vụ có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn với hệ số hồi quy β = 0,312, mức ý nghĩa Sig < 0,01. Khách hàng đánh giá cao thái độ phục vụ chuyên nghiệp, tư vấn đầy đủ và thân thiện của nhân viên Agribank Bình Dương.
Giá cả (lãi suất và phí dịch vụ) tác động tích cực với β = 0,274, Sig < 0,01. Các gói lãi suất ưu đãi và phí thấp giúp Agribank thu hút khách hàng cá nhân, nhất là các đối tượng vay vốn phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Thời gian vay vốn cũng có ảnh hưởng đáng kể (β = 0,198, Sig < 0,05). Khách hàng ưu tiên các gói vay có thời hạn linh hoạt, phù hợp với khả năng trả nợ, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 kéo dài.
Chính sách tín dụng (đa dạng sản phẩm, thủ tục đơn giản) có tác động tích cực (β = 0,165, Sig < 0,05), giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận nguồn vốn.
Sự thuận tiện về vị trí chi nhánh và mạng lưới giao dịch rộng cũng góp phần thúc đẩy quyết định vay vốn (β = 0,142, Sig < 0,05).
Mối quan hệ với nhân viên ngân hàng và người thân có ảnh hưởng vừa phải (β = 0,118, Sig < 0,1), cho thấy vai trò của kênh truyền miệng trong quyết định vay vốn.
Chính sách marketing như chương trình khuyến mãi, quảng cáo có tác động thấp nhất nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê (β = 0,095, Sig < 0,1).
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy chất lượng dịch vụ là yếu tố quyết định hàng đầu, phù hợp với nghiên cứu của Frangos (2012) và Khaled al Qasa (2013) về tầm quan trọng của dịch vụ trong quyết định vay vốn. Giá cả và thời gian vay vốn cũng là những yếu tố quan trọng, phản ánh nhu cầu khách hàng về chi phí hợp lý và sự linh hoạt trong trả nợ, tương đồng với kết quả nghiên cứu của Vijayakumar và Subburaj (2012).
Chính sách tín dụng đa dạng và thủ tục đơn giản giúp Agribank Bình Dương nâng cao khả năng tiếp cận vốn, giảm rào cản cho khách hàng cá nhân. Sự thuận tiện về vị trí và mạng lưới chi nhánh rộng giúp giảm chi phí giao dịch, tăng sự hài lòng khách hàng. Mối quan hệ cá nhân và chính sách marketing tuy có ảnh hưởng thấp hơn nhưng vẫn đóng vai trò hỗ trợ trong việc tạo dựng niềm tin và thu hút khách hàng mới.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (hệ số β) và bảng phân tích hồi quy chi tiết, giúp minh họa rõ ràng sự khác biệt về mức độ tác động.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao chất lượng dịch vụ: Đào tạo nhân viên chuyên nghiệp, thân thiện, tăng cường tư vấn khách hàng để nâng cao trải nghiệm vay vốn. Mục tiêu tăng điểm hài lòng khách hàng lên 90% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý Agribank Bình Dương.
Điều chỉnh chính sách giá cả: Cân nhắc giảm lãi suất và phí dịch vụ cho các nhóm khách hàng ưu tiên như nông dân, doanh nghiệp nhỏ. Thực hiện trong 6 tháng tới nhằm tăng dư nợ cho vay cá nhân thêm 10%. Chủ thể: Phòng tín dụng và kế hoạch.
Đa dạng hóa thời gian vay vốn: Phát triển thêm các gói vay dài hạn linh hoạt, phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng trong bối cảnh kinh tế biến động. Triển khai trong 9 tháng. Chủ thể: Phòng sản phẩm và dịch vụ.
Đơn giản hóa thủ tục tín dụng: Rút ngắn quy trình xét duyệt, áp dụng công nghệ số để giảm thời gian xử lý hồ sơ xuống dưới 5 ngày làm việc. Chủ thể: Phòng thẩm định và công nghệ thông tin.
Mở rộng mạng lưới chi nhánh và điểm giao dịch: Tập trung vào các khu vực dân cư đông đúc và khu công nghiệp để tăng sự thuận tiện cho khách hàng. Kế hoạch trong 18 tháng. Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng phát triển mạng lưới.
Tăng cường hoạt động marketing: Đẩy mạnh quảng cáo trên các kênh truyền thông, tổ chức chương trình khuyến mãi hấp dẫn, đặc biệt vào các dịp lễ tết để thu hút khách hàng mới. Chủ thể: Phòng marketing, thực hiện liên tục.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý Agribank chi nhánh Bình Dương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược phát triển tín dụng cá nhân, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị phần.
Nhân viên tín dụng và marketing ngân hàng: Áp dụng các kiến thức về yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn để cải thiện quy trình tư vấn, chăm sóc khách hàng và thiết kế sản phẩm phù hợp.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực nghiệm để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.
Các tổ chức tài chính và ngân hàng thương mại khác: Học hỏi kinh nghiệm và áp dụng các giải pháp quản trị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay cá nhân trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân?
Chất lượng dịch vụ được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số hồi quy β = 0,312, thể hiện qua thái độ phục vụ chuyên nghiệp và tư vấn đầy đủ của nhân viên ngân hàng.Làm thế nào để Agribank Bình Dương thu hút khách hàng vay vốn trong bối cảnh cạnh tranh?
Ngân hàng cần tập trung vào cải thiện chất lượng dịch vụ, điều chỉnh chính sách giá cả hợp lý, đa dạng hóa sản phẩm và đơn giản hóa thủ tục vay vốn để tạo thuận lợi cho khách hàng.Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá các yếu tố tác động?
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính để hiệu chỉnh thang đo và phương pháp định lượng với phân tích hồi quy tuyến tính bội, kiểm định Cronbach’s Alpha, EFA, T-Test và ANOVA trên dữ liệu khảo sát 230 khách hàng.Thời gian vay vốn có ảnh hưởng như thế nào đến quyết định vay?
Thời gian vay vốn đa dạng và phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng giúp giảm áp lực tài chính, từ đó tăng khả năng khách hàng lựa chọn vay tại ngân hàng.Vai trò của mối quan hệ cá nhân trong quyết định vay vốn là gì?
Mối quan hệ với người thân, bạn bè và nhân viên ngân hàng tạo niềm tin và ảnh hưởng tích cực đến quyết định vay vốn, tuy mức độ ảnh hưởng thấp hơn các yếu tố khác nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê.
Kết luận
- Xác định bảy yếu tố chính tác động đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại Agribank Bình Dương: chất lượng dịch vụ, giá cả, thời gian vay, chính sách tín dụng, sự thuận tiện, mối quan hệ và chính sách marketing.
- Chất lượng dịch vụ và giá cả là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, đóng vai trò then chốt trong quyết định vay vốn.
- Nghiên cứu áp dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng với mẫu khảo sát 230 khách hàng, sử dụng phần mềm SPSS 20.0 để phân tích dữ liệu.
- Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, điều chỉnh chính sách giá cả, đa dạng hóa sản phẩm và đơn giản hóa thủ tục nhằm gia tăng thị phần cho vay cá nhân.
- Khuyến nghị tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và thời gian khảo sát để cập nhật xu hướng vay vốn trong bối cảnh kinh tế biến động.
Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo Agribank Bình Dương nên triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12-18 tháng và theo dõi hiệu quả qua các chỉ số dư nợ, tỷ lệ hài lòng khách hàng. Các nhà nghiên cứu có thể phát triển thêm các nghiên cứu về ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đến hành vi vay vốn cá nhân.
Kêu gọi hành động: Các bên liên quan trong ngành ngân hàng và tài chính nên tham khảo kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng cá nhân, góp phần phát triển kinh tế địa phương bền vững.