Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa, ngành xây dựng hạ tầng kỹ thuật và khu công nghiệp phát triển nhanh chóng, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội. Theo ước tính, các dự án xây dựng tại Việt Nam thường gặp phải nhiều thách thức như chậm tiến độ, vượt chi phí và chất lượng công trình chưa đạt yêu cầu, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và yêu cầu kỹ thuật ngày càng cao. Tại Công ty Cổ phần Khu công nghiệp Tín Nghĩa – Phương Đông, việc quản lý dự án xây dựng đóng vai trò then chốt quyết định sự thành công của các dự án hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công trong dự án xây dựng tại công ty này, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý dự án. Nghiên cứu tập trung khảo sát các dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật, khu công nghiệp và khu dân cư tại các tỉnh phía Nam như Bà Rịa Vũng Tàu, Đồng Nai và TP. Hồ Chí Minh, với dữ liệu thu thập đến năm 2022. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp các chủ đầu tư, đơn vị tư vấn và nhà thầu nâng cao năng lực quản lý dự án, giảm thiểu rủi ro, tiết kiệm chi phí và đảm bảo tiến độ, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững ngành xây dựng khu công nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án hiện đại, trong đó nổi bật là mô hình quản lý dự án theo hướng dẫn PMBOK của Viện Quản lý Dự án Hoa Kỳ (PMI), bao gồm 5 nhóm quy trình chính: khởi đầu, lập kế hoạch, thực hiện, kiểm soát và kết thúc dự án. Các lĩnh vực quản lý trọng tâm gồm quản lý phạm vi, tiến độ, chi phí, chất lượng, rủi ro, truyền thông, nguồn nhân lực, mua sắm và tích hợp dự án. Luật Xây dựng Việt Nam (2014) cũng quy định chi tiết các nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng như quản lý phạm vi, kế hoạch công việc, khối lượng, chất lượng, tiến độ, chi phí, an toàn lao động và bảo vệ môi trường. Nghiên cứu áp dụng mô hình “4COM” của Nguyễn Duy Long et al. (2004) gồm bốn nhóm yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công dự án: điều kiện thuận lợi bên trong và bên ngoài dự án, năng lực các bên tham gia, quyết tâm thực hiện và chia sẻ thông tin. Các tiêu chí đánh giá sự thành công dự án được xác định dựa trên chi phí, tiến độ, chất lượng kỹ thuật, an toàn lao động, bảo vệ môi trường và sự hài lòng của các bên liên quan.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn sơ bộ thực hiện phỏng vấn trực tiếp 6 chuyên gia, kỹ sư và giảng viên trong lĩnh vực xây dựng tại Bà Rịa Vũng Tàu và Đồng Nai nhằm hoàn thiện thang đo và mô hình nghiên cứu. Giai đoạn chính thức tiến hành khảo sát định lượng với 233 cá nhân làm việc trong lĩnh vực xây dựng tại Bà Rịa Vũng Tàu, Đồng Nai và TP. Hồ Chí Minh thông qua bảng câu hỏi trực tuyến Google Forms. Mẫu được chọn theo phương pháp phi xác suất, thuận tiện, đảm bảo đối tượng khảo sát có kinh nghiệm và kiến thức về quản lý dự án xây dựng. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 22, thực hiện kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, và phân tích hồi quy tuyến tính để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến sự thành công dự án. Kích thước mẫu tối thiểu được xác định là 165, đảm bảo đủ điều kiện phân tích nhân tố với 23 biến quan sát.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Điều kiện thuận lợi bên trong và ngoài dự án có ảnh hưởng tích cực đến sự thành công dự án với hệ số hồi quy chuẩn hóa Beta (β) = 0.130. Yếu tố này bao gồm sự ổn định kinh tế, tài chính đầy đủ, hợp đồng rõ ràng và sự ủng hộ của các bên liên quan.

  2. Năng lực của các bên tham gia là yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ với β = 0.318. Năng lực này thể hiện qua kinh nghiệm, trình độ kỹ thuật, ứng dụng công nghệ hiện đại và năng lực quản lý của ban quản lý dự án, nhà thầu và tư vấn.

  3. Chia sẻ thông tin hiệu quả được đánh giá là yếu tố quan trọng nhất với β = 0.323. Việc duy trì các kênh thông tin rõ ràng, họp giao ban thường xuyên và sự tham gia của cộng đồng xung quanh giúp xử lý kịp thời các tình huống phát sinh.

  4. Quyết tâm thực hiện dự án có ảnh hưởng rất lớn đến thành công dự án với β = 0.350. Yếu tố này bao gồm sự tập trung cao độ, mục tiêu rõ ràng và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ lãnh đạo cấp cao.

Các số liệu thống kê mô tả cho thấy hơn 50% diện tích hạ tầng Khu Công nghiệp Đất Đỏ I đã được cho thuê, phản ánh hiệu quả trong quản lý và thu hút đầu tư. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả phù hợp với mô hình “4COM” và các nghiên cứu của Chan et al. (2002) về vai trò của năng lực, thông tin và quyết tâm trong quản lý dự án xây dựng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các phát hiện trên xuất phát từ thực tế quản lý dự án xây dựng tại Việt Nam, nơi mà sự phối hợp giữa các bên liên quan và năng lực quản lý còn nhiều hạn chế. Điều kiện thuận lợi bên ngoài như môi trường kinh tế xã hội ổn định giúp giảm thiểu rủi ro và tạo điều kiện thuận lợi cho dự án. Năng lực của các bên tham gia quyết định trực tiếp đến chất lượng và tiến độ thi công, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng ứng phó với các tình huống phát sinh. Việc chia sẻ thông tin hiệu quả giúp giảm thiểu sai sót, tăng cường phối hợp và nâng cao sự minh bạch trong quản lý dự án. Quyết tâm thực hiện thể hiện sự cam kết và trách nhiệm của các bên, đặc biệt là lãnh đạo cấp cao, tạo động lực thúc đẩy dự án hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố theo hệ số Beta, hoặc bảng tổng hợp kết quả phân tích hồi quy với các chỉ số thống kê đi kèm. So với các nghiên cứu quốc tế, kết quả nghiên cứu tại Công ty Cổ phần Khu công nghiệp Tín Nghĩa – Phương Đông phản ánh đặc thù của thị trường xây dựng Việt Nam, nơi mà sự phối hợp và năng lực quản lý vẫn là thách thức lớn cần được cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường điều kiện thuận lợi cho dự án: Chủ đầu tư và các bên liên quan cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo nguồn tài chính ổn định, hoàn thiện hợp đồng rõ ràng và tạo môi trường pháp lý thuận lợi. Thời gian thực hiện: trong vòng 6-12 tháng; Chủ thể: Ban quản lý dự án và phòng pháp chế công ty.

  2. Nâng cao năng lực các bên tham gia: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật, quản lý dự án và ứng dụng công nghệ hiện đại cho đội ngũ quản lý và kỹ sư. Thời gian: liên tục hàng năm; Chủ thể: Ban nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  3. Cải thiện chia sẻ thông tin: Xây dựng hệ thống quản lý thông tin dự án đồng bộ, áp dụng công nghệ số và tổ chức họp giao ban định kỳ để cập nhật tiến độ và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh. Thời gian: triển khai trong 3-6 tháng; Chủ thể: Ban quản lý dự án và phòng CNTT.

  4. Tăng cường quyết tâm thực hiện dự án: Lãnh đạo cấp cao cần thể hiện cam kết rõ ràng, tạo động lực và hỗ trợ nguồn lực cần thiết cho dự án. Đồng thời xây dựng văn hóa làm việc tập trung, trách nhiệm cao trong toàn bộ đội ngũ. Thời gian: liên tục trong suốt vòng đời dự án; Chủ thể: Ban giám đốc công ty và Ban quản lý dự án.

Các giải pháp trên cần được phối hợp đồng bộ và giám sát chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả, góp phần nâng cao tỷ lệ thành công của các dự án xây dựng tại Công ty Cổ phần Khu công nghiệp Tín Nghĩa – Phương Đông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư và Ban quản lý dự án: Nắm bắt các yếu tố then chốt ảnh hưởng đến thành công dự án, từ đó xây dựng chiến lược quản lý hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa nguồn lực.

  2. Các công ty tư vấn quản lý dự án và giám sát thi công: Áp dụng các kết quả nghiên cứu để cải tiến quy trình làm việc, nâng cao năng lực chuyên môn và phối hợp thông tin giữa các bên liên quan.

  3. Nhà thầu thi công xây dựng: Hiểu rõ vai trò của năng lực và chia sẻ thông tin trong việc đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình, từ đó nâng cao hiệu quả thi công.

  4. Các học viên, sinh viên ngành quản trị kinh doanh và xây dựng: Sử dụng luận văn như tài liệu tham khảo để nghiên cứu chuyên sâu về quản lý dự án xây dựng, bổ sung kiến thức lý thuyết và thực tiễn.

Mỗi nhóm đối tượng có thể áp dụng các kết quả nghiên cứu để cải thiện hiệu quả công tác quản lý dự án, từ đó góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả đầu tư xây dựng trong khu công nghiệp và các lĩnh vực liên quan.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự thành công của dự án xây dựng?
    Nghiên cứu cho thấy quyết tâm thực hiện dự án có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số Beta 0.350, tiếp theo là chia sẻ thông tin (0.323) và năng lực các bên (0.318). Ví dụ, sự cam kết của lãnh đạo cấp cao giúp dự án hoàn thành đúng tiến độ.

  2. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp định tính (phỏng vấn chuyên gia) và định lượng (khảo sát 233 cá nhân qua Google Forms), phân tích dữ liệu bằng SPSS với các kỹ thuật như Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy tuyến tính.

  3. Tiêu chí đánh giá sự thành công của dự án xây dựng được xác định như thế nào?
    Tiêu chí bao gồm hoàn thành đúng tiến độ, trong ngân sách, đạt yêu cầu chất lượng kỹ thuật, an toàn lao động, bảo vệ môi trường và sự hài lòng của các bên liên quan, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và pháp luật Việt Nam.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực các bên tham gia dự án?
    Có thể tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, cập nhật công nghệ mới, tăng cường kinh nghiệm thực tế và xây dựng đội ngũ quản lý dự án chuyên nghiệp. Ví dụ, đào tạo kỹ năng quản lý tiến độ và chi phí giúp giảm thiểu sai sót.

  5. Vai trò của chia sẻ thông tin trong quản lý dự án là gì?
    Chia sẻ thông tin hiệu quả giúp các bên phối hợp tốt hơn, xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh, giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả quản lý. Ví dụ, họp giao ban định kỳ giúp cập nhật tiến độ và điều chỉnh kế hoạch phù hợp.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định bốn yếu tố chính ảnh hưởng đến sự thành công dự án xây dựng tại Công ty Cổ phần Khu công nghiệp Tín Nghĩa – Phương Đông: điều kiện thuận lợi, năng lực các bên, chia sẻ thông tin và quyết tâm thực hiện.
  • Quyết tâm thực hiện và chia sẻ thông tin được đánh giá là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến thành công dự án.
  • Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, sử dụng phân tích hồi quy tuyến tính để đánh giá mức độ ảnh hưởng các yếu tố.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý dự án xây dựng khu công nghiệp.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, giám sát thực hiện và mở rộng nghiên cứu sang các khu công nghiệp khác nhằm nâng cao tính ứng dụng thực tiễn.

Hành động ngay hôm nay: Các chủ thể liên quan nên áp dụng các giải pháp quản lý dự án hiệu quả, tăng cường đào tạo và cải thiện chia sẻ thông tin để đảm bảo thành công cho các dự án xây dựng trong tương lai.