Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội hiện nay, phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế hộ gia đình và xã hội nói chung. Tại quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng, với dân số gần 180.000 người và tỷ lệ phụ nữ chiếm trên 51% lực lượng lao động, công tác hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế được xem là nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao đời sống, giảm nghèo bền vững. Giai đoạn nghiên cứu từ 2014 đến 2018 cho thấy Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) quận đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ như tuyên truyền chính sách, dạy nghề, tạo việc làm, hỗ trợ khởi nghiệp và tiếp cận vốn vay ưu đãi. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn tồn tại hạn chế như công tác tuyên truyền chưa thường xuyên, chất lượng đào tạo nghề chưa cao, và việc sử dụng vốn vay chưa hiệu quả. Mục tiêu của luận văn là đánh giá thực trạng công tác hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế tại Hội LHPN quận Ngô Quyền và đề xuất các biện pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác này trong giai đoạn 2019-2023. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc góp phần phát huy vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế địa phương, đồng thời hỗ trợ chính sách phát triển kinh tế xã hội bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình phát triển kinh tế hộ gia đình, phát triển kinh tế bền vững và quản lý nguồn vốn tín dụng vi mô. Khái niệm phát triển kinh tế được hiểu là quá trình tăng trưởng quy mô sản lượng, cải thiện cơ cấu và hoàn thiện thể chế nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống. Phát triển kinh tế hộ gia đình là việc áp dụng kỹ thuật tiến bộ và mô hình sản xuất phù hợp để tăng thu nhập và cải thiện đời sống. Các chính sách hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế bao gồm tuyên truyền chính sách, đào tạo nghề, hỗ trợ khởi nghiệp và tiếp cận vốn vay ưu đãi. Mô hình tổ tiết kiệm và vay vốn (Tổ TK&VV) được xem là công cụ quan trọng trong việc quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn vốn tín dụng chính sách, góp phần nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của phụ nữ nghèo và cận nghèo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, thống kê và tổng hợp dữ liệu thu thập từ Hội LHPN quận Ngô Quyền và các cơ quan liên quan trong giai đoạn 2014-2018. Cỡ mẫu khảo sát gồm 103 Tổ TK&VV với 3.013 thành viên, tập trung vào các đối tượng phụ nữ nghèo, cận nghèo và có hoàn cảnh khó khăn. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ các tổ chức Hội và Tổ TK&VV trên địa bàn quận nhằm đảm bảo tính đại diện và toàn diện. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các công cụ thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và đánh giá chất lượng hoạt động dựa trên tiêu chí do Ngân hàng Chính sách xã hội quy định. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2014-2018 cho khảo sát thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2019-2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật:

    • Số lượng hội nghị, tập huấn tăng 28% năm 2018 so với năm 2014.
    • Năm 2018 có 282 lượt Tổ TK&VV được tập huấn, tăng 11,9% so với năm 2014.
    • Tỷ lệ phụ nữ tham gia tập huấn đạt 65-76%, tuy nhiên vẫn còn 20-25% tổ không tham gia đầy đủ.

  2. Công tác dạy nghề và tạo việc làm:

    • Trong 5 năm, đã đào tạo nghề cho 808 cán bộ, hội viên phụ nữ.
    • Giới thiệu việc làm cho 2.960 phụ nữ, với tỷ lệ việc làm sau đào tạo luôn trên 50%.
    • Thu nhập bình quân của lao động nữ sau đào tạo khoảng 4,5-5 triệu đồng/tháng.

  3. Hỗ trợ khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh:

    • 7 lớp tập huấn khởi sự kinh doanh cho 435 cán bộ, hội viên.
    • Hỗ trợ công cụ, dụng cụ cho 121 hộ với tổng giá trị hơn 200 triệu đồng.
    • Số doanh nghiệp nữ thành lập còn hạn chế, chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

  4. Công tác hỗ trợ tiếp cận và sử dụng vốn:

    • 103 Tổ TK&VV với 3.013 thành viên, tổng dư nợ 93 tỷ đồng, bình quân 30 triệu đồng/hộ.
    • Tỷ lệ tổ TK&VV xếp loại tốt đạt 90,3%, khá 5,82%, trung bình 3,88%.
    • Đội ngũ cán bộ Tổ TK&VV chủ yếu từ 56-65 tuổi (68,9%), trình độ chuyên môn thấp (đại học 8,7%, cao đẳng 6,8%, trung cấp/sơ cấp 47%).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác tuyên truyền chính sách đã được đẩy mạnh, góp phần nâng cao nhận thức và giảm thiểu tâm lý trông chờ, ỷ lại ở phụ nữ nghèo. Tuy nhiên, việc chưa đảm bảo 100% tổ tham gia tập huấn và cập nhật thông tin thường xuyên dẫn đến tình trạng sử dụng vốn sai mục đích và nợ quá hạn. Công tác đào tạo nghề và tạo việc làm đã giúp nhiều phụ nữ có thu nhập ổn định, song chất lượng đào tạo và sự phù hợp với thị trường lao động còn hạn chế, đặc biệt với lao động nữ trên 35 tuổi. Hỗ trợ khởi nghiệp còn khiêm tốn so với tiềm năng, cần tăng cường các giải pháp hỗ trợ pháp lý, tài chính và kết nối thị trường. Về quản lý vốn, mặc dù tỷ lệ tổ TK&VV hoạt động tốt cao, nhưng đội ngũ cán bộ còn già hóa, trình độ chuyên môn thấp, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và giám sát vốn vay. Các biểu đồ thể hiện xu hướng tăng số lượng tập huấn, tỷ lệ việc làm sau đào tạo và phân bố tuổi, trình độ cán bộ sẽ minh họa rõ nét các phát hiện này. So sánh với các nghiên cứu trong ngành cho thấy các vấn đề về chất lượng đào tạo nghề và quản lý vốn là thách thức chung, cần có giải pháp đồng bộ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách:

    • Tăng cường tổ chức tập huấn định kỳ, đảm bảo 100% tổ TK&VV và hội viên tham gia.
    • Sử dụng đa dạng kênh truyền thông, đặc biệt mạng xã hội để cập nhật thông tin liên tục.
    • Chủ thể thực hiện: Hội LHPN quận phối hợp với các phường, thời gian: 2019-2023.

  2. Nâng cao chất lượng đào tạo nghề và tạo việc làm:

    • Phát triển các khóa đào tạo nghề ngắn hạn phù hợp với nhu cầu thị trường và sức lao động phụ nữ.
    • Tăng cường liên kết với doanh nghiệp để giới thiệu việc làm cho lao động nữ trên 35 tuổi.
    • Chủ thể thực hiện: Hội LHPN quận, các trung tâm đào tạo nghề, doanh nghiệp, thời gian: 2019-2023.

  3. Mở rộng và nâng cao hiệu quả hỗ trợ khởi nghiệp:

    • Tổ chức các lớp tập huấn về pháp lý, quản lý tài chính và kỹ năng kinh doanh cho phụ nữ khởi nghiệp.
    • Hỗ trợ kết nối thị trường, xúc tiến thương mại cho sản phẩm của phụ nữ khởi nghiệp.
    • Chủ thể thực hiện: Hội LHPN quận, các tổ chức tài chính, thời gian: 2019-2023.

  4. Củng cố, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ Tổ TK&VV:

    • Tổ chức đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ quản lý vốn cho cán bộ trẻ và cán bộ hiện tại.
    • Thay thế cán bộ lớn tuổi không đáp ứng yêu cầu, tăng cường ứng dụng công nghệ trong quản lý.
    • Chủ thể thực hiện: Hội LHPN quận phối hợp NHCSXH, thời gian: 2019-2023.

  5. Tăng cường giám sát, kiểm tra việc sử dụng vốn vay:

    • Thiết lập quy trình kiểm tra định kỳ, xử lý nghiêm các trường hợp sử dụng vốn sai mục đích.
    • Khuyến khích tổ viên Tổ TK&VV giám sát lẫn nhau, nâng cao ý thức trả nợ đúng hạn.
    • Chủ thể thực hiện: Hội LHPN quận, NHCSXH, thời gian: 2019-2023.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp:

    • Hỗ trợ xây dựng kế hoạch, triển khai các chương trình hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế hiệu quả.
    • Use case: Lập kế hoạch đào tạo nghề, tổ chức tập huấn chính sách tín dụng.

  2. Ngân hàng Chính sách xã hội và các tổ chức tín dụng:

    • Cải thiện quy trình ủy thác cho vay, nâng cao hiệu quả quản lý vốn vay ưu đãi cho phụ nữ.
    • Use case: Đào tạo cán bộ Tổ TK&VV, giám sát sử dụng vốn vay.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, phát triển xã hội:

    • Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn về hỗ trợ phát triển kinh tế phụ nữ.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu liên quan đến phát triển kinh tế hộ gia đình và chính sách xã hội.

  4. Các tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp xã hội:

    • Thiết kế các chương trình hỗ trợ đào tạo nghề, khởi nghiệp và tiếp cận vốn cho phụ nữ nghèo.
    • Use case: Xây dựng dự án phát triển kinh tế bền vững cho phụ nữ tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Công tác hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế tại quận Ngô Quyền đã đạt được những kết quả gì nổi bật?
    Qua giai đoạn 2014-2018, Hội LHPN quận đã tổ chức hơn 280 lượt tập huấn cho Tổ TK&VV, đào tạo nghề cho 808 phụ nữ và giới thiệu việc làm cho gần 3.000 người, góp phần nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững.

  2. Những khó khăn chính trong công tác hỗ trợ phụ nữ là gì?
    Khó khăn gồm công tác tuyên truyền chưa thường xuyên, chất lượng đào tạo nghề chưa cao, đội ngũ cán bộ quản lý vốn còn già hóa và trình độ thấp, cùng với việc sử dụng vốn vay chưa hiệu quả dẫn đến nợ quá hạn.

  3. Tổ TK&VV đóng vai trò như thế nào trong việc hỗ trợ phụ nữ tiếp cận vốn?
    Tổ TK&VV là mô hình quản lý vốn vay hiệu quả, giúp giám sát việc sử dụng vốn, thu hồi nợ và tạo điều kiện cho phụ nữ nghèo vay vốn ưu đãi, đồng thời là kênh truyền thông chính sách đến hội viên.

  4. Các biện pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ phụ nữ là gì?
    Bao gồm đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao chất lượng đào tạo nghề, mở rộng hỗ trợ khởi nghiệp, củng cố đội ngũ cán bộ Tổ TK&VV và tăng cường giám sát sử dụng vốn vay.

  5. Làm thế nào để phụ nữ nghèo có thể tham gia các chương trình hỗ trợ?
    Phụ nữ nghèo cần đăng ký tham gia tổ TK&VV tại địa phương, tham gia các lớp tập huấn do Hội tổ chức và chủ động tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi thông qua Hội LHPN và Ngân hàng Chính sách xã hội.

Kết luận

  • Công tác hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế tại Hội LHPN quận Ngô Quyền đã đạt nhiều kết quả tích cực trong giai đoạn 2014-2018, góp phần nâng cao đời sống và giảm nghèo bền vững.
  • Vẫn còn tồn tại hạn chế về công tác tuyên truyền, chất lượng đào tạo nghề, năng lực cán bộ và hiệu quả sử dụng vốn vay.
  • Đề xuất các biện pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ trong giai đoạn 2019-2023, tập trung vào tuyên truyền, đào tạo, khởi nghiệp và quản lý vốn.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các cấp Hội, ngân hàng và các tổ chức liên quan trong việc hoạch định chính sách và triển khai chương trình hỗ trợ phụ nữ.
  • Kêu gọi các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp đề xuất, góp phần phát huy vai trò kinh tế của phụ nữ tại địa phương.

Hãy cùng chung tay xây dựng môi trường hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế bền vững, góp phần phát triển xã hội công bằng và thịnh vượng.