Luận văn thạc sĩ về quyền bào chữa của bị can trong giai đoạn điều tra án hình sự tại quận Tây Hồ, Hà Nội

Bảo đảm quyền bào chữa của bị can trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự là một vấn đề quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Quyền bào chữa không chỉ là quyền lợi của cá nhân mà còn là một phần thiết yếu trong việc bảo vệ quyền con người. Theo Hiến pháp năm 2013, quyền bào chữa được ghi nhận rõ ràng, khẳng định rằng "quyền bào chữa của bị can, bị cáo, quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của đương sự được bảo đảm". Điều này cho thấy rằng quyền bào chữa không chỉ là một nguyên tắc mà còn là một yêu cầu bắt buộc trong quá trình tố tụng hình sự. Việc bảo đảm quyền bào chữa giúp tạo ra một môi trường công bằng cho các bên liên quan, đồng thời nâng cao tính minh bạch và khách quan trong hoạt động điều tra. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng việc thực hiện quyền bào chữa của bị can còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong giai đoạn điều tra. Cần có những giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện quyền này, từ đó góp phần xây dựng một hệ thống tư pháp công bằng và hiệu quả.

Quy định pháp luật về quyền bào chữa của bị can trong giai đoạn điều tra được quy định rõ ràng trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Các quy định này không chỉ xác định quyền tự bào chữa mà còn cho phép bị can nhờ người khác bào chữa. Tuy nhiên, thực tiễn tại quận Tây Hồ cho thấy tỷ lệ tham gia của người bảo chữa trong các vụ án hình sự còn thấp, chỉ đạt khoảng 10,61%. Điều này phản ánh những hạn chế trong nhận thức của người dân về quyền bào chữa cũng như sự thiếu hụt về nguồn lực và sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng. Để khắc phục tình trạng này, cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về quyền bào chữa, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ pháp lý. Việc thực hiện quyền bào chữa một cách hiệu quả không chỉ bảo vệ quyền lợi của bị can mà còn góp phần nâng cao hiệu quả của hệ thống tư pháp.

Để nâng cao hiệu quả bảo đảm quyền bào chữa của bị can trong giai đoạn điều tra, cần thiết phải hoàn thiện các quy định pháp luật hiện hành. Một số giải pháp có thể được đề xuất bao gồm việc sửa đổi, bổ sung các điều khoản trong Bộ luật Tố tụng hình sự để tăng cường quyền bào chữa cho bị can. Đồng thời, cần có các chương trình đào tạo chuyên sâu cho các điều tra viên, kiểm sát viên về tầm quan trọng của quyền bào chữa. Việc tăng cường giám sát và kiểm tra việc thực hiện quyền bào chữa cũng là một giải pháp quan trọng để đảm bảo quyền lợi của bị can được thực hiện đầy đủ. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho việc thực hiện quyền bào chữa. Những giải pháp này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật mà còn bảo vệ quyền con người trong hệ thống tư pháp hình sự Việt Nam.