I. Tổng Quan Về Thực Hành Quyền Công Tố Tại Quảng Ninh
Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng là nhiệm vụ trọng tâm của Đảng và Nhà nước. Đảng ta xác định tham nhũng là kẻ thù nguy hiểm, cần kiên quyết loại bỏ. Với vai trò là cơ quan thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân thực hiện đầy đủ các mục tiêu mà Đảng đã chỉ rõ. Đồng thời, thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Điều này góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất, góp phần quan trọng vào kết quả công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Tuy nhiên, qua thực tiễn thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án các vụ án tham nhũng thời gian qua cho thấy, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng còn nhiều hạn chế.
1.1. Khái niệm và bản chất của Quyền Công Tố
Theo tài liệu gốc, "Công tố" có nghĩa là "điều tra, truy tố, buộc tội kẻ có hành vi phạm pháp và phát biểu ý kiến trước Tòa án". Do vậy Công tố được hiểu là nhân danh Nhà nước để cáo buộc, buộc tội người đã thực hiện hành vi bị coi là tội phạm trước Tòa án. Ở nước ta, quyền công tố và thực hành quyền công tố gắn với chức năng của Viện kiểm sát nhân dân. Hiến pháp năm 1980, 1992, 2013 và Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1981, 2002, 2014 đều đề cập đến quyền công tố và quy định rõ: “Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp.
1.2. Mối quan hệ giữa Quyền Công Tố và kiểm sát tư pháp
Cần phân biệt rõ quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Chức năng công tố và chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp (kiểm sát việc tuân theo pháp luật) là hai chức năng độc lập, riêng biệt của Viện kiểm sát nhân dân đã được Hiến pháp quy định. Trong quá trình thực hiện các khâu công tác kiểm sát, chức năng công tố và chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân luôn song hành, tác động, bổ trợ chặt chẽ với nhau.
II. Thực Trạng Tội Phạm Tham Ô Tài Sản Tại Quảng Ninh
Trong những năm gần đây, trên địa bàn cả nước cũng như địa bàn tỉnh Quảng Ninh, tình hình tội phạm tham nhũng nói chung và tội phạm tham ô tài sản nói riêng diễn ra phức tạp và có chiều hướng gia tăng cả về số vụ, số người phạm tội lẫn tính chất, mức độ phạm tội. Thực hiện chủ trương cải cách tư pháp, trong những năm qua, hoạt động điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng nói chung, các vụ án tham ô tài sản nói riêng đã được chú trọng hơn và có những chuyển biến tích cực, từng bước nâng cao chất lượng. Các cơ quan tiến hành tố tụng các cấp đã khởi tố điều tra, truy tố, xét xử được nhiều vụ án có tính chất phức tạp, được dư luận quan tâm, đảm bảo đúng thời hạn luật định, bước đầu đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng trong tình hình mới.
2.1. Diễn biến phức tạp của tội phạm tham ô ở Quảng Ninh
Tình hình tội phạm tham ô tài sản tại Quảng Ninh diễn biến phức tạp, gia tăng về số vụ và mức độ nghiêm trọng. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng, đặc biệt là Viện kiểm sát Quảng Ninh trong việc thực hành quyền công tố.
2.2. Khó khăn trong phát hiện và xử lý tội phạm tham ô
Việc phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án tham nhũng nói chung, các vụ án tham ô tài sản nói riêng còn chậm, số lượng xử lý chưa phản ánh đúng thực trạng tội phạm tham nhũng xảy ra trên thực tế, vẫn còn tình trạng bỏ lọt tội phạm; việc thu thập chứng cứ còn gặp nhiều khó khăn; nhiều vụ án việc xác định đường lối xử lý chưa tốt do có nhiều quan điểm khác nhau về đánh giá chứng cứ hoặc áp dụng các quy định của pháp luật.
III. Thực Hành Quyền Công Tố Vai Trò Viện Kiểm Sát Quảng Ninh
Là cơ quan do Quốc hội thành lập, Viện Kiểm sát nhân dân là cơ quan được giao chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho trọng trách phối hợp với các cơ quan chức năng trong bộ máy Nhà nước trực tiếp đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm nói chung và tội tham ô tài sản nói riêng; đồng thời, tham mưu với Đảng, Nhà nước đề ra chủ trương, biện pháp đấu tranh quyết liệt, mạnh mẽ và phòng, chống hiệu quả đối với loại tội phạm này, góp phần quan trọng vào việc thực hiện công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế, xã hội.
3.1. Trách nhiệm của Kiểm sát viên trong điều tra tham ô
Việc tăng cường trách nhiệm công tố của Kiểm sát viên trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra chưa thực sự đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm; một số Kiểm sát viên chưa chủ động bám sát hoạt động điều tra để phối hợp cùng Điều tra viên trong việc xác định kế hoạch điều tra, thu thập và đánh giá chứng cứ.
3.2. Phối hợp giữa Viện Kiểm Sát và Cơ quan điều tra
Công tác thực hành quyền công tố của Viện kiểm sát nhân dân đối với các vụ án tham nhũng được thực hiện tốt; 100% các vụ án về tham nhũng được kiểm sát ngay từ khi vụ án được phát hiện, khởi tố, bảo đảm việc phê chuẩn khởi tố bị can, áp dụng, thay thế các biện pháp ngăn chặn, đảm bảo các trường hợp bị giam, giữ có căn cứ, đúng hạn luật định; đảm bảo thời hạn tố tụng điều tra, giải quyết; việc truy tố, xét xử đúng người, đúng tội; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng đẩy nhanh tiến độ giải quyết án, đề ra nhiều biện pháp để thu hồi triệt để tài sản tham nhũng.
IV. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Công Tố Tội Tham Ô
Với mục đích tăng cường năng lực và hiệu quả hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó; từ những lý do nêu trên, tác giả lựa chọn đề tài “Thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra đối với tội phạm tham ô tài sản từ thực tiễn tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn thạc sỹ luật học, nhằm đáp ứng cả về phương diện lý luận và thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố ở giai đoạn điều tra tội phạm tham ô tài sản tại Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh.
4.1. Hoàn thiện pháp luật về phòng chống tham nhũng
Một trong những nguyên nhân của những tồn tại đó là do quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng chưa hoàn thiện. Cần có những sửa đổi, bổ sung để phù hợp với tình hình thực tế và nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống tham nhũng.
4.2. Nâng cao năng lực cán bộ Viện Kiểm Sát
Đội ngũ cán bộ chuyên trách trong công tác phòng, chống tham nhũng cũng như đội ngũ cán bộ các cơ quan tiến hành tố tụng còn mỏng, nhiều cán bộ hạn chế về năng lực, kinh nghiệm, bản lĩnh nghề nghiệp, phẩm chất đạo đức của một số cán bộ còn chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Cần có chính sách đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn và phẩm chất đạo đức cho cán bộ.
4.3. Tăng cường hợp tác quốc tế về phòng chống tham nhũng
Tham nhũng là vấn đề toàn cầu, cần có sự hợp tác quốc tế để trao đổi thông tin, kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau trong công tác phòng chống tham nhũng. Việc tham gia các tổ chức quốc tế và ký kết các hiệp định song phương, đa phương về phòng chống tham nhũng là cần thiết.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Vụ Án Tham Ô Điển Hình Ở Quảng Ninh
Phân tích một vụ án tham ô tài sản điển hình tại Quảng Ninh để rút ra bài học kinh nghiệm trong công tác thực hành quyền công tố. Vụ án này sẽ giúp làm rõ những khó khăn, vướng mắc và giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác.
5.1. Tóm tắt vụ án và quá trình điều tra truy tố
Trình bày tóm tắt nội dung vụ án, các giai đoạn điều tra, truy tố và xét xử. Nêu rõ vai trò của Viện kiểm sát trong việc thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp.
5.2. Bài học kinh nghiệm và kiến nghị
Rút ra những bài học kinh nghiệm từ vụ án, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến thực hành quyền công tố. Đưa ra những kiến nghị để nâng cao hiệu quả công tác trong thời gian tới.
VI. Kết Luận Tương Lai Của Công Tố Tội Tham Ô Tại Quảng Ninh
Tóm tắt những kết quả nghiên cứu chính và đưa ra những dự báo về tình hình tội phạm tham ô tài sản trong tương lai. Khẳng định vai trò quan trọng của Viện kiểm sát trong công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng và đề xuất những hướng đi mới để nâng cao hiệu quả công tác.
6.1. Dự báo về tình hình tham nhũng và giải pháp
Dự báo về xu hướng phát triển của tội phạm tham nhũng và đề xuất những giải pháp để ứng phó. Nhấn mạnh vai trò của công tác phòng ngừa tham nhũng.
6.2. Hoàn thiện cơ chế thực hành quyền công tố
Đề xuất những giải pháp để hoàn thiện cơ chế thực hành quyền công tố, đảm bảo tính minh bạch, khách quan và hiệu quả. Tăng cường sự giám sát của xã hội đối với hoạt động của Viện kiểm sát.
