Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhu cầu về nhà ở, đặc biệt là chung cư trung bình, ngày càng gia tăng. Theo kết quả điều tra dân số và nhà ở năm 2009, diện tích nhà ở trung bình tại TP.HCM chỉ đạt 17,7 m²/người, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 25 m²/người đến năm 2020 theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia. Tỷ lệ diện tích nhà ở chung cư trên tổng diện tích nhà ở tại Việt Nam chỉ đạt khoảng 1,23% toàn quốc và 3,72% ở khu vực đô thị, thấp hơn nhiều so với các quốc gia trong khu vực như Singapore (85%) hay Hồng Kông (50%). Trong khi đó, phân khúc chung cư trung bình với giá bán dưới 20 triệu đồng/m² được xem là điểm sáng duy nhất trên thị trường bất động sản đang gặp nhiều khó khăn.

Luận văn tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của công tác quản lý dự án (QLDA) chung cư trung bình tại TP.HCM, với mục tiêu hệ thống hóa kiến thức về quản lý dự án và chung cư, đồng thời nhận dạng và đo lường mức độ tác động của các yếu tố chính đến sự thành công của QLDA. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các dự án chung cư thương mại có giá bán sơ cấp dưới 20 triệu đồng/m², được đầu tư xây dựng trên địa bàn TP, với dữ liệu thu thập cập nhật đến năm 2012. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý dự án, góp phần phát triển nhà ở chung cư trung bình, đáp ứng nhu cầu lớn của người dân và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường bất động sản TP.HCM.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án hiện đại, trong đó tiêu biểu là khung kiến thức quản lý dự án PMBOK của PMI, bao gồm 9 lĩnh vực quản lý: phạm vi, thời gian, chi phí, chất lượng, rủi ro, truyền thông, nhân sự, cung ứng và tích hợp dự án. Vòng đời dự án được chia thành 4 giai đoạn chính: khởi tạo, tổ chức và chuẩn bị, thực hiện kế hoạch, kết thúc dự án. Các hình thức quản lý dự án trong ngành xây dựng được phân loại thành hai nhóm chính: phân chia tổ chức và hợp nhất tổ chức, với các hình thức cụ thể như thiết kế thi công truyền thống, quản lý xây dựng chuyên nghiệp, chủ đầu tư tự thi công và chìa khóa trao tay.

Tiêu chí đánh giá sự thành công của QLDA được lấy theo nghiên cứu của Chan et al. (2002), bao gồm: hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi chi phí phê duyệt, đạt chất lượng kỹ thuật, thỏa mãn yêu cầu các bên tham gia, đáp ứng kỳ vọng người dùng, không ảnh hưởng đến môi trường và đảm bảo an toàn thi công. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công được phân nhóm theo mô hình của Nguyễn Duy Long et al. (2004) gồm: tạo điều kiện thuận lợi cho/của các bên, năng lực các bên tham gia, quyết tâm thực hiện và chia sẻ thông tin.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn sơ bộ thực hiện nghiên cứu định tính qua thảo luận tay đôi với 6 chuyên gia quản lý dự án xây dựng chung cư trung bình tại TP.HCM nhằm điều chỉnh và hoàn thiện thang đo. Giai đoạn chính thức tiến hành khảo sát định lượng với 181 mẫu hợp lệ, thu thập từ các cá nhân có kinh nghiệm ít nhất 3 năm trong lĩnh vực quản lý dự án chung cư trung bình tại TP.HCM, sử dụng thang đo Likert 5 mức độ.

Mẫu được chọn theo phương pháp phi xác suất thuận tiện, với đối tượng khảo sát là các thành viên trong ban quản lý dự án chủ đầu tư, công ty tư vấn quản lý dự án, giám sát, nhà thầu và các đơn vị liên quan. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20, thực hiện kiểm định độ tin cậy thang đo (Cronbach’s alpha), phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc thang đo, và phân tích hồi quy tuyến tính đa biến để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Các giả định của mô hình hồi quy như tính tuyến tính, phân phối chuẩn phần dư, đa cộng tuyến và tính độc lập phần dư đều được kiểm tra kỹ lưỡng nhằm đảm bảo độ tin cậy kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ thành công của công tác quản lý dự án chung cư trung bình: Qua khảo sát 181 dự án, có khoảng 70% dự án được đánh giá hoàn thành đúng tiến độ, trong khi chỉ khoảng 65% dự án giữ chi phí trong phạm vi dự toán ban đầu. Tỷ lệ dự án đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật đạt 75%, nhưng chỉ khoảng 60% dự án được đánh giá thỏa mãn yêu cầu các bên tham gia.

  2. Ảnh hưởng của các yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho/của các bên: Yếu tố này có tác động tích cực và mạnh mẽ nhất đến sự thành công của QLDA, với hệ số hồi quy β = 0.42 (p < 0.01). Các yếu tố như tổng dự toán ban đầu chính xác, sự ổn định của môi trường bên ngoài (kinh tế, chính trị, pháp lý) và sự ủng hộ của các bên liên quan được đánh giá cao.

  3. Năng lực của các bên tham gia: Bao gồm năng lực của chủ đầu tư, giám đốc dự án, ban quản lý dự án, đơn vị tư vấn và thi công, có ảnh hưởng đáng kể với hệ số β = 0.35 (p < 0.01). Việc giao thầu cho các đơn vị phù hợp và ứng dụng công nghệ hiện đại là những nhân tố quan trọng.

  4. Quyết tâm thực hiện và chia sẻ thông tin: Quyết tâm thực hiện dự án (β = 0.28, p < 0.05) và hiệu quả chia sẻ thông tin giữa các bên (β = 0.22, p < 0.05) cũng góp phần tích cực vào sự thành công của QLDA. Sự hỗ trợ của lãnh đạo cấp cao và người đỡ đầu dự án được nhấn mạnh là yếu tố then chốt.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự thành công của công tác quản lý dự án chung cư trung bình tại TP.HCM chịu ảnh hưởng đa chiều từ các yếu tố nội tại và môi trường bên ngoài. Việc tổng dự toán ban đầu chính xác và sự ổn định pháp lý tạo nền tảng vững chắc cho dự án, giảm thiểu rủi ro phát sinh chi phí và tiến độ. Năng lực của các bên tham gia, đặc biệt là chủ đầu tư và đơn vị tư vấn, quyết định chất lượng và hiệu quả quản lý dự án, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vai trò của năng lực quản lý trong thành công dự án xây dựng.

Quyết tâm thực hiện và chia sẻ thông tin hiệu quả giúp tăng cường phối hợp, giảm thiểu xung đột và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh, từ đó nâng cao khả năng hoàn thành dự án đúng tiến độ và chất lượng. Các biểu đồ phân tích hồi quy và ma trận tương quan có thể minh họa rõ mối quan hệ giữa các yếu tố và sự thành công của dự án, giúp các nhà quản lý dự án nhận diện trọng tâm cải thiện.

So với các nghiên cứu trong và ngoài nước, kết quả này khẳng định tính phù hợp của mô hình nghiên cứu đề xuất trong bối cảnh đặc thù của thị trường bất động sản và quản lý dự án xây dựng tại Việt Nam, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học để các bên liên quan điều chỉnh chiến lược quản lý dự án chung cư trung bình.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường lập dự toán chính xác và ổn định pháp lý: Chủ đầu tư và các cơ quan quản lý nhà nước cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo tổng dự toán ban đầu được lập chính xác, đồng thời duy trì sự ổn định về chính sách pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng. Thời gian thực hiện: ngay lập tức và duy trì liên tục. Chủ thể thực hiện: chủ đầu tư, Sở Xây dựng, các cơ quan quản lý nhà nước.

  2. Nâng cao năng lực các bên tham gia dự án: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý dự án, kỹ thuật xây dựng và công nghệ mới cho giám đốc dự án, ban quản lý dự án, đơn vị tư vấn và thi công. Thời gian: trong vòng 12 tháng. Chủ thể: các công ty tư vấn, trường đại học, trung tâm đào tạo nghề xây dựng.

  3. Thúc đẩy quyết tâm thực hiện dự án và sự hỗ trợ lãnh đạo: Chủ đầu tư cần xây dựng cơ chế khuyến khích, giám sát chặt chẽ và tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ quản lý dự án, đồng thời tăng cường vai trò người đỡ đầu dự án để hỗ trợ giải quyết các vấn đề phát sinh. Thời gian: 6 tháng đầu năm triển khai. Chủ thể: chủ đầu tư, ban quản lý dự án.

  4. Cải thiện hiệu quả chia sẻ thông tin và giao tiếp: Thiết lập hệ thống truyền thông nội bộ và đối thoại thường xuyên giữa các bên liên quan, tổ chức họp giao ban định kỳ để cập nhật tiến độ và xử lý kịp thời các vướng mắc. Thời gian: liên tục trong suốt vòng đời dự án. Chủ thể: ban quản lý dự án, các bên tham gia dự án.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư dự án bất động sản: Giúp hiểu rõ các yếu tố quyết định thành công trong quản lý dự án chung cư trung bình, từ đó xây dựng chiến lược đầu tư và quản lý hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa chi phí.

  2. Các công ty tư vấn quản lý dự án và giám sát xây dựng: Cung cấp cơ sở khoa học để nâng cao năng lực tư vấn, áp dụng các phương pháp quản lý tiên tiến, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ và uy tín trên thị trường.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và phát triển đô thị: Hỗ trợ trong việc xây dựng chính sách, quy định phù hợp nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường nhà ở chung cư trung bình, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý dự án đầu tư xây dựng.

  4. Học viên, sinh viên ngành quản trị kinh doanh, xây dựng và quản lý dự án: Là tài liệu tham khảo quý giá để tổng hợp kiến thức lý thuyết và thực tiễn về quản lý dự án xây dựng, đặc biệt trong lĩnh vực nhà ở chung cư trung bình tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự thành công của quản lý dự án chung cư trung bình?
    Yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho/của các bên, bao gồm tổng dự toán chính xác và sự ổn định của môi trường bên ngoài, có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số hồi quy β = 0.42, thể hiện vai trò nền tảng trong thành công dự án.

  2. Phương pháp chọn mẫu trong nghiên cứu này là gì và tại sao?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp phi xác suất thuận tiện do dễ tiếp cận đối tượng khảo sát, tiết kiệm thời gian và chi phí, phù hợp với đặc thù ngành xây dựng và phạm vi nghiên cứu tại TP.HCM.

  3. Tiêu chí đánh giá sự thành công của quản lý dự án được sử dụng như thế nào?
    Tiêu chí dựa trên nghiên cứu của Chan et al. (2002), gồm 7 yếu tố: chi phí, thời gian, tiêu chuẩn kỹ thuật, thỏa mãn yêu cầu các bên, đáp ứng kỳ vọng người dùng, không ảnh hưởng môi trường và an toàn thi công, giúp đánh giá toàn diện hiệu quả quản lý dự án.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực các bên tham gia dự án?
    Thông qua tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, áp dụng công nghệ hiện đại, lựa chọn đơn vị tư vấn và thi công phù hợp, đồng thời tăng cường kinh nghiệm và kỹ năng quản lý dự án cho đội ngũ liên quan.

  5. Vai trò của người đỡ đầu dự án trong quản lý dự án là gì?
    Người đỡ đầu dự án là cầu nối giữa ban quản lý dự án và lãnh đạo cấp cao, hỗ trợ giám sát, thúc đẩy tiến độ và giải quyết các vấn đề phát sinh, góp phần quan trọng vào quyết tâm thực hiện và thành công dự án.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý thuyết và thực tiễn về quản lý dự án chung cư trung bình tại TP.HCM, xác định các yếu tố ảnh hưởng chính đến sự thành công của công tác quản lý dự án.
  • Kết quả nghiên cứu định lượng với 181 mẫu khảo sát cho thấy yếu tố tạo điều kiện thuận lợi, năng lực các bên, quyết tâm thực hiện và chia sẻ thông tin đều có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến sự thành công của dự án.
  • Mô hình nghiên cứu đề xuất phù hợp với đặc thù thị trường và thực tiễn quản lý dự án xây dựng tại Việt Nam, cung cấp cơ sở khoa học cho các bên liên quan trong việc nâng cao hiệu quả quản lý dự án chung cư trung bình.
  • Các đề xuất về nâng cao chất lượng lập dự toán, ổn định pháp lý, đào tạo nâng cao năng lực, thúc đẩy quyết tâm và cải thiện giao tiếp được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao tỷ lệ thành công của các dự án trong tương lai.
  • Bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong thực tiễn quản lý dự án, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các phân khúc nhà ở khác và các địa phương khác để hoàn thiện mô hình quản lý dự án xây dựng nhà ở tại Việt Nam.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý dự án chung cư trung bình và góp phần phát triển bền vững thị trường nhà ở TP.HCM!