Tổng quan nghiên cứu
Nhà ở là nhu cầu thiết yếu của con người, đặc biệt với các gia đình trẻ tại các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM). Với dân số hơn 9 triệu người, chiếm 9,35% dân số cả nước và trung bình mỗi năm có khoảng hơn 86.000 hộ dân cư mới (Tổng điều tra dân số, 2019), TP.HCM là thị trường bất động sản sôi động với nhu cầu nhà ở ngày càng tăng. Đặc biệt, mỗi năm có khoảng 50.000 gia đình trẻ thuộc thế hệ Millennials (độ tuổi từ 20 đến 38) có nhu cầu mua nhà (Gia Huy, 2019). Tuy nhiên, các gia đình trẻ thường gặp khó khăn về tài chính, việc làm chưa ổn định, thu nhập tích lũy thấp, dẫn đến quyết định mua nhà trở nên phức tạp và cần được nghiên cứu kỹ lưỡng.
Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua nhà ở của các gia đình trẻ tại TP.HCM, đo lường mức độ tác động của từng yếu tố và đề xuất các hàm ý quản trị giúp doanh nghiệp bất động sản gia tăng lượng khách hàng trong nhóm đối tượng này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu thứ cấp từ năm 1996 đến 2020 và dữ liệu sơ cấp thu thập từ tháng 12/2021 đến tháng 5/2022 tại TP.HCM. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu rõ hành vi tiêu dùng của gia đình trẻ, từ đó hỗ trợ các doanh nghiệp bất động sản xây dựng chiến lược phù hợp, nâng cao hiệu quả kinh doanh và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng trẻ.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên lý thuyết hành vi người tiêu dùng của Kotler và Keller (2012), trong đó hành vi mua sắm được xem là quá trình gồm các giai đoạn: nhận biết nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định mua và hành vi sau mua. Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua bao gồm đặc điểm cá nhân, xã hội, kinh tế, văn hóa và các yếu tố marketing.
Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm 7 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định mua nhà ở của các gia đình trẻ tại TP.HCM:
- Tài chính: Thu nhập, khả năng vay vốn, tiết kiệm và chi phí mua nhà.
- Vị trí: Khoảng cách đến nơi làm việc, trường học, trung tâm thương mại và các tiện ích xung quanh.
- Nhóm tham khảo: Ý kiến từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và chuyên gia tư vấn.
- Môi trường: An ninh, cảnh quan, tiếng ồn và chất lượng môi trường sống.
- Sự bất hòa: Mâu thuẫn, xung đột giữa các thế hệ trong gia đình, đặc biệt trong các gia đình nhiều thế hệ.
- Thiết kế: Kiến trúc, diện tích, số phòng, tiện nghi và thẩm mỹ của căn nhà.
- Khẳng định bản thân: Mong muốn sở hữu tài sản riêng để thể hiện sự độc lập và thành công cá nhân.
Hai yếu tố "Sự bất hòa" và "Khẳng định bản thân" được bổ sung dựa trên đặc điểm riêng biệt của các gia đình trẻ hiện đại, phản ánh nhu cầu không gian riêng tư và khát vọng cá nhân.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng.
Nghiên cứu định tính: Thực hiện thảo luận tay đôi với 10 chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản và thảo luận nhóm với 10 đại diện gia đình trẻ tại TP.HCM nhằm hiệu chỉnh mô hình và thang đo. Dữ liệu thu thập từ tháng 12/2021 đến tháng 1/2022.
Nghiên cứu định lượng sơ bộ: Khảo sát 83 gia đình trẻ để đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA), loại bỏ biến quan sát không phù hợp.
Nghiên cứu định lượng chính thức: Khảo sát 386 gia đình trẻ tại TP.HCM từ tháng 2 đến tháng 5/2022. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS, sử dụng Cronbach’s Alpha, EFA, phân tích tương quan Pearson và hồi quy tuyến tính để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu.
Cỡ mẫu 386 được chọn dựa trên tiêu chuẩn nghiên cứu hành vi tiêu dùng, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cao. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đa dạng về độ tuổi, thu nhập và khu vực cư trú.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Tài chính là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định mua nhà của các gia đình trẻ với hệ số hồi quy beta cao nhất (β = 0.42, p < 0.01). Khoảng 78% người tham gia khảo sát cho biết khả năng tài chính quyết định trực tiếp việc mua nhà.
Vị trí nhà ở đứng thứ hai về mức độ ảnh hưởng (β = 0.31, p < 0.01). 65% gia đình trẻ ưu tiên chọn nhà gần nơi làm việc và trường học để thuận tiện sinh hoạt.
Nhóm tham khảo có tác động tích cực đáng kể (β = 0.25, p < 0.05). 58% người mua tham khảo ý kiến từ gia đình và bạn bè trước khi quyết định.
Môi trường sống cũng là yếu tố quan trọng (β = 0.22, p < 0.05), với 54% người khảo sát quan tâm đến an ninh và cảnh quan khu vực.
Hai yếu tố đặc trưng của gia đình trẻ là Sự bất hòa (β = 0.18, p < 0.05) và Khẳng định bản thân (β = 0.20, p < 0.05) cũng có ảnh hưởng tích cực đến quyết định mua nhà. Khoảng 47% gia đình trẻ mua nhà nhằm giảm thiểu mâu thuẫn trong gia đình đa thế hệ và 50% mong muốn khẳng định sự độc lập, thành công cá nhân qua việc sở hữu nhà riêng.
Thiết kế căn nhà có mức độ ảnh hưởng thấp hơn (β = 0.15, p < 0.05) nhưng vẫn được 40% người mua chú trọng, đặc biệt về diện tích và tiện nghi.
Kết quả phân tích hồi quy cho thấy mô hình giải thích được khoảng 68% biến thiên của quyết định mua nhà, thể hiện qua hệ số R² = 0.68. Các biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố giúp minh họa rõ ràng sự ưu tiên của các gia đình trẻ.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân tài chính chiếm vị trí hàng đầu là do các gia đình trẻ thường có thu nhập chưa ổn định, cần cân nhắc kỹ lưỡng khả năng chi trả và vay vốn ngân hàng. Điều này phù hợp với nghiên cứu của Nguyễn Thị Bích Điểm (2005) và Yuna Wang & Toshio Otsuki (2015).
Vị trí nhà ở được ưu tiên cao do nhu cầu tiết kiệm thời gian di chuyển và thuận tiện cho sinh hoạt gia đình, tương đồng với kết quả nghiên cứu của Fan Wu (2010) và Opoku & Abdul-Muhmin (2010).
Ảnh hưởng của nhóm tham khảo phản ánh đặc trưng văn hóa gia đình Việt Nam, nơi ý kiến của người thân và bạn bè có vai trò quan trọng trong các quyết định lớn, phù hợp với quan điểm của Kotler và cộng sự (2006).
Hai yếu tố "Sự bất hòa" và "Khẳng định bản thân" là điểm mới, thể hiện sự khác biệt của gia đình trẻ so với gia đình truyền thống. Việc mua nhà nhằm giảm thiểu mâu thuẫn trong gia đình đa thế hệ và khẳng định vị thế cá nhân là xu hướng mới, chưa được nhiều nghiên cứu trong nước đề cập sâu.
Thiết kế nhà tuy có ảnh hưởng thấp hơn nhưng vẫn là yếu tố cần được chú ý để đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ và tiện nghi của khách hàng trẻ.
So sánh với các nghiên cứu trước, kết quả này bổ sung thêm góc nhìn về yếu tố tâm lý và xã hội đặc thù của gia đình trẻ tại TP.HCM, góp phần làm phong phú thêm lý thuyết hành vi tiêu dùng trong lĩnh vực bất động sản.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường các chính sách hỗ trợ tài chính: Do tài chính là yếu tố quyết định, các doanh nghiệp bất động sản nên phối hợp với ngân hàng để cung cấp các gói vay ưu đãi, lãi suất thấp, thời gian trả nợ linh hoạt nhằm giúp các gia đình trẻ dễ dàng tiếp cận nhà ở trong vòng 1-3 năm tới.
Phát triển dự án tại các vị trí thuận tiện: Ưu tiên xây dựng nhà ở gần trung tâm, trường học, nơi làm việc và các tiện ích công cộng để đáp ứng nhu cầu di chuyển thuận lợi của gia đình trẻ. Thời gian thực hiện trong 2 năm tới, chủ đầu tư và chính quyền địa phương phối hợp quy hoạch.
Tăng cường tư vấn và hỗ trợ từ nhóm tham khảo: Do nhóm tham khảo ảnh hưởng lớn, doanh nghiệp nên tổ chức các buổi tư vấn, hội thảo, cung cấp thông tin minh bạch để gia đình trẻ và người thân có thể tham khảo, nâng cao sự tin tưởng và quyết định mua nhà nhanh chóng.
Thiết kế nhà phù hợp với nhu cầu gia đình trẻ: Tập trung vào thiết kế hiện đại, tiện nghi, diện tích hợp lý, không gian riêng tư để giảm thiểu sự bất hòa trong gia đình đa thế hệ. Thời gian áp dụng trong các dự án mới từ 1-2 năm tới.
Xây dựng các chương trình truyền thông nhấn mạnh khía cạnh khẳng định bản thân: Tạo dựng hình ảnh nhà ở như biểu tượng của sự thành công và độc lập cá nhân, qua đó thu hút nhóm khách hàng trẻ. Các chiến dịch marketing nên triển khai liên tục trong 1 năm tới.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Doanh nghiệp kinh doanh bất động sản: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua nhà của gia đình trẻ, từ đó xây dựng sản phẩm và chiến lược marketing phù hợp, tăng doanh số bán hàng.
Ngân hàng và tổ chức tài chính: Cung cấp cơ sở để thiết kế các gói vay ưu đãi, hỗ trợ tài chính phù hợp với khả năng chi trả của gia đình trẻ, giảm rủi ro tín dụng.
Nhà hoạch định chính sách và quản lý đô thị: Tham khảo để quy hoạch phát triển nhà ở xã hội, khu dân cư phù hợp với nhu cầu và đặc điểm của gia đình trẻ, góp phần ổn định xã hội.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, bất động sản: Là tài liệu tham khảo quý giá về hành vi tiêu dùng trong lĩnh vực nhà ở, đặc biệt là nhóm khách hàng trẻ tại đô thị lớn.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định mua nhà của gia đình trẻ?
Tài chính là yếu tố quan trọng nhất, chiếm khoảng 78% ảnh hưởng, do thu nhập và khả năng vay vốn quyết định khả năng mua nhà.
Tại sao vị trí nhà ở lại quan trọng với gia đình trẻ?
Vị trí thuận tiện giúp tiết kiệm thời gian di chuyển đến nơi làm việc, trường học và các tiện ích, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Nhóm tham khảo gồm những ai và ảnh hưởng thế nào?
Nhóm tham khảo gồm gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và chuyên gia tư vấn. Họ giúp gia đình trẻ có thêm thông tin và sự tin tưởng khi quyết định mua nhà.
Sự bất hòa trong gia đình ảnh hưởng ra sao đến quyết định mua nhà?
Gia đình trẻ muốn có không gian riêng để giảm mâu thuẫn giữa các thế hệ, do đó sự bất hòa thúc đẩy nhu cầu mua nhà riêng.
Khẳng định bản thân được thể hiện như thế nào qua việc mua nhà?
Mua nhà là cách để gia đình trẻ thể hiện sự độc lập tài chính, thành công và vị thế xã hội, tạo động lực phấn đấu trong cuộc sống.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định 7 yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua nhà của các gia đình trẻ tại TP.HCM, trong đó tài chính và vị trí là hai yếu tố quan trọng nhất.
- Hai yếu tố đặc trưng "Sự bất hòa" và "Khẳng định bản thân" phản ánh nhu cầu riêng biệt của gia đình trẻ hiện đại.
- Mô hình nghiên cứu giải thích được 68% biến thiên trong quyết định mua nhà, cho thấy tính phù hợp và thực tiễn của nghiên cứu.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để doanh nghiệp bất động sản và các bên liên quan xây dựng chiến lược kinh doanh và chính sách hỗ trợ phù hợp.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp tài chính, phát triển dự án tại vị trí thuận tiện, cải tiến thiết kế và tăng cường truyền thông nhằm gia tăng lượng khách hàng là gia đình trẻ.
Hành động ngay hôm nay: Các doanh nghiệp bất động sản và ngân hàng nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để nắm bắt cơ hội thị trường đầy tiềm năng này.