Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và sự đổi mới trong giáo dục đại học, việc nâng cao kết quả học tập của sinh viên trở thành một nhiệm vụ trọng tâm. Tại Khoa Quản trị văn phòng, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, với tổng số 1.031 sinh viên đang theo học, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập có ý nghĩa thiết thực nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu xã hội. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 10/2022 đến tháng 4/2023, khảo sát 300 sinh viên đại diện cho các khóa từ năm nhất đến năm tư.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích các yếu tố thuộc về bản thân sinh viên, gia đình và nhà trường ảnh hưởng đến kết quả học tập, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả học tập. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp nhận diện các nhân tố tác động mà còn góp phần xây dựng chiến lược đào tạo phù hợp, nâng cao tỷ lệ sinh viên đạt kết quả học tập tốt, từ đó cải thiện các chỉ số về chất lượng đào tạo và sự hài lòng của sinh viên. Qua khảo sát, gần 50% sinh viên đánh giá cao kết quả học tập của mình, tuy nhiên vẫn còn khoảng 23% sinh viên có kết quả học tập thấp, cho thấy sự cần thiết của việc nghiên cứu sâu hơn các yếu tố ảnh hưởng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về động cơ học tập, mục đích học tập, kiên định học tập, cạnh tranh học tập, phương pháp học tập, phương pháp giảng dạy và điều kiện cơ sở vật chất nhà trường. Cụ thể:

  • Lý thuyết động cơ học tập: Động cơ được xem là yếu tố quyết định sự định hướng và nỗ lực trong học tập, theo quan điểm của Kleinbeck và PGS.TS Lê Thế Giới, động cơ học tập là nền tảng thúc đẩy hiệu quả học tập và lao động.
  • Mục đích học tập: Theo Phạm Minh Hạc, mục đích học tập là các giá trị và chuẩn mực mà người học hướng tới nhằm đạt được kết quả tốt nhất.
  • Kiên định học tập: Tính kiên định thể hiện khả năng chịu áp lực, bền bỉ và kiểm soát bản thân trong quá trình học tập, ảnh hưởng tích cực đến chất lượng học tập.
  • Cạnh tranh học tập: Cạnh tranh là động lực thúc đẩy sự phát triển kỹ năng và tư duy độc lập, tạo môi trường học tập lành mạnh.
  • Phương pháp học tập và giảng dạy: Phương pháp học tập phù hợp giúp sinh viên tự giác, sáng tạo; phương pháp giảng dạy hiệu quả của giảng viên tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên tiếp thu kiến thức.
  • Cơ sở vật chất nhà trường: Bao gồm trang thiết bị, thư viện, hệ thống mạng Internet, môi trường học tập hiện đại hỗ trợ quá trình học tập.

Mô hình nghiên cứu tập trung vào ba nhóm yếu tố chính: bản thân sinh viên (động cơ, mục đích, kiên định, cạnh tranh, phương pháp học tập), gia đình (hỗ trợ, định hướng), và nhà trường (phương pháp giảng dạy, cơ sở vật chất), tác động đến kết quả học tập.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát định lượng với mẫu gồm 300 sinh viên ngành Quản trị văn phòng, được chọn ngẫu nhiên từ tổng số 1.031 sinh viên. Dữ liệu thu thập qua phiếu khảo sát trực tuyến Google Form, bao gồm các biến quan sát về học lực lớp 12, điểm trung bình tích lũy, động cơ học tập, mục đích học tập, kiên định, cạnh tranh, phương pháp học tập, phương pháp giảng dạy và điều kiện cơ sở vật chất.

Phân tích dữ liệu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, phân tích tần suất, tỷ lệ phần trăm và so sánh giữa các khóa học. Các thang đo được xây dựng dựa trên thang Likert 5 điểm, đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy. Quá trình nghiên cứu được thực hiện từ tháng 10/2022 đến tháng 4/2023, kết hợp phương pháp quan sát, tổng hợp và so sánh để đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Kết quả học tập: Khoảng 49% sinh viên đánh giá cao việc phát triển kỹ năng từ các môn học, tuy nhiên có đến 30,67% sinh viên không đồng tình với khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế. Tỷ lệ sinh viên đánh giá cao kết quả học tập tăng dần theo các khóa, với khóa 19 đạt 68%, khóa 22 chỉ đạt khoảng 30%.

  2. Động cơ học tập: 51% sinh viên cho biết động cơ học tập cao nhất là vì công việc sau khi tốt nghiệp, trong khi 61,34% đánh giá thấp động cơ cạnh tranh với bạn bè. Động cơ học tập có xu hướng giảm dần từ khóa 19 đến khóa 22.

  3. Mục đích học tập: 60,33% sinh viên có mục đích học tập rõ ràng, chủ yếu là để có bằng tốt nghiệp. Tuy nhiên, 36,6% sinh viên còn phân vân về mục đích học tập của mình, cho thấy sự chưa rõ ràng trong định hướng cá nhân.

  4. Kiên định học tập: Chỉ có 28,07% sinh viên có tính kiên định cao, trong khi 33,2% đánh giá thấp khả năng chịu áp lực học tập. Tỷ lệ này cũng giảm dần theo các khóa, cho thấy sinh viên năm cuối có sự ổn định tâm lý hơn.

  5. Cạnh tranh học tập: Khoảng 24,91% sinh viên đánh giá cao tính cạnh tranh lành mạnh trong học tập, nhưng 42,25% lại không đồng tình hoặc rất không đồng tình với yếu tố này. Khóa 19 có tỷ lệ đánh giá cao cạnh tranh học tập lên đến 51,47%.

  6. Phương pháp học tập: Chỉ 23,67% sinh viên thực hiện phương pháp học tập tích cực thường xuyên hoặc luôn luôn, phần lớn sinh viên còn lại thực hiện chưa đều hoặc thỉnh thoảng. Khóa 19 có tỷ lệ áp dụng phương pháp học tập cao nhất.

  7. Phương pháp giảng dạy của giảng viên: 48,03% sinh viên đánh giá cao phương pháp giảng dạy, đặc biệt là sự sẵn sàng giải đáp thắc mắc và truyền đạt rõ ràng. Tuy nhiên, 16,55% sinh viên không hài lòng với phương pháp giảng dạy, chủ yếu do giảng viên giảng dạy theo kiểu độc thoại, ít tương tác.

  8. Điều kiện cơ sở vật chất: Sinh viên đánh giá cao về vệ sinh, an ninh (trên 20% đánh giá mức độ đáp ứng từ 60-80% trở lên), nhưng hệ thống mạng Internet phục vụ học tập được đánh giá thấp nhất với hơn 54% sinh viên cho rằng mức độ đáp ứng dưới 40%.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy các yếu tố bản thân sinh viên như động cơ, mục đích và kiên định học tập có ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ đến kết quả học tập. Động cơ học tập vì mục tiêu nghề nghiệp là động lực chính, phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế về vai trò của động cơ trong học tập. Tuy nhiên, sự giảm sút động cơ và kiên định ở các khóa dưới phản ánh áp lực và khó khăn trong thích nghi môi trường đại học.

Phương pháp học tập chưa được áp dụng hiệu quả ở phần lớn sinh viên, điều này có thể do thiếu kỹ năng tự học và chưa được hướng dẫn đầy đủ. Phương pháp giảng dạy của giảng viên có vai trò quan trọng trong việc tạo động lực và hỗ trợ sinh viên, nhưng vẫn còn tồn tại phương pháp truyền thống, ít tương tác, ảnh hưởng đến sự chủ động của sinh viên.

Điều kiện cơ sở vật chất, đặc biệt là hệ thống mạng Internet, là một điểm yếu cần được cải thiện để đáp ứng nhu cầu học tập hiện đại, nhất là trong bối cảnh học trực tuyến ngày càng phổ biến. Các biểu đồ phân tích tần suất đánh giá từng yếu tố cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các khóa, phản ánh quá trình tích lũy kinh nghiệm và thích nghi của sinh viên theo thời gian học tập.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo kỹ năng học tập cho sinh viên: Tổ chức các khóa học kỹ năng tự học, quản lý thời gian và phương pháp học tập hiệu quả nhằm nâng cao tỷ lệ sinh viên áp dụng phương pháp học tập tích cực. Thời gian thực hiện: trong vòng 1 năm học; Chủ thể: Khoa Quản trị văn phòng phối hợp với Trung tâm Đào tạo kỹ năng.

  2. Cải tiến phương pháp giảng dạy: Khuyến khích giảng viên áp dụng phương pháp giảng dạy tương tác, sử dụng công nghệ hiện đại, tăng cường thảo luận nhóm và phản hồi kịp thời. Thời gian: triển khai ngay trong học kỳ tiếp theo; Chủ thể: Ban Giám hiệu và Khoa.

  3. Nâng cao động cơ và mục đích học tập của sinh viên: Tổ chức các buổi tư vấn hướng nghiệp, chia sẻ kinh nghiệm học tập và phát triển bản thân nhằm giúp sinh viên xác định rõ mục tiêu học tập và nghề nghiệp. Thời gian: định kỳ hàng học kỳ; Chủ thể: Phòng Công tác sinh viên và Khoa.

  4. Cải thiện cơ sở vật chất, đặc biệt là hệ thống mạng Internet: Đầu tư nâng cấp hạ tầng mạng, đảm bảo truy cập Internet ổn định và nhanh chóng phục vụ học tập trực tuyến và nghiên cứu. Thời gian: trong vòng 2 năm; Chủ thể: Ban Quản lý cơ sở vật chất Nhà trường.

  5. Tăng cường sự hỗ trợ từ gia đình: Tổ chức các buổi gặp gỡ, trao đổi giữa nhà trường và gia đình sinh viên để nâng cao nhận thức về vai trò của gia đình trong việc hỗ trợ học tập. Thời gian: hàng năm; Chủ thể: Phòng Công tác sinh viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục đại học: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn và phân tích sâu sắc về các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập, giúp cải tiến chương trình đào tạo và phương pháp giảng dạy.

  2. Sinh viên ngành Quản trị văn phòng và các ngành liên quan: Giúp sinh viên nhận thức rõ hơn về các yếu tố tác động đến học tập, từ đó điều chỉnh phương pháp và thái độ học tập phù hợp.

  3. Nhà hoạch định chính sách giáo dục: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách hỗ trợ nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

  4. Phụ huynh và gia đình sinh viên: Hiểu rõ vai trò và ảnh hưởng của gia đình trong việc hỗ trợ học tập, từ đó có những biện pháp hỗ trợ phù hợp cho con em mình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến kết quả học tập của sinh viên?
    Động cơ học tập và phương pháp học tập được xác định là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chi phối sự nỗ lực và hiệu quả tiếp thu kiến thức của sinh viên.

  2. Phương pháp giảng dạy hiện tại có đáp ứng được nhu cầu học tập của sinh viên không?
    Khoảng 48% sinh viên đánh giá cao phương pháp giảng dạy, tuy nhiên vẫn còn 16,55% không hài lòng, chủ yếu do phương pháp truyền thống, ít tương tác.

  3. Tại sao hệ thống mạng Internet lại quan trọng trong học tập hiện đại?
    Internet là công cụ hỗ trợ học tập trực tuyến, truy cập tài liệu và trao đổi thông tin, hệ thống mạng yếu kém làm giảm hiệu quả học tập và nghiên cứu của sinh viên.

  4. Làm thế nào để nâng cao động cơ học tập của sinh viên?
    Thông qua tư vấn hướng nghiệp, tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự tham gia và phát triển kỹ năng mềm, giúp sinh viên xác định mục tiêu rõ ràng.

  5. Gia đình có vai trò như thế nào trong việc hỗ trợ kết quả học tập?
    Gia đình là chỗ dựa tinh thần, tạo điều kiện thuận lợi và định hướng cho sinh viên, góp phần quan trọng trong việc duy trì động lực và kiên định học tập.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định rõ các yếu tố bản thân sinh viên, gia đình và nhà trường ảnh hưởng đến kết quả học tập sinh viên Khoa Quản trị văn phòng, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
  • Động cơ học tập, mục đích học tập và kiên định là những nhân tố chủ chốt quyết định hiệu quả học tập.
  • Phương pháp học tập và giảng dạy hiện tại còn nhiều hạn chế, cần được cải tiến để phù hợp với xu hướng giáo dục hiện đại.
  • Cơ sở vật chất, đặc biệt là hệ thống mạng Internet, cần được nâng cấp để đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu.
  • Các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao chất lượng học tập cần được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp giữa nhà trường, sinh viên và gia đình.

Next steps: Triển khai các chương trình đào tạo kỹ năng học tập, cải tiến phương pháp giảng dạy và nâng cấp cơ sở vật chất trong năm học tới.

Call to action: Các bên liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao kết quả học tập, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.