Tự Chủ Chiến Lược Của Liên Minh Châu Âu Trong Bối Cảnh Xung Đột Nga-Ukraine 2022

Theo từ điển chuyên ngành, "tự chủ" là quyền kiểm soát một khu vực về quyền cai trị, con người hoặc bản thân một ai đó. "Chiến lược" là cách một chủ thể quyết định những gì họ muốn đạt được và lập kế hoạch hành động. Như vậy, tự chủ chiến lược có thể hiểu là việc một chủ thể độc lập xác định và thực hiện một hành động mà không có sự tham gia của bất kỳ một chủ thể nào khác. Học giả S. Kalyanraraman cho rằng tự chủ chiến lược phản ánh khả năng của một quốc gia trong việc theo đuổi chính sách đối ngoại phục vụ lợi ích quốc gia mà không bị ràng buộc bởi bất kỳ quốc gia nào khác. Định nghĩa này nhấn mạnh vai trò của lợi ích quốc gia và sự độc lập trong việc hoạch định chính sách đối ngoại EU.

Nhiều học giả trên thế giới đã cố gắng khái quát hóa định nghĩa về tự chủ chiến lược. Nathalie Tocci cho rằng đó là "việc thực hiện thành công các mục tiêu chiến lược trong khi duy trì, bảo vệ được các nguyên tắc, chuẩn mực và giá trị của chính mình." Trong khi đó, Barbara Lippert, Nicolai von Ondarza và Volker Perthes nhận định đó là khả năng của một chủ thể trong việc định hình các ưu tiên và có đủ sức mạnh tổng hợp để tự thực hiện các ưu tiên đó mà không bị ảnh hưởng bởi bên thứ ba. Những định nghĩa này nhấn mạnh các yếu tố: mục tiêu chiến lược, giá trị, sức mạnh tổng hợp và khả năng hành động độc lập.

Phân tích nguyên nhân Xung đột Nga-Ukraine 2022 là yếu tố quan trọng để hiểu rõ tác động của nó đến Tự Chủ Chiến Lược EU. Theo tài liệu gốc, nguyên nhân sâu xa có thể kể đến sự mở rộng của NATO về phía Đông, ảnh hưởng của Nga trong khu vực và những bất đồng về vấn đề Ukraine. Nguyên nhân trực tiếp là việc Nga công nhận độc lập của hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk và Lugansk, dẫn đến chiến dịch quân sự đặc biệt. Hiểu rõ nguyên nhân giúp đánh giá đúng mức ảnh hưởng xung đột Nga-Ukraine đến các nước châu Âu.

Xung đột Nga-Ukraine 2022 đã gây ra những tác động tiêu cực đến kinh tế EU, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng. EU phải đối mặt với tình trạng giá năng lượng tăng cao, gián đoạn chuỗi cung ứng và nguy cơ suy thoái kinh tế. Sự phụ thuộc vào Nga về khí đốt tự nhiên đã đặt EU vào tình thế khó khăn, buộc EU phải tìm kiếm các nguồn cung năng lượng thay thế và đẩy mạnh các biện pháp tiết kiệm năng lượng. Điều này làm nổi bật sự cần thiết phải độc lập năng lượng EU và an ninh năng lượng.

La bàn Chiến lược 2022 là một văn kiện quan trọng, đánh dấu bước tiến mới trong quá trình hiện thực hóa Tự Chủ Chiến Lược EU. Văn kiện này xác định các mục tiêu cụ thể trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng, bao gồm tăng cường khả năng phản ứng nhanh, đầu tư vào công nghiệp quốc phòng EU, và củng cố hợp tác quốc phòng EU. La bàn Chiến lược 2022 thể hiện sự quyết tâm của EU trong việc trở thành một chủ thể an ninh mạnh mẽ và đáng tin cậy hơn.

Sau Xung Đột Nga-Ukraine 2022, EU đã tăng cường triển khai các chính sách theo hướng Tự Chủ Chiến Lược. Các chính sách này bao gồm tăng cường đầu tư vào quốc phòng EU, thúc đẩy độc lập năng lượng EU, đa dạng hóa chuỗi cung ứng EU, và tăng cường hợp tác quốc phòng EU. EU cũng đã áp dụng các chính sách trừng phạt đối với Nga và tăng cường hỗ trợ Ukraine. Những hành động này thể hiện sự chủ động và quyết tâm của EU trong việc đối phó với các thách thức an ninh và bảo vệ lợi ích của mình.

Một trong những trở lực lớn nhất đối với Tự Chủ Chiến Lược EU là sự phụ thuộc vào NATO. Nhiều quốc gia thành viên EU vẫn coi NATO là trụ cột chính của an ninh châu Âu và lo ngại rằng việc tăng cường quốc phòng EU có thể làm suy yếu NATO. Ngoài ra, sự khác biệt về quan điểm giữa các quốc gia thành viên EU, đặc biệt là giữa Đức và Pháp, về vai trò và mục tiêu của Tự Chủ Chiến Lược EU cũng là một thách thức không nhỏ.

Những hạn chế về nguồn lực, đặc biệt là trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế EU và áp lực chi tiêu công, cũng là một trở lực đối với Tự Chủ Chiến Lược EU. Việc đầu tư vào quốc phòng EU, công nghiệp quốc phòng EU, và độc lập năng lượng EU đòi hỏi nguồn vốn lớn. Sự cạnh tranh giữa EU, Mỹ, và Trung Quốc trong bối cảnh địa chính trị châu Âu cũng tạo ra những thách thức đối với EU, buộc EU phải cân bằng giữa quan hệ EU-Nga, quan hệ EU-Trung Quốc, và quan hệ EU-Mỹ.

Xung Đột Nga-Ukraine 2022 đã tạo ra một động lực mạnh mẽ cho EU trong việc tăng cường Tự Chủ Chiến Lược. Các quốc gia thành viên EU đã thể hiện sự đoàn kết và quyết tâm trong việc đối phó với các thách thức an ninh và bảo vệ lợi ích của mình. Sự ủng hộ của các đối tác quốc tế, đặc biệt là Mỹ và các nước NATO, cũng là một yếu tố quan trọng cho quá trình Tự Chủ Chiến Lược EU.

Việc phát triển công nghiệp quốc phòng EU và tăng cường hợp tác quốc phòng EU là những yếu tố then chốt cho sự thành công của Tự Chủ Chiến Lược EU. EU cần tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các công nghệ quốc phòng tiên tiến, đồng thời thúc đẩy sự hợp tác giữa các doanh nghiệp quốc phòng châu Âu. Cơ chế Hợp tác cấu trúc bền vững PESCO và Quỹ quốc phòng châu Âu EDF là những công cụ quan trọng để thúc đẩy hợp tác quốc phòng EU.

Để thành công trong việc hiện thực hóa Tự Chủ Chiến Lược EU, cần có sự kết hợp của nhiều yếu tố. Các yếu tố quan trọng bao gồm: sự đoàn kết nội khối, sự ủng hộ của các đối tác quốc tế, sự đầu tư vào quốc phòng EU và công nghiệp quốc phòng EU, sự phát triển độc lập năng lượng EU, và sự chủ động trong chính sách đối ngoại EU. Chiến tranh Nga-Ukraine đã thúc đẩy những yếu tố này.

Tự Chủ Chiến Lược EU không chỉ là mục tiêu nội bộ của EU, mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với bối cảnh địa chính trị toàn cầu. Một EU mạnh mẽ và độc lập có thể đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định thế giới, thúc đẩy đa phương, và giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu và dịch bệnh. EU cần cân bằng giữa quan hệ xuyên Đại Tây Dương và quan hệ EU-Trung Quốc, đồng thời thúc đẩy quan hệ Nga-EU khi điều kiện cho phép.