Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành xây dựng cơ bản đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, việc tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp xây lắp trở nên cấp thiết nhằm quản lý hiệu quả vốn đầu tư lớn, chi phí phức tạp và tiến độ thi công kéo dài. Công ty Cổ phần Thi công Cơ giới Thanh Hóa, với vốn điều lệ 17,5 tỷ đồng và hoạt động chính trong lĩnh vực xây dựng các công trình giao thông, thủy lợi, dân dụng và công nghiệp, đã trải qua quá trình phát triển từ năm 2005 với nhiều khó khăn ban đầu. Năm 2015 là năm nghiên cứu trọng điểm nhằm đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại công ty này.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc hệ thống hóa lý luận về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp xây lắp, đồng thời phân tích, đánh giá thực trạng tại Công ty Cổ phần Thi công Cơ giới Thanh Hóa để đề xuất các giải pháp hoàn thiện. Phạm vi nghiên cứu giới hạn tại công ty trong năm 2015, với trọng tâm là kế toán tài chính và kế toán quản trị.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, giảm thiểu lãng phí, hạ giá thành sản phẩm xây lắp, đồng thời cung cấp thông tin chính xác, kịp thời phục vụ công tác quản lý và ra quyết định. Qua đó, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong ngành xây dựng cơ bản.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp xây lắp, bao gồm:

  • Lý thuyết tổ chức công tác kế toán: Định nghĩa kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra và cung cấp thông tin kinh tế tài chính, bao gồm kế toán tài chính và kế toán quản trị. Tổ chức công tác kế toán là hoạt động vận dụng các phương pháp, nguyên tắc, chuẩn mực và chế độ kế toán để thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin nhằm kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế tài chính của doanh nghiệp.

  • Mô hình tổ chức bộ máy kế toán: Ba mô hình chính gồm kế toán tập trung, kế toán phân tán và mô hình kết hợp vừa tập trung vừa phân tán. Mỗi mô hình có ưu nhược điểm và phù hợp với quy mô, đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh khác nhau.

  • Khái niệm về chứng từ, tài khoản, sổ kế toán và báo cáo kế toán: Chứng từ kế toán là tài liệu gốc có tính pháp lý, phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Hệ thống tài khoản kế toán được vận dụng theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, đảm bảo phản ánh đầy đủ các hoạt động kinh tế tài chính. Sổ kế toán gồm sổ tổng hợp và sổ chi tiết, được tổ chức theo các hình thức kế toán như Nhật ký - Chứng từ, Nhật ký - Sổ cái, Nhật ký chung, Chứng từ ghi sổ và kế toán trên máy vi tính. Báo cáo kế toán bao gồm báo cáo tài chính bắt buộc và báo cáo quản trị nội bộ.

  • Lý thuyết về tổ chức công tác kiểm tra kế toán: Kiểm tra kế toán nhằm đảm bảo tính chính xác, trung thực của số liệu, tuân thủ các quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

  • Lý thuyết về kế toán quản trị trong doanh nghiệp xây lắp: Mô hình tổ chức kế toán quản trị có thể kết hợp, tách biệt hoặc hỗn hợp với kế toán tài chính, nhằm cung cấp thông tin chi tiết phục vụ quản lý nội bộ và ra quyết định.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu đa dạng gồm quan sát, phỏng vấn, tổng hợp, phân tích và so sánh các tài liệu lý luận và thực trạng tại Công ty Cổ phần Thi công Cơ giới Thanh Hóa. Cỡ mẫu nghiên cứu tập trung vào toàn bộ bộ máy kế toán và các phòng ban liên quan trong công ty năm 2015.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, đối chiếu số liệu kế toán thực tế với các quy định pháp luật và chuẩn mực kế toán hiện hành. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2015, tập trung đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tập trung được áp dụng: Công ty tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình tập trung với phòng kế toán trung tâm thực hiện toàn bộ công tác kế toán. Mô hình này giúp tập trung số liệu kế toán, phục vụ kịp thời cho chỉ đạo toàn công ty, tuy nhiên khối lượng công việc lớn gây áp lực cho phòng kế toán trung tâm.

  2. Chế độ kế toán và chính sách áp dụng theo Thông tư 200/2014/TT-BTC: Công ty áp dụng hình thức sổ kế toán Nhật ký chung, phương pháp hạch toán hàng tồn kho kê khai thường xuyên và khấu hao tài sản cố định theo phương pháp đường thẳng. Việc tuân thủ các quy định này đảm bảo tính pháp lý và minh bạch trong công tác kế toán.

  3. Thực trạng tổ chức công tác kế toán tài chính còn một số hạn chế: Bộ máy kế toán chưa phân công rõ ràng một số nhiệm vụ, công tác kiểm tra kế toán chưa được thực hiện thường xuyên và chặt chẽ, dẫn đến một số sai sót trong ghi chép và báo cáo. Ví dụ, việc theo dõi công nợ và thanh toán chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến dòng tiền và quản lý tài sản.

  4. Công tác kế toán quản trị chưa được tổ chức hiệu quả: Mô hình kế toán quản trị kết hợp với kế toán tài chính nhưng chưa có bộ phận chuyên trách, dẫn đến việc cung cấp thông tin quản trị chưa đầy đủ, kịp thời, ảnh hưởng đến khả năng ra quyết định của lãnh đạo.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ quy mô công ty mở rộng nhanh nhưng bộ máy kế toán chưa được điều chỉnh kịp thời, thiếu nhân lực chuyên môn và hệ thống kiểm soát nội bộ chưa hoàn chỉnh. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, việc áp dụng mô hình kế toán tập trung phổ biến ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tuy nhiên với quy mô và phạm vi hoạt động ngày càng lớn, mô hình này có thể gây quá tải và giảm hiệu quả quản lý.

Việc áp dụng Thông tư 200/2014/TT-BTC là phù hợp với quy định pháp luật, nhưng công ty cần nâng cao chất lượng thực hiện để đảm bảo tính chính xác và kịp thời của báo cáo tài chính. Công tác kế toán quản trị cần được chú trọng hơn nhằm cung cấp thông tin chi tiết phục vụ quản lý nội bộ, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bổ công việc kế toán, bảng so sánh số liệu báo cáo tài chính qua các năm và biểu đồ đánh giá mức độ hoàn thiện công tác kiểm tra kế toán, giúp minh họa rõ ràng các điểm mạnh và điểm yếu trong tổ chức công tác kế toán hiện tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tổ chức lại bộ máy kế toán theo mô hình kết hợp vừa tập trung vừa phân tán: Phân công rõ ràng nhiệm vụ cho các bộ phận kế toán tại các đơn vị trực thuộc, giảm tải cho phòng kế toán trung tâm, nâng cao tính kịp thời và chính xác của thông tin kế toán. Thời gian thực hiện dự kiến trong 6 tháng, do Ban Giám đốc và Phòng Tài chính - Kế toán chủ trì.

  2. Hoàn thiện công tác kiểm tra kế toán thường xuyên và định kỳ: Xây dựng quy trình kiểm tra kế toán chặt chẽ, phân công trách nhiệm rõ ràng, sử dụng phương pháp kiểm tra trực tiếp và gián tiếp nhằm phát hiện và khắc phục kịp thời sai sót. Mục tiêu nâng tỷ lệ sai sót giảm dưới 5% trong vòng 1 năm.

  3. Phát triển kế toán quản trị chuyên trách: Thành lập bộ phận kế toán quản trị độc lập hoặc tăng cường nhân lực chuyên môn, xây dựng hệ thống báo cáo quản trị chi tiết, kịp thời phục vụ công tác ra quyết định. Thời gian triển khai trong 9 tháng, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và lợi nhuận.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán: Đầu tư phần mềm kế toán hiện đại, đào tạo nhân viên sử dụng hiệu quả, tự động hóa quy trình ghi chép, tổng hợp và báo cáo kế toán. Mục tiêu giảm thời gian lập báo cáo tài chính xuống còn 50% so với hiện tại trong vòng 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp xây lắp: Nhận diện các điểm yếu trong tổ chức công tác kế toán, từ đó đưa ra quyết định cải tiến bộ máy kế toán và nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

  2. Phòng Tài chính - Kế toán các doanh nghiệp xây dựng: Áp dụng các mô hình tổ chức bộ máy kế toán, phương pháp kiểm tra và báo cáo kế toán phù hợp với đặc thù ngành xây lắp.

  3. Sinh viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành Kế toán và Quản trị kinh doanh: Nắm bắt kiến thức thực tiễn về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp xây lắp, làm tài liệu tham khảo cho học tập và nghiên cứu.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức kiểm toán: Hiểu rõ thực trạng và các giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tại doanh nghiệp xây lắp, từ đó xây dựng chính sách, hướng dẫn và kiểm tra phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao doanh nghiệp xây lắp cần tổ chức công tác kế toán riêng biệt?
    Do đặc thù sản phẩm xây lắp có quy mô lớn, chi phí phức tạp và thời gian thi công kéo dài, nên công tác kế toán phải được tổ chức khoa học để quản lý vốn đầu tư, chi phí và tiến độ hiệu quả, tránh lãng phí và sai sót.

  2. Mô hình bộ máy kế toán nào phù hợp với doanh nghiệp xây lắp quy mô vừa?
    Mô hình kết hợp vừa tập trung vừa phân tán được đánh giá phù hợp, giúp cân bằng giữa tập trung số liệu và phân cấp quản lý, nâng cao tính kịp thời và chính xác của thông tin kế toán.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra kế toán?
    Cần xây dựng quy trình kiểm tra rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể, sử dụng kết hợp các phương pháp kiểm tra trực tiếp, gián tiếp và lấy xác nhận từ bên ngoài, đồng thời tổ chức kiểm tra định kỳ và đột xuất.

  4. Vai trò của kế toán quản trị trong doanh nghiệp xây lắp là gì?
    Kế toán quản trị cung cấp thông tin chi tiết về chi phí, lợi nhuận, dự toán và phân tích kinh doanh, hỗ trợ nhà quản lý ra quyết định kịp thời và chính xác nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

  5. Ứng dụng công nghệ thông tin có tác động thế nào đến công tác kế toán?
    Ứng dụng công nghệ giúp tự động hóa quy trình kế toán, giảm thiểu sai sót, tăng tốc độ xử lý và tổng hợp số liệu, đồng thời cung cấp báo cáo nhanh chóng, chính xác phục vụ quản lý và ra quyết định.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa lý luận và thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần Thi công Cơ giới Thanh Hóa, làm rõ vai trò, yêu cầu và nguyên tắc tổ chức kế toán trong doanh nghiệp xây lắp.
  • Phân tích thực trạng cho thấy công ty áp dụng mô hình kế toán tập trung, tuân thủ chế độ kế toán hiện hành nhưng còn tồn tại hạn chế về phân công nhiệm vụ, kiểm tra và kế toán quản trị.
  • Đề xuất các giải pháp tổ chức lại bộ máy kế toán, hoàn thiện công tác kiểm tra, phát triển kế toán quản trị và ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.
  • Nghiên cứu có giá trị tham khảo cho các doanh nghiệp xây lắp, cơ quan quản lý và học thuật trong lĩnh vực kế toán và quản trị kinh doanh.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp trong thực tế hoạt động của công ty.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả công tác kế toán và quản lý tài chính tại doanh nghiệp xây lắp của bạn!