Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, các doanh nghiệp Việt Nam phải không ngừng nâng cao năng lực quản lý để tồn tại và phát triển. Theo ước tính, việc tổ chức công tác kế toán hiệu quả đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, giúp doanh nghiệp ra quyết định đúng đắn và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Công ty Cổ phần BOT Cầu Bạch Đằng, hoạt động trong lĩnh vực xây dựng công trình giao thông, đã và đang từng bước hoàn thiện bộ máy kế toán nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng cao. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác kế toán tại công ty vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng thông tin và hiệu quả quản lý tài chính.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Bạch Đằng trong giai đoạn gần đây, đặc biệt là năm 2018, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng công tác kế toán, góp phần tăng hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác kế toán tài chính và kế toán quản trị tại công ty, với số liệu và thông tin thu thập được trong vòng 2 năm gần nhất. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cải tiến hệ thống kế toán, giúp công ty nâng cao năng lực quản lý tài chính, đồng thời góp phần phát triển ngành xây dựng hạ tầng giao thông tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết trọng tâm: lý thuyết tổ chức công tác kế toán và mô hình phối hợp kế toán tài chính (KTTC) với kế toán quản trị (KTQT). Lý thuyết tổ chức công tác kế toán nhấn mạnh việc xây dựng hệ thống phương pháp, quy trình và bộ máy kế toán phù hợp với đặc điểm hoạt động và yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. Mô hình phối hợp KTTC và KTQT được áp dụng nhằm đảm bảo sự thống nhất trong thu thập, xử lý và cung cấp thông tin tài chính, vừa đáp ứng yêu cầu báo cáo tài chính theo quy định pháp luật, vừa phục vụ quản lý nội bộ hiệu quả.

Ba khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm:

  • Tổ chức công tác kế toán: hoạt động xây dựng và vận hành hệ thống kế toán trong doanh nghiệp nhằm thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế - tài chính.
  • Kế toán tài chính: hệ thống kế toán tuân thủ các chuẩn mực và quy định pháp luật, cung cấp thông tin cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp.
  • Kế toán quản trị: hệ thống kế toán nội bộ phục vụ cho việc hoạch định, kiểm soát và ra quyết định quản lý trong doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp thu thập tài liệu, quan sát thực tế, nghiên cứu tài liệu và phân tích xử lý dữ liệu. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ bộ máy kế toán và các tài liệu kế toán của Công ty Cổ phần BOT Cầu Bạch Đằng trong năm 2018 và 2017. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp phi xác suất, tập trung vào các bộ phận kế toán chủ chốt và các báo cáo tài chính liên quan.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp mô tả và so sánh số liệu kế toán, đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán dựa trên các tiêu chí về bộ máy kế toán, hệ thống chứng từ, tài khoản kế toán, sổ kế toán, báo cáo tài chính và ứng dụng công nghệ thông tin. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong vòng 12 tháng, từ khảo sát thực tế, thu thập số liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán: Công ty áp dụng mô hình kết hợp kế toán tài chính và kế toán quản trị, với bộ máy kế toán gồm các phòng ban chuyên trách. Tuy nhiên, tỷ lệ nhân sự kế toán có trình độ chuyên môn cao chỉ đạt khoảng 70%, còn lại là nhân viên mới hoặc chưa được đào tạo bài bản, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác kế toán.

  2. Hệ thống chứng từ kế toán: Công ty đã xây dựng hệ thống chứng từ kế toán đầy đủ theo quy định của Luật Kế toán và Thông tư 200/2014/TT-BTC. Tuy nhiên, việc luân chuyển và kiểm tra chứng từ còn chậm trễ, dẫn đến tình trạng chậm ghi nhận nghiệp vụ kinh tế phát sinh, ảnh hưởng đến tính kịp thời của thông tin kế toán.

  3. Hệ thống tài khoản và sổ kế toán: Công ty sử dụng hệ thống tài khoản kế toán theo quy định của Bộ Tài chính, chi tiết hóa tài khoản phù hợp với đặc điểm hoạt động. Hình thức kế toán trên máy vi tính được áp dụng, giúp giảm thiểu sai sót và tăng tính bảo mật. Tuy nhiên, việc cập nhật và sửa chữa sổ sách chưa được thực hiện đồng bộ, gây khó khăn trong kiểm tra và đối chiếu số liệu.

  4. Báo cáo kế toán và ứng dụng công nghệ thông tin: Báo cáo tài chính được lập đầy đủ và đúng hạn, nhưng báo cáo quản trị chưa được phân tích sâu, thiếu các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh chi tiết. Công ty đã ứng dụng phần mềm kế toán hiện đại nhưng chưa khai thác tối đa các tính năng phân tích và báo cáo tự động.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên là do hạn chế về nguồn nhân lực kế toán chuyên nghiệp, quy trình luân chuyển chứng từ chưa khoa học và việc ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ. So với một số nghiên cứu trong ngành xây dựng và doanh nghiệp BOT khác, công ty có ưu thế về hệ thống tài khoản và phần mềm kế toán, nhưng còn yếu về báo cáo quản trị và kiểm soát nội bộ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ nhân sự kế toán theo trình độ, bảng tổng hợp thời gian luân chuyển chứng từ, biểu đồ so sánh số liệu báo cáo tài chính và quản trị qua các năm. Việc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán sẽ giúp công ty nâng cao chất lượng thông tin, giảm thiểu rủi ro tài chính và tăng cường hiệu quả quản lý, phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững trong ngành xây dựng hạ tầng giao thông.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao trình độ nhân sự kế toán: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kế toán tài chính và quản trị, đặc biệt về ứng dụng phần mềm kế toán hiện đại. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân sự kế toán có trình độ chuyên môn cao lên trên 90% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với phòng nhân sự.

  2. Cải tiến quy trình luân chuyển và kiểm tra chứng từ kế toán: Xây dựng quy trình chuẩn, áp dụng công nghệ số để tự động hóa việc thu nhận, kiểm tra và lưu trữ chứng từ, giảm thời gian luân chuyển xuống dưới 3 ngày làm việc. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán và phòng công nghệ thông tin.

  3. Hoàn thiện hệ thống báo cáo quản trị: Thiết kế các báo cáo phân tích chi tiết về chi phí, doanh thu, lợi nhuận theo từng dự án, bộ phận, cập nhật định kỳ hàng tháng để hỗ trợ nhà quản lý ra quyết định kịp thời. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán quản trị phối hợp với ban giám đốc.

  4. Nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán: Đầu tư nâng cấp phần mềm kế toán, tích hợp các module phân tích và báo cáo tự động, đảm bảo tính bảo mật và khả năng mở rộng. Thời gian thực hiện dự kiến 6-9 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty và phòng công nghệ thông tin.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp xây dựng và BOT: Nhận diện các điểm mạnh, hạn chế trong tổ chức công tác kế toán, từ đó có chiến lược nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

  2. Phòng kế toán và tài chính doanh nghiệp: Áp dụng các mô hình tổ chức bộ máy kế toán, hệ thống chứng từ và tài khoản phù hợp với đặc thù ngành nghề và quy mô doanh nghiệp.

  3. Chuyên gia tư vấn quản trị tài chính: Tham khảo các giải pháp cải tiến quy trình kế toán và ứng dụng công nghệ thông tin để tư vấn cho khách hàng trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kế toán, tài chính: Học tập các lý luận và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp Việt Nam hiện đại.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức công tác kế toán lại quan trọng đối với doanh nghiệp BOT?
    Tổ chức công tác kế toán giúp doanh nghiệp BOT theo dõi chính xác các khoản thu chi, quản lý tài sản và nguồn vốn, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và đáp ứng yêu cầu báo cáo pháp lý.

  2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán nào phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ?
    Mô hình kết hợp kế toán tài chính và kế toán quản trị được đánh giá phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ vì tính linh hoạt, gọn nhẹ và dễ điều hành.

  3. Làm thế nào để cải thiện chất lượng báo cáo quản trị trong doanh nghiệp?
    Cần thiết kế báo cáo chi tiết theo từng bộ phận, dự án, cập nhật thường xuyên và sử dụng phần mềm kế toán có tính năng phân tích nâng cao để hỗ trợ nhà quản lý.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin có vai trò gì trong công tác kế toán?
    Công nghệ thông tin giúp tự động hóa quy trình kế toán, giảm sai sót, tăng tính bảo mật và cung cấp thông tin kịp thời, hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng.

  5. Những khó khăn thường gặp khi tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp xây dựng là gì?
    Khó khăn bao gồm nguồn nhân lực kế toán chưa chuyên nghiệp, quy trình luân chuyển chứng từ phức tạp, thiếu đồng bộ trong hệ thống báo cáo và hạn chế trong ứng dụng công nghệ.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa các lý luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng BOT.
  • Phân tích thực trạng tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Bạch Đằng cho thấy nhiều ưu điểm nhưng cũng tồn tại hạn chế về nhân sự, quy trình và ứng dụng công nghệ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công tác kế toán, tập trung vào đào tạo nhân sự, cải tiến quy trình, hoàn thiện báo cáo quản trị và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các doanh nghiệp cùng ngành và quy mô tương tự, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp theo thực tế hoạt động của doanh nghiệp.

Hành động ngay hôm nay để hoàn thiện tổ chức công tác kế toán, nâng cao năng lực quản lý tài chính và phát triển bền vững doanh nghiệp của bạn!