Tổng quan nghiên cứu

Du lịch sinh thái (DLST) là một loại hình du lịch phát triển nhanh chóng trên thế giới, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm từ 10-30%. Ở Việt Nam, DLST chiếm hơn 30% khách quốc tế và gần 50% khách nội địa, đặc biệt thu hút những người trẻ và các nhà nghiên cứu thiên nhiên. Vùng hồ Quan Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, với diện tích mặt nước 883 ha và hệ sinh thái đa dạng gồm núi đá vôi, hồ nước, đồng bằng và các thung lũng, được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển DLST. Nghiên cứu này nhằm điều tra, khảo sát tiềm năng du lịch sinh thái của vùng hồ Quan Sơn, đồng thời đề xuất định hướng quy hoạch phát triển DLST phù hợp với điều kiện tự nhiên và xã hội địa phương.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào bốn xã: Hợp Tiến, Hồng Sơn, Tuy Lai và Thượng Lâm, trong khoảng thời gian từ tháng 8/2010 đến tháng 12/2011. Mục tiêu chính là đánh giá các yếu tố tự nhiên, xã hội, hiện trạng các hệ sinh thái và tài nguyên sinh vật, từ đó đề xuất các giải pháp quy hoạch DLST nhằm phát triển bền vững, bảo tồn đa dạng sinh học và nâng cao đời sống cộng đồng địa phương. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc khai thác tiềm năng du lịch sinh thái, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường tại vùng hồ Quan Sơn nói riêng và khu vực Hà Nội nói chung.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về du lịch sinh thái và quy hoạch phát triển du lịch bền vững. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết Du lịch Sinh thái (DLST): DLST được định nghĩa là loại hình du lịch có trách nhiệm với môi trường tự nhiên, bảo tồn hệ sinh thái và cải thiện phúc lợi cộng đồng địa phương. DLST phải tuân thủ các nguyên tắc như giảm thiểu tác động môi trường, giáo dục nâng cao nhận thức, chia sẻ lợi ích với cộng đồng và tôn trọng văn hóa bản địa. Các đặc điểm chính bao gồm: điểm đến thiên nhiên, giảm thiểu tác động, xây dựng nhận thức môi trường, cung cấp lợi ích tài chính cho bảo tồn và cộng đồng, tôn trọng văn hóa địa phương, hỗ trợ nhân quyền và tiến bộ dân chủ.

  2. **Lý thuyết Quy