I. Thực trạng tai nạn thương tích nghề nghiệp của ngư dân đánh bắt xa bờ tại Cửa Lò Nghệ An năm 2014
Nghiên cứu mô tả cắt ngang được thực hiện trên 79 tàu và 319 ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ tại thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An năm 2014. Kết quả cho thấy tỷ lệ tai nạn thương tích nghề nghiệp ở ngư dân là 24,1%, trong đó phần lớn là tai nạn nhẹ và vừa (90,9%). Các vụ tai nạn chủ yếu xảy ra trên sàn tàu (80,5%) và khi sử dụng ngư cụ lưới kéo và lưới rê (76,7%). Nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn là do dụng cụ lao động, máy móc (45,5%), tiếp theo là trượt ngã (28,6%) và sinh vật biển tấn công (15,6%). Thời gian xảy ra tai nạn chủ yếu vào buổi tối (68,8%). Ngư dân thường xử lý tai nạn theo kinh nghiệm hoặc không xử lý gì (44,2%).
1.1. Điều kiện lao động và an toàn trên tàu
Hầu hết các tàu đánh bắt xa bờ tại Cửa Lò đã đảm bảo một số quy định về an toàn lao động, như sắp xếp dụng cụ gọn gàng (96,2%), bảo vệ máy tời (98,7%), và có hệ thống phao cứu hộ (100%). Tuy nhiên, nhiều tàu vẫn còn thiếu biển báo nguy hiểm (96,2%), tủ thuốc cấp cứu (82,4%), và trang bị bảo hộ lao động như ủng, găng tay (31,6%, 21,5%). Điều kiện làm việc trên tàu còn nhiều rủi ro, đặc biệt là sàn tàu trơn trượt (81%).
1.2. Hậu quả của tai nạn thương tích
Tổng số ngày nghỉ việc do tai nạn thương tích của ngư dân là 863 ngày, trung bình 11,3 ngày cho mỗi trường hợp. Chi phí điều trị chấn thương là 81.000 đồng, trong đó chủ tàu chi trả 94,6%. Tai nạn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây thiệt hại kinh tế đáng kể cho ngư dân và gia đình.
II. Yếu tố liên quan đến tai nạn thương tích nghề nghiệp
Nghiên cứu xác định một số yếu tố liên quan đến tai nạn thương tích nghề nghiệp của ngư dân đánh bắt xa bờ. Ngư dân có trình độ tiểu học trở xuống có nguy cơ bị tai nạn cao gấp 11,5 lần so với ngư dân có trình độ văn hóa cao hơn. Ngư dân có tuổi nghề dưới hoặc bằng 5 năm có nguy cơ cao gấp 7,9 lần so với ngư dân có tuổi nghề trên 5 năm. Ngư dân làm việc trên 8 giờ/ngày có nguy cơ bị tai nạn cao gấp 10,8 lần so với ngư dân làm việc dưới hoặc bằng 8 giờ/ngày.
2.1. Trình độ học vấn và chuyên môn
Trình độ học vấn thấp là một trong những yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ tai nạn. Ngư dân có trình độ tiểu học trở xuống thường thiếu kiến thức về an toàn lao động và kỹ năng xử lý tình huống nguy hiểm, dẫn đến tỷ lệ tai nạn cao hơn.
2.2. Thời gian làm việc và tuổi nghề
Thời gian làm việc kéo dài và tuổi nghề thấp là hai yếu tố làm tăng nguy cơ tai nạn. Ngư dân làm việc trên 8 giờ/ngày thường bị mệt mỏi, giảm khả năng tập trung, dễ dẫn đến sai sót trong quá trình lao động. Ngư dân có tuổi nghề thấp thường thiếu kinh nghiệm và kỹ năng xử lý các tình huống nguy hiểm.
III. Khuyến nghị và giải pháp
Để giảm thiểu tai nạn thương tích nghề nghiệp và nâng cao sức khỏe cho ngư dân, nghiên cứu đề xuất một số khuyến nghị. Các chủ tàu cần trang bị đầy đủ tủ thuốc sơ cấp cứu và trang thiết bị bảo hộ lao động. Ngành y tế địa phương cần tổ chức các khóa tập huấn về sơ cấp cứu và an toàn lao động cho ngư dân. Chính quyền địa phương cần xây dựng kế hoạch cụ thể về phòng chống tai nạn và chăm sóc sức khỏe cho ngư dân đánh bắt xa bờ.
3.1. Cải thiện điều kiện làm việc
Cần nâng cao điều kiện làm việc trên tàu bằng cách lắp đặt các biển báo nguy hiểm, cải thiện độ bám của sàn tàu, và cung cấp đầy đủ trang thiết bị bảo hộ lao động. Việc này sẽ giúp giảm thiểu các rủi ro liên quan đến an toàn lao động.
3.2. Đào tạo và nâng cao nhận thức
Tổ chức các khóa đào tạo về an toàn lao động và sơ cấp cứu cho ngư dân là cần thiết. Điều này giúp ngư dân có kiến thức và kỹ năng để xử lý các tình huống nguy hiểm, từ đó giảm thiểu tỷ lệ tai nạn và hậu quả của chúng.
