Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của tiếng Anh như một ngôn ngữ giao tiếp quốc tế, kỹ năng nói tiếng Anh trở thành một trong những mục tiêu trọng tâm trong giảng dạy ngoại ngữ. Tại Việt Nam, đặc biệt là ở các trường trung học cơ sở như Trường THCS Ngô Mây, việc nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh cho học sinh lớp 6 vẫn còn nhiều thách thức do hạn chế về thời gian thực hành và tâm lý e ngại khi giao tiếp. Theo ước tính, chỉ khoảng 30% học sinh có thể tự tin sử dụng tiếng Anh trong các tình huống giao tiếp thực tế. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu khảo sát tác động của việc tích hợp hoạt động đóng kịch vào giảng dạy kỹ năng nói tiếng Anh, đồng thời đánh giá nhận thức của học sinh về phương pháp này trong học kỳ đầu năm học 2021-2022 tại Trường THCS Ngô Mây, thành phố Quy Nhơn. Qua đó, nghiên cứu hướng tới việc cải thiện hiệu quả giảng dạy và nâng cao động lực học tập của học sinh, góp phần phát triển kỹ năng giao tiếp tiếng Anh một cách toàn diện. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho giáo viên và nhà quản lý giáo dục trong việc áp dụng các phương pháp giảng dạy sáng tạo, đồng thời mở rộng phạm vi ứng dụng cho các cấp học tiếp theo.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: Thuyết Giao tiếp Ngôn ngữ (Communicative Language Teaching - CLT) và lý thuyết về hoạt động đóng kịch trong giảng dạy ngoại ngữ. CLT nhấn mạnh việc phát triển năng lực giao tiếp thực tế của người học thông qua các hoạt động tương tác, giúp học sinh sử dụng ngôn ngữ trong các tình huống cụ thể. Lý thuyết về drama trong lớp học, theo McCaslin (1996) và Heathcote (1990), cho rằng drama giúp phát triển trí tưởng tượng, tư duy độc lập và khả năng biểu đạt cảm xúc của học sinh, đồng thời tạo môi trường học tập tích cực, giảm áp lực tâm lý khi giao tiếp. Các khái niệm chính bao gồm: kỹ năng nói (speaking), sự tự tin trong giao tiếp, động lực học tập, và các loại hoạt động drama phổ biến như role-play, hot seating, storytelling, mime. Drama được xem là công cụ hỗ trợ phát triển kỹ năng nói thông qua việc mô phỏng các tình huống giao tiếp thực tế, giúp học sinh luyện tập ngôn ngữ một cách tự nhiên và sinh động.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp nghiên cứu hành động (action research) với cỡ mẫu gồm 34 học sinh lớp 6, trong đó có 15 nam và 19 nữ, tại Trường THCS Ngô Mây, thành phố Quy Nhơn. Mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu. Dữ liệu được thu thập qua ba bài kiểm tra nói (pre-test và post-test) để đánh giá sự tiến bộ về kỹ năng nói, hai bảng câu hỏi khảo sát nhận thức của học sinh về việc tích hợp drama, và phỏng vấn sâu với 10 học sinh nhằm khai thác các khó khăn và trải nghiệm trong quá trình học. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định lượng sử dụng phần mềm SPSS để so sánh kết quả pre-test và post-test, đồng thời phân tích định tính từ các cuộc phỏng vấn nhằm làm rõ các khía cạnh về nhận thức và thái độ của học sinh. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong học kỳ đầu năm học 2021-2022, với 15 tiết học áp dụng kỹ thuật drama.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Cải thiện kỹ năng nói: Kết quả phân tích dữ liệu cho thấy điểm trung bình của học sinh trong bài post-test tăng 23% so với pre-test, minh chứng cho sự tiến bộ rõ rệt về khả năng nói tiếng Anh sau khi áp dụng drama. Tỷ lệ học sinh đạt mức điểm "Good" và "Very Good" trong kỹ năng nói tăng từ 35% lên 68%.
Nhận thức tích cực về drama: Khoảng 85% học sinh đánh giá tích cực về việc tích hợp drama vào bài học, cho rằng phương pháp này giúp họ tự tin hơn khi nói tiếng Anh và giảm bớt sự lo lắng khi giao tiếp.
Tăng động lực học tập: Hơn 78% học sinh cho biết họ cảm thấy hứng thú và có động lực học tiếng Anh cao hơn khi tham gia các hoạt động drama so với phương pháp truyền thống.
Khó khăn và thách thức: Một số học sinh (khoảng 15%) gặp khó khăn trong việc diễn đạt ý tưởng do hạn chế về vốn từ vựng và ngữ pháp, đồng thời còn e ngại khi phải thể hiện trước bạn bè.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân chính của sự cải thiện kỹ năng nói được lý giải bởi tính tương tác cao và tính thực tiễn của các hoạt động drama, giúp học sinh luyện tập trong môi trường gần gũi với thực tế giao tiếp. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Gorjian và cộng sự (2010) tại Iran, cũng như nghiên cứu của Thompson và Chen (2019) về sự tiến bộ trong phát âm và lưu loát khi sử dụng drama. Việc học sinh có nhận thức tích cực và động lực cao hơn phản ánh đúng vai trò của drama trong việc tạo môi trường học tập tích cực, giảm áp lực tâm lý và tăng sự tự tin. Các khó khăn được ghi nhận cũng phù hợp với các nghiên cứu trước, cho thấy cần có sự hỗ trợ thêm về ngôn ngữ và kỹ năng biểu đạt cho học sinh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm số pre-test và post-test, bảng thống kê tỷ lệ phần trăm học sinh theo từng mức độ đánh giá, và biểu đồ tròn thể hiện tỷ lệ học sinh có nhận thức tích cực về drama.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường áp dụng drama trong giảng dạy: Giáo viên nên tích hợp thường xuyên các hoạt động drama như role-play, hot seating vào bài giảng nhằm nâng cao kỹ năng nói và sự tự tin của học sinh. Mục tiêu đạt được là tăng 20% số học sinh đạt điểm "Good" trở lên trong kỹ năng nói trong vòng một học kỳ.
Đào tạo giáo viên về kỹ thuật drama: Nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục cần tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về phương pháp sử dụng drama trong dạy học tiếng Anh cho giáo viên, giúp họ tự tin và hiệu quả hơn trong việc áp dụng. Thời gian thực hiện trong vòng 6 tháng.
Phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp: Biên soạn và cung cấp các tài liệu, kịch bản drama phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh lớp 6, giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và tham gia tích cực. Chủ thể thực hiện là nhóm biên soạn giáo trình của nhà trường trong vòng 3 tháng.
Hỗ trợ học sinh yếu về ngôn ngữ: Tổ chức các lớp học bổ trợ hoặc câu lạc bộ tiếng Anh tập trung vào phát triển từ vựng, ngữ pháp và kỹ năng biểu đạt nhằm giúp học sinh vượt qua rào cản ngôn ngữ khi tham gia drama. Mục tiêu giảm 50% số học sinh gặp khó khăn trong vòng một học kỳ.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Giáo viên tiếng Anh trung học cơ sở: Luận văn cung cấp các phương pháp giảng dạy sáng tạo, giúp giáo viên nâng cao hiệu quả dạy kỹ năng nói và tăng cường sự tương tác trong lớp học.
Nhà quản lý giáo dục: Các cán bộ quản lý có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách đào tạo giáo viên và phát triển chương trình giảng dạy phù hợp với xu hướng đổi mới phương pháp.
Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu, phát triển đề tài liên quan đến phương pháp dạy học ngoại ngữ và ứng dụng drama trong giáo dục.
Phụ huynh học sinh: Giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về phương pháp học tập hiện đại, từ đó hỗ trợ con em trong việc phát triển kỹ năng giao tiếp tiếng Anh một cách tự nhiên và hiệu quả.
Câu hỏi thường gặp
Drama là gì và tại sao nên áp dụng trong dạy tiếng Anh?
Drama là hoạt động đóng kịch, giúp học sinh mô phỏng các tình huống giao tiếp thực tế, tăng cường sự tự tin và khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên. Ví dụ, học sinh tham gia role-play sẽ luyện tập nói trong bối cảnh cụ thể, giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp.Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong luận văn là gì?
Nghiên cứu hành động với cỡ mẫu 34 học sinh lớp 6, sử dụng pre-test, post-test, bảng câu hỏi và phỏng vấn để thu thập dữ liệu. Phân tích định lượng và định tính được kết hợp nhằm đánh giá toàn diện tác động của drama.Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các cấp học khác không?
Có thể áp dụng cho các lớp 7, 8, 9 với điều chỉnh phù hợp về nội dung và mức độ phức tạp của hoạt động drama, dựa trên kết quả tích cực ở lớp 6.Drama có giúp học sinh yếu tiếng Anh cải thiện không?
Drama tạo môi trường học tập tích cực, giảm áp lực tâm lý, giúp học sinh yếu tự tin hơn và luyện tập ngôn ngữ trong bối cảnh thực tế, từ đó cải thiện kỹ năng nói.Làm thế nào để giáo viên bắt đầu áp dụng drama trong lớp học?
Giáo viên có thể bắt đầu với các hoạt động đơn giản như role-play, storytelling, mime trong các bài học hàng ngày, đồng thời tham gia các khóa đào tạo để nâng cao kỹ năng tổ chức và quản lý lớp học drama.
Kết luận
- Việc tích hợp hoạt động drama vào giảng dạy kỹ năng nói tiếng Anh giúp cải thiện đáng kể khả năng giao tiếp và sự tự tin của học sinh lớp 6 tại Trường THCS Ngô Mây.
- Học sinh có nhận thức tích cực và động lực học tập tăng lên rõ rệt khi tham gia các hoạt động drama.
- Drama tạo môi trường học tập tương tác, giảm áp lực tâm lý và thúc đẩy sự sáng tạo trong sử dụng ngôn ngữ.
- Giáo viên cần được đào tạo bài bản và có tài liệu hỗ trợ để áp dụng hiệu quả phương pháp này.
- Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu sang các lớp khác, phát triển tài liệu giảng dạy và tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu cho giáo viên.
Hành động ngay hôm nay: Giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên xem xét áp dụng drama trong chương trình giảng dạy tiếng Anh để nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển kỹ năng giao tiếp cho học sinh.