Nghiên cứu quyền riêng tư của cá nhân trong môi trường mạng xã hội Facebook ở Việt Nam

• Tác giả: Đặng Hồng Minh
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Minh Tuấn
• Trường học: Trường Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Dân sự và Tố tụng Dân sự
• Đề tài: Quyền Riêng Tư Của Cá Nhân Trong Môi Trường Mạng Xã Hội Ở Việt Nam Và Thực Tiễn Thực Hiện Tại Mạng Xã Hội Facebook
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUYỀN RIÊNG TƯ CÁ NHÂN
• 1.1. Khái niệm về quyền riêng tư cá nhân
• 1.2. Định nghĩa của quyền riêng tư cá nhân
• 1.3. Đặc điểm của quyền riêng tư cá nhân
• 1.4. Ý nghĩa của quyền riêng tư cá nhân
• 1.5. Phân biệt quyền riêng tư cá nhân với một số quyền dân sự khác
• 1.6. Quyền riêng tư cá nhân với quyền bí mật đời tư
• 1.7. Phân biệt quyền riêng tư cá nhân với quyền bí mật gia đình
• 1.8. Phân biệt quyền riêng tư cá nhân với quyền bắt buộc xâm phạm về thân thể
• 1.9. Phân biệt quyền riêng tư cá nhân với quyền tự do biểu đạt
• 1.10. Sơ lược về lịch sử phát triển của quyền riêng tư cá nhân trên thế giới
• 1.11. Tổng quan quy định về quyền riêng tư cá nhân trong pháp luật Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT QUYỀN RIÊNG TƯ CÁ NHÂN TRÊN MẠNG XÃ HỘI VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
• 2.1. Một số vấn đề liên quan đến quyền riêng tư cá nhân trong môi trường mạng xã hội
• 2.2. Thực trạng pháp luật quyền riêng tư của cá nhân trong môi trường mạng xã hội Facebook ở Việt Nam
• 2.3. Thực hiện các quy định bảo vệ quyền riêng tư cá nhân trong môi trường mạng xã hội Facebook
• 2.4. Những hạn chế trong quy định của pháp luật hiện hành về bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng xã hội Facebook
• 2.5. Ý nghĩa của việc bảo vệ quyền riêng tư cá nhân ở môi trường mạng xã hội
• 3. CHƯƠNG 3: NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG TỚI PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ QUYỀN RIÊNG TƯ CÁ NHÂN TRÊN MẠNG XÃ HỘI Ở VIỆT NAM VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN
• 3.1. Những yếu tố tác động tới pháp luật về quyền riêng tư cá nhân trong môi trường mạng xã hội Việt Nam hiện nay
• 3.2. Những giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về quyền riêng tư cá nhân trong mạng xã hội tại Việt Nam
• 3.2.1. Giải pháp về mặt pháp lý
• 3.2.2. Giải pháp về mặt xã hội
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khái niệm và đặc điểm của quyền riêng tư cá nhân

Luận văn bắt đầu bằng việc tìm kiếm một định nghĩa thống nhất về quyền riêng tư cá nhân, một khái niệm phức tạp và đa chiều. Tác giả phân tích nghĩa của "quyền", "riêng tư" và "cá nhân" để làm rõ nội hàm của cụm từ này. Luận văn chỉ ra rằng quyền riêng tư cá nhân gắn liền với sự ghi nhận của pháp luật và sự thừa nhận của xã hội, đồng thời nó phát sinh và phát triển cùng với sự trưởng thành của cá nhân trong các mối quan hệ xã hội. Đặc biệt, luận văn nhấn mạnh vào sự khó khăn trong việc định nghĩa quyền riêng tư, một quyền được xem là khó định nghĩa nhất trong các quyền con người, và thường được đồng nhất với quyền bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thời đại internet. Tác giả dẫn Điều 12 của Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền và Điều 17 của Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị để khẳng định tính pháp lý và tầm quan trọng của quyền được bảo vệ đời tư, bao gồm cả quyền không bị can thiệp vào đời sống riêng tư, gia đình, nơi ở, thư tín và danh dự, uy tín cá nhân. Một điểm đáng chú ý là luận văn trích dẫn báo cáo của Tổ chức Quốc tế và Trung tâm Bảo mật Thông tin Điện tử về nội dung cơ bản của quyền riêng tư, bao gồm sự riêng tư về thông tin cá nhân, cơ thể, thông tin liên lạc và nơi cư trú.

II. Quyền riêng tư trong môi trường mạng xã hội và thực tiễn tại Việt Nam

Luận văn phân tích thực trạng pháp luật về quyền riêng tư cá nhân trên mạng xã hội ở Việt Nam, đặc biệt là trên Facebook. Tác giả chỉ ra những hạn chế trong hệ thống pháp luật hiện hành về bảo vệ thông tin cá nhân trên môi trường này. Mặc dù Hiến pháp năm 2013 có ghi nhận quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình tại Điều 21, nhưng việc thực thi các quy định này trên mạng xã hội vẫn còn nhiều khó khăn. Luận văn nêu lên thực tế là thông tin cá nhân của người dùng dễ dàng bị thu thập, sử dụng và chia sẻ mà chưa có sự đồng ý rõ ràng. Việc thiếu các quy định cụ thể và chế tài xử lý vi phạm khiến cho quyền riêng tư của cá nhân trên mạng xã hội dễ bị xâm phạm. Tác giả cũng đề cập đến tình trạng người dùng chưa nhận thức đầy đủ về quyền riêng tư của mình và tầm quan trọng của việc bảo vệ thông tin cá nhân trên không gian mạng. Điều này dẫn đến việc nhiều người chia sẻ thông tin cá nhân một cách dễ dãi, tạo điều kiện cho các hành vi xâm phạm quyền riêng tư xảy ra.

III. Tổng quan các nghiên cứu liên quan và mục đích nghiên cứu

Luận văn dành một phần để điểm qua các nghiên cứu hiện có về quyền riêng tư, cả trên thế giới và ở Việt Nam. Tác giả nhận thấy các nghiên cứu về quyền riêng tư trên internet trên thế giới đã được thực hiện từ khá sớm, trong khi ở Việt Nam, các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào quyền riêng tư nói chung, chưa đi sâu vào vấn đề quyền riêng tư trong môi trường mạng xã hội. Luận văn có tham khảo một số luận án, sách chuyên khảo và bài báo liên quan đến quyền riêng tư, bí mật đời tư và quyền tiếp cận thông tin, nhưng nhận định rằng các nghiên cứu này chưa phân tích sâu về đặc trưng và nội hàm của quyền riêng tư cá nhân, cũng như thực trạng thực thi pháp luật về vấn đề này. Từ đó, luận văn xác định mục đích nghiên cứu của mình là làm sáng tỏ các vấn đề lý luận xoay quanh quyền riêng tư cá nhân, đặc biệt là trong môi trường mạng xã hội, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn tại Việt Nam, và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật, nâng cao nhận thức của cá nhân về quyền riêng tư trên mạng xã hội.

IV. Ý nghĩa và kết cấu của luận văn

Luận văn khẳng định ý nghĩa khoa học của mình là nghiên cứu quyền riêng tư cá nhân trên mạng xã hội dưới góc độ luật nhân quyền, góp phần làm rõ nội hàm và tầm quan trọng của quyền này trong thời đại công nghệ 4.0. Về ý nghĩa thực tiễn, luận văn mong muốn phân tích những tiến bộ và hạn chế của pháp luật Việt Nam trong việc bảo vệ quyền riêng tư cá nhân trên mạng xã hội, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả bảo vệ. Luận văn được cấu trúc gồm bốn phần: Mở đầu, Nội dung, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo. Phần Nội dung được chia thành bốn chương, lần lượt tập trung vào các vấn đề lý luận chung về quyền riêng tư cá nhân, nội dung của quyền này trong môi trường mạng xã hội Việt Nam, thực tiễn quyền riêng tư cá nhân trên Facebook và các yếu tố tác động đến pháp luật về quyền riêng tư cá nhân trên mạng xã hội ở Việt Nam cùng với các giải pháp khắc phục.