Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, báo điện tử đã trở thành kênh truyền thông chủ đạo, đặc biệt trong việc truyền tải các vấn đề xã hội nhạy cảm như bạo hành trẻ em. Từ năm 2020 đến 2022, báo Phụ nữ Việt Nam Online và VnExpress đã đăng tải nhiều nội dung liên quan đến vấn đề này, thu hút sự quan tâm lớn từ công chúng. Khảo sát 300 người cho thấy 76% công chúng quan tâm hoặc rất quan tâm đến nội dung về bạo hành trẻ em trên báo điện tử, trong đó nhóm nữ giới chiếm đa số (69,6%). Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản trị nội dung về bạo hành trẻ em trên các báo điện tử này, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị, đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời và có tính nhân văn. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Việt Nam, khảo sát trên hai tờ báo điện tử lớn trong giai đoạn 2020-2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng truyền thông về bạo hành trẻ em, góp phần tạo ra nhận thức xã hội tích cực và hỗ trợ công tác bảo vệ trẻ em.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết quản lý hệ thống và lý thuyết thiết lập chương trình nghị sự (Agenda Setting). Lý thuyết quản lý hệ thống của Max Weber và các nhà phát triển sau này giúp phân tích cấu trúc tổ chức, vai trò và trách nhiệm trong quản trị nội dung báo chí, nhấn mạnh tính hệ thống, cấu trúc và kiểm soát trong tổ chức báo điện tử. Lý thuyết thiết lập chương trình nghị sự của Maxwell McCombs và Donald Shaw giải thích cách truyền thông ảnh hưởng đến nhận thức công chúng thông qua việc lựa chọn và nhấn mạnh các vấn đề xã hội, trong đó có bạo hành trẻ em. Ngoài ra, các khái niệm chuyên ngành như báo điện tử, bạo hành trẻ em, quản trị nội dung báo chí cũng được làm rõ để xây dựng nền tảng lý luận vững chắc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu trường hợp (case study) tập trung vào hai cơ quan báo chí điện tử: Phụ nữ Việt Nam Online và VnExpress. Cỡ mẫu khảo sát công chúng là 300 người, được chọn ngẫu nhiên qua hình thức khảo sát online, nhằm thu thập ý kiến về mức độ quan tâm và đánh giá nội dung liên quan đến bạo hành trẻ em. Phương pháp nghiên cứu tài liệu được áp dụng để hệ thống hóa các lý thuyết và tài liệu chuyên ngành, đồng thời phân tích các văn bản pháp luật liên quan như Luật Báo chí 2016, Luật Trẻ em 2016. Phỏng vấn sâu các chuyên gia, nhà quản lý, biên tập viên và phóng viên giúp thu thập thông tin thực tiễn về quy trình quản trị nội dung. Phương pháp quan sát được sử dụng để phân tích cách thức tổ chức sản xuất và kiểm duyệt nội dung trên hai tờ báo khảo sát. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ quan tâm của công chúng: Khảo sát cho thấy 76% công chúng quan tâm hoặc rất quan tâm đến nội dung về bạo hành trẻ em trên báo điện tử, trong đó nữ giới chiếm 69,6%. Nhóm tuổi 21-35 là đối tượng quan tâm nhiều nhất, chiếm 62,7%.

  2. Thực trạng quản trị nội dung: Hai tờ báo đã xây dựng bộ máy quản trị nội dung theo mô hình phân cấp rõ ràng, với sự tham gia của lãnh đạo, ban biên tập, phóng viên và các phòng ban chuyên môn. Quy trình sản xuất nội dung bao gồm sáng tạo, biên tập, kiểm duyệt và xuất bản được thực hiện nghiêm ngặt.

  3. Chất lượng nội dung: Nội dung về bạo hành trẻ em được phản ánh đa dạng, bao gồm các khía cạnh vật lý, tinh thần, tình dục và bỏ bê. Tuy nhiên, vẫn tồn tại hạn chế như thông tin chưa đầy đủ, có lúc thiên lệch hoặc thiếu chiều sâu phân tích.

  4. Phương thức quản trị: Các phương thức quản trị được áp dụng gồm quản trị bằng hệ thống tổ chức, quy chế, chế độ báo cáo và kiểm tra giám sát. Việc phối hợp giữa các bộ phận và sự lãnh đạo của ban biên tập là yếu tố then chốt đảm bảo hiệu quả quản trị.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy báo điện tử là kênh truyền thông hiệu quả trong việc nâng cao nhận thức xã hội về bạo hành trẻ em nhờ ưu thế đa phương tiện, tốc độ cập nhật và khả năng tương tác cao. Mức độ quan tâm cao của công chúng, đặc biệt là nhóm nữ và người trẻ, phản ánh nhu cầu thông tin cấp thiết và sự nhạy cảm xã hội đối với vấn đề này. Tuy nhiên, hạn chế trong quản trị nội dung như thiếu sự đào tạo chuyên sâu cho phóng viên, thiếu nguồn lực và đôi khi thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận dẫn đến chất lượng nội dung chưa đồng đều. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc áp dụng lý thuyết quản lý hệ thống và thiết lập chương trình nghị sự giúp giải thích cơ chế lựa chọn và truyền tải thông tin, đồng thời nhấn mạnh vai trò của lãnh đạo và kiểm soát nội dung trong tổ chức báo chí hiện đại. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ mức độ quan tâm theo giới tính và độ tuổi, bảng phân tích quy trình quản trị nội dung giúp minh họa rõ nét thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp: Tổ chức các khóa bồi dưỡng định kỳ cho phóng viên, biên tập viên về kỹ năng viết bài nhạy cảm, kiến thức pháp luật và đạo đức báo chí liên quan đến bạo hành trẻ em. Mục tiêu nâng cao chất lượng nội dung trong vòng 12 tháng, do ban biên tập và các viện đào tạo báo chí thực hiện.

  2. Xây dựng hệ thống kiểm duyệt nội dung chuyên sâu: Thiết lập bộ phận kiểm duyệt chuyên trách về nội dung bạo hành trẻ em, phối hợp chặt chẽ với các phòng ban để đảm bảo thông tin chính xác, khách quan và phù hợp. Thực hiện trong 6 tháng, do lãnh đạo tòa soạn chỉ đạo.

  3. Phát triển kênh tương tác đa nền tảng: Mở rộng các kênh tương tác như mạng xã hội, ứng dụng di động để thu thập phản hồi công chúng, tăng cường truyền thông hai chiều và nâng cao nhận thức cộng đồng. Triển khai trong 9 tháng, do phòng truyền thông và công nghệ thông tin phối hợp thực hiện.

  4. Tăng cường hợp tác với các tổ chức bảo vệ trẻ em: Thiết lập mối quan hệ đối tác với các tổ chức xã hội, cơ quan chức năng để cung cấp thông tin chính xác, hỗ trợ nạn nhân và xây dựng các chiến dịch truyền thông hiệu quả. Thời gian thực hiện liên tục, do ban biên tập và phòng đối ngoại đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý báo chí và truyền thông: Giúp xây dựng chính sách quản trị nội dung phù hợp, nâng cao hiệu quả công tác truyền thông về bạo hành trẻ em.

  2. Phóng viên, biên tập viên báo chí: Cung cấp kiến thức chuyên sâu và kỹ năng thực tiễn trong việc sản xuất nội dung nhạy cảm, đảm bảo tính chính xác và đạo đức nghề nghiệp.

  3. Sinh viên, học viên cao học ngành báo chí, truyền thông: Là tài liệu tham khảo quý giá cho nghiên cứu và học tập về quản trị nội dung báo chí đa phương tiện và các vấn đề xã hội.

  4. Các tổ chức bảo vệ trẻ em và xã hội dân sự: Hỗ trợ hiểu rõ hơn về vai trò truyền thông trong công tác bảo vệ trẻ em, từ đó phối hợp hiệu quả với báo chí trong các chiến dịch truyền thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị nội dung về bạo hành trẻ em trên báo điện tử là gì?
    Là quá trình quản lý, kiểm soát và sản xuất nội dung liên quan đến bạo hành trẻ em trên các nền tảng báo điện tử, đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời và có trách nhiệm xã hội.

  2. Tại sao báo điện tử lại quan trọng trong việc truyền tải thông tin về bạo hành trẻ em?
    Báo điện tử có ưu thế về tốc độ cập nhật, đa phương tiện và khả năng tương tác cao, giúp lan tỏa thông tin nhanh chóng và tạo sự nhận thức rộng rãi trong cộng đồng.

  3. Những thách thức chính trong quản trị nội dung về bạo hành trẻ em là gì?
    Bao gồm thiếu nguồn lực chuyên môn, quy trình kiểm duyệt chưa chặt chẽ, nguy cơ thiên lệch thông tin và thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ phận trong tòa soạn.

  4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng quản trị nội dung về bạo hành trẻ em?
    Thông qua đào tạo chuyên môn, xây dựng hệ thống kiểm duyệt chuyên sâu, phát triển kênh tương tác đa nền tảng và tăng cường hợp tác với các tổ chức bảo vệ trẻ em.

  5. Ai là đối tượng công chúng chính quan tâm đến nội dung về bạo hành trẻ em trên báo điện tử?
    Nữ giới và nhóm tuổi từ 21 đến 35 là những đối tượng quan tâm nhiều nhất, phản ánh nhu cầu thông tin và sự nhạy cảm xã hội đối với vấn đề này.

Kết luận

  • Báo điện tử là kênh truyền thông hiệu quả, có sức lan tỏa lớn trong việc nâng cao nhận thức về bạo hành trẻ em tại Việt Nam.
  • Quản trị nội dung về bạo hành trẻ em đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa lãnh đạo, ban biên tập và đội ngũ phóng viên, biên tập viên.
  • Thực trạng quản trị nội dung còn tồn tại hạn chế về chất lượng và quy trình kiểm duyệt, cần được cải thiện.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, xây dựng hệ thống kiểm duyệt và phát triển kênh tương tác đa nền tảng.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho công tác quản trị nội dung báo chí về các vấn đề xã hội nhạy cảm, góp phần bảo vệ quyền lợi trẻ em và phát triển truyền thông bền vững.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan báo chí và nhà quản lý cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để nâng cao hiệu quả quản trị nội dung trong thời đại số.