Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển mạnh mẽ, hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời (QCTMNT) đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy lưu thông, tiêu thụ hàng hóa, nâng cao tính cạnh tranh và phát triển kinh tế - xã hội. Tỉnh Lâm Đồng, với diện tích gần 9.800 km² và dân số khoảng 1,9 triệu người, là trung tâm kinh tế, văn hóa, du lịch năng động của khu vực Tây Nguyên. Năm 2019, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh đạt 8,5%, thu nhập bình quân đầu người trên 66,7 triệu đồng, khách du lịch đạt hơn 7,1 triệu lượt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hoạt động quảng cáo ngoài trời. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều bảng quảng cáo được lắp đặt sai quy cách, kích thước, số lượng vượt quy định; quảng cáo rao vặt, tờ rơi vẫn diễn ra phổ biến, gây ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị và an toàn giao thông.

Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về hoạt động QCTMNT trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng trong giai đoạn 2015-2020, nhằm đánh giá thực trạng, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và đề xuất giải pháp đổi mới quản lý. Mục tiêu nghiên cứu là hệ thống hóa cơ sở lý luận, phân tích thực trạng quản lý, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, góp phần phát triển bền vững kinh tế - văn hóa - xã hội của tỉnh. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hoàn thiện chính sách quản lý quảng cáo ngoài trời, đảm bảo mỹ quan đô thị, an toàn giao thông và phát triển kinh tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết quản lý nhà nước và mô hình quản lý công để phân tích hoạt động quản lý nhà nước về quảng cáo thương mại ngoài trời. Hai lý thuyết chính bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước: Quản lý nhà nước là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước nhằm điều chỉnh các hoạt động xã hội theo mục tiêu chung, sử dụng pháp luật, chính sách và công cụ quản lý để đảm bảo trật tự, phát triển bền vững. Quản lý nhà nước về quảng cáo thương mại ngoài trời là sự tác động có chủ đích của nhà nước nhằm đưa hoạt động quảng cáo vào khuôn khổ pháp luật, bảo vệ lợi ích kinh tế, văn hóa, xã hội.

  • Mô hình phối hợp quản lý đa ngành, đa cấp: Hoạt động quản lý quảng cáo ngoài trời đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan trung ương, địa phương và các ngành liên quan như Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Xây dựng, Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Công Thương, UBND các cấp nhằm đảm bảo hiệu quả quản lý.

Các khái niệm chính được làm rõ gồm: quảng cáo thương mại ngoài trời, quản lý nhà nước về quảng cáo, các loại hình quảng cáo ngoài trời (bảng quảng cáo tấm lớn, tấm nhỏ, màn hình LED, băng rôn, quảng cáo trên phương tiện giao thông), và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước như quy định pháp luật, tổ chức kinh doanh quảng cáo, cạnh tranh trong lĩnh vực quảng cáo.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, gồm:

  • Thu thập và nghiên cứu tài liệu: Tổng hợp các văn bản pháp luật, nghị định, thông tư liên quan đến quản lý quảng cáo; nghiên cứu các công trình khoa học, luận văn, báo cáo ngành.

  • Khảo sát thực tế: Thu thập số liệu về hoạt động quảng cáo ngoài trời tại các huyện, thành phố trong tỉnh Lâm Đồng, với khoảng 4.000 bảng quảng cáo các loại được khảo sát vào tháng 5 năm 2020.

  • Điều tra xã hội học: Phỏng vấn sâu từ 2-3 người ở các nhóm đối tượng gồm cơ quan quản lý, doanh nghiệp quảng cáo, người dân và du khách để thu thập ý kiến, đánh giá thực trạng và hiệu quả quản lý.

  • Phân tích thống kê và so sánh: Sử dụng số liệu thu thập được để phân tích xu hướng, mức độ vi phạm, hiệu quả quản lý qua các năm 2015-2020.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2020, với tầm nhìn đề xuất giải pháp đến năm 2025.

Cỡ mẫu khảo sát thực tế gồm hơn 3.800 bảng quảng cáo tấm nhỏ và khoảng 50 bảng quảng cáo tấm lớn, cùng các hình thức quảng cáo khác như băng rôn, màn hình LED, đoàn người quảng cáo. Phương pháp chọn mẫu dựa trên tiêu chí đại diện cho các khu vực đô thị, quốc lộ và các huyện trọng điểm trong tỉnh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Số lượng và phân bố bảng quảng cáo ngoài trời: Tỉnh Lâm Đồng có khoảng 50 bảng quảng cáo tấm lớn và gần 3.900 bảng quảng cáo tấm nhỏ, tập trung chủ yếu tại thành phố Đà Lạt, Bảo Lộc và các huyện có quốc lộ đi qua như Đức Trọng, Di Linh, Đơn Dương. Bảng quảng cáo tấm lớn có diện tích từ 40m² đến 200m², đặt dọc các tuyến đường quốc lộ với khoảng cách giữa các bảng từ 150m đến 250m.

  2. Thực trạng vi phạm quy định: Mặc dù phần lớn bảng quảng cáo tuân thủ quy định về kích thước, vị trí, vẫn còn tồn tại vi phạm như bảng quảng cáo tấm nhỏ vượt kích thước, lấn chiếm hành lang an toàn lưới điện, bảng quảng cáo lắp đặt quá số lượng quy định (một vị trí gắn 3-4 bảng), quảng cáo rao vặt, phát tờ rơi tràn lan gây mất mỹ quan đô thị.

  3. Công tác quản lý nhà nước: Từ năm 2015 đến 2019, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã tiếp nhận 1.600 hồ sơ quảng cáo, trong đó số hồ sơ trên bảng quảng cáo tăng từ 157 (2015) lên 351 (2019). Công tác thanh tra, kiểm tra được tăng cường với hơn 700 lượt kiểm tra, phát hiện gần 400 trường hợp vi phạm, xử phạt hành chính 56 trường hợp với tổng số tiền phạt khoảng 57.000 đồng (đơn vị tiền tệ địa phương). Tuy nhiên, sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý còn chưa đồng bộ, nhất là ở cấp xã, huyện.

  4. Nguồn nhân lực quản lý: Đội ngũ cán bộ quản lý quảng cáo tại tỉnh chủ yếu có trình độ đại học, nhưng số lượng còn hạn chế (6 người tại Sở VHTT&DL), cấp huyện và xã mỏng, chưa được đào tạo bài bản, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân tồn tại vi phạm quảng cáo ngoài trời chủ yếu do sự phát triển nhanh chóng của hoạt động quảng cáo, trong khi hệ thống văn bản pháp luật và quy hoạch quảng cáo chưa được cập nhật kịp thời, đồng bộ. Việc quản lý phân tán giữa nhiều cơ quan, sự thiếu phối hợp chặt chẽ dẫn đến tình trạng vi phạm kéo dài. Nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của một số tổ chức, cá nhân còn hạn chế, gây khó khăn cho công tác quản lý.

So sánh với các nghiên cứu trong nước, kết quả tương đồng về những khó khăn trong quản lý quảng cáo ngoài trời như tại Hà Nội hay các tỉnh khác, cho thấy vấn đề này mang tính phổ biến. Việc sử dụng các công cụ quản lý hiện đại, tăng cường đào tạo nhân lực và hoàn thiện quy hoạch là cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng hồ sơ quảng cáo, bảng thống kê vi phạm qua các năm, sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý và bản đồ phân bố bảng quảng cáo ngoài trời trên địa bàn tỉnh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện cơ chế chính sách và quy hoạch quảng cáo ngoài trời: Rà soát, điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch quảng cáo ngoài trời phù hợp với Luật Quảng cáo 2012 và thực tiễn phát triển của tỉnh, đảm bảo đồng bộ, cập nhật tiêu chuẩn kỹ thuật mới. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: UBND tỉnh, Sở VHTT&DL phối hợp Sở Xây dựng.

  2. Cải cách thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả tiếp nhận hồ sơ: Đơn giản hóa quy trình tiếp nhận, thẩm định hồ sơ quảng cáo, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý hồ sơ, tăng cường minh bạch, giảm thời gian xử lý. Thời gian: 2021-2022. Chủ thể: Sở VHTT&DL, UBND các huyện, thành phố.

  3. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cán bộ quản lý: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý quảng cáo, kỹ năng thanh tra, kiểm tra cho cán bộ các cấp, đặc biệt cấp huyện, xã. Thời gian: liên tục từ 2021. Chủ thể: Sở VHTT&DL phối hợp các trường đại học, viện nghiên cứu.

  4. Tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Thiết lập các đoàn kiểm tra liên ngành thường xuyên, xử lý nghiêm các vi phạm về kích thước, vị trí, nội dung quảng cáo, đặc biệt quảng cáo rao vặt, phát tờ rơi trái phép. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Sở VHTT&DL, UBND các cấp, công an địa phương.

  5. Nâng cao nhận thức cộng đồng và doanh nghiệp: Tuyên truyền, phổ biến pháp luật quảng cáo qua các phương tiện truyền thông, tổ chức hội thảo, phát hành tài liệu hướng dẫn, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của tổ chức, cá nhân kinh doanh quảng cáo. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Sở VHTT&DL, UBND các cấp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước các cấp: Giúp hiểu rõ thực trạng, cơ sở pháp lý và giải pháp quản lý quảng cáo ngoài trời, từ đó hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh quảng cáo: Nắm bắt quy định pháp luật, thực hiện đúng quy trình, tránh vi phạm, nâng cao hiệu quả quảng bá thương hiệu.

  3. Nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành quản lý công, quản lý văn hóa, truyền thông: Cung cấp tài liệu tham khảo về quản lý nhà nước trong lĩnh vực quảng cáo, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng.

  4. Cộng đồng dân cư và người tiêu dùng: Hiểu về vai trò, tác động của quảng cáo ngoài trời, nhận biết các vi phạm để phối hợp giám sát, bảo vệ môi trường sống, mỹ quan đô thị.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quảng cáo thương mại ngoài trời là gì?
    Quảng cáo thương mại ngoài trời là hoạt động sử dụng các phương tiện quảng cáo đặt ngoài trời như bảng quảng cáo, băng rôn, màn hình LED để giới thiệu sản phẩm, dịch vụ nhằm quảng bá thương hiệu và thu hút khách hàng.

  2. Tại sao cần quản lý nhà nước về quảng cáo ngoài trời?
    Quản lý nhà nước giúp đảm bảo hoạt động quảng cáo tuân thủ pháp luật, bảo vệ mỹ quan đô thị, an toàn giao thông, tránh các vi phạm gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội và phát triển kinh tế bền vững.

  3. Những vi phạm phổ biến trong quảng cáo ngoài trời tại Lâm Đồng là gì?
    Vi phạm thường gặp gồm lắp đặt bảng quảng cáo sai kích thước, vượt số lượng quy định, quảng cáo rao vặt, phát tờ rơi tràn lan, quảng cáo gây phản cảm hoặc vi phạm nội dung cấm.

  4. Cơ quan nào chịu trách nhiệm quản lý quảng cáo ngoài trời ở Lâm Đồng?
    Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan chủ trì quản lý, phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Thông tin và Truyền thông, UBND các huyện, thành phố và các ngành liên quan thực hiện quản lý nhà nước về quảng cáo ngoài trời.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý quảng cáo ngoài trời?
    Cần hoàn thiện quy hoạch, cải cách thủ tục hành chính, đào tạo cán bộ quản lý, tăng cường kiểm tra xử lý vi phạm và nâng cao nhận thức cộng đồng, doanh nghiệp về pháp luật quảng cáo.

Kết luận

  • Hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời tại tỉnh Lâm Đồng phát triển đa dạng, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội nhưng còn tồn tại nhiều vi phạm về quy chuẩn, mỹ quan và an toàn giao thông.
  • Công tác quản lý nhà nước đã đạt được nhiều kết quả tích cực qua việc ban hành văn bản pháp luật, tăng cường thanh tra, kiểm tra và tuyên truyền pháp luật.
  • Tuy nhiên, sự phối hợp quản lý giữa các cơ quan, đặc biệt ở cấp cơ sở còn hạn chế, đội ngũ cán bộ quản lý mỏng và chưa được đào tạo bài bản.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp đổi mới quản lý như hoàn thiện quy hoạch, cải cách thủ tục, đào tạo nhân lực, tăng cường kiểm tra và nâng cao nhận thức xã hội.
  • Các bước tiếp theo cần triển khai thực hiện các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2021-2025 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần phát triển bền vững hoạt động quảng cáo ngoài trời tại Lâm Đồng.

Kêu gọi hành động: Các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng môi trường quảng cáo lành mạnh, phát huy tối đa lợi ích kinh tế - xã hội của hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời.