I. Tổng Quan Quản Lý Phát Triển Chương Trình Môn Học Tại Lục Yên
Chương trình giáo dục phổ thông (CTGDPT) 2018 đánh dấu bước chuyển quan trọng từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực học sinh. Việc phát triển chương trình môn học (CTMH) theo hướng phát triển năng lực trở thành yêu cầu then chốt. Điều này nhằm đảm bảo học sinh không chỉ thu nạp kiến thức mà còn phát triển những năng lực thiết yếu để giải quyết vấn đề thực tiễn, sáng tạo và tự học. Nghị quyết 29-NQ/TW nhấn mạnh sự cần thiết xác định rõ mục tiêu và chuẩn đầu ra của từng môn học. CTGDPT tổng thể năm 2018 của Bộ GD&ĐT nêu rõ mục tiêu giáo dục là hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh. Giáo dục tiểu học đang đổi mới sâu rộng, chuyển từ chương trình tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực. Công văn số 3089/BGDĐT-GDTrH của Bộ GD&ĐT yêu cầu triển khai giáo dục hướng phát triển năng lực học sinh để nâng cao năng lực, tính sáng tạo. Chương trình môn học đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục phổ thông.
1.1. Tầm Quan Trọng Của Phát Triển Chương Trình Môn Học
Phát triển chương trình môn học là cốt lõi trong phát triển chương trình GDPT. Để cụ thể hóa định hướng đổi mới, nhiều vấn đề đặt ra với việc phát triển CT môn học. Huyện Lục Yên, Yên Bái, với nhiều trường dân tộc thiểu số, luôn chú trọng giáo dục, đặc biệt cấp tiểu học. Các trường tiểu học tại đây đã tích cực đổi mới theo hướng tiếp cận dần với CTGDPT 2018. Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế như cơ sở vật chất chưa đồng bộ và năng lực phát triển chương trình môn học của giáo viên còn hạn chế.
1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Quản Lý Phát Triển Chương Trình
Đề tài "Quản lý phát triển chương trình môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường tiểu học huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái" được thực hiện nhằm đề xuất các biện pháp quản lý phát triển chương trình môn học, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học. Mục tiêu là nghiên cứu lí luận và khảo sát thực tiễn, sau đó đề xuất các biện pháp quản lý nhằm đáp ứng yêu cầu của CTGDPT 2018. Khách thể nghiên cứu là phát triển chương trình môn học, đối tượng là quản lý phát triển chương trình môn học tại các trường tiểu học huyện Lục Yên.
II. Vấn Đề Hạn Chế Quản Lý Chương Trình Môn Học Tại Lục Yên
Mặc dù các trường tiểu học ở Lục Yên đã có những nỗ lực đáng kể trong việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, vẫn tồn tại những thách thức. Cơ sở vật chất chưa đồng bộ, gây khó khăn cho việc thực hiện các hoạt động dạy học đa dạng và sáng tạo. Năng lực của đội ngũ giáo viên trong việc phát triển chương trình môn học và áp dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh còn hạn chế. Điều này đòi hỏi cần có những giải pháp bồi dưỡng và hỗ trợ chuyên môn phù hợp. Việc đánh giá năng lực học sinh còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là việc xây dựng các công cụ đánh giá khách quan và chính xác. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng trong việc quản lý và phát triển chương trình môn học.
2.1. Thực Trạng Phát Triển Chương Trình Môn Học Ở Tiểu Học
Các trường tiểu học ở Lục Yên đang áp dụng các mô hình, phương pháp dạy học tiên tiến. Tuy nhiên, việc điều chỉnh kế hoạch và mục tiêu giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh còn gặp khó khăn. Hoạt động của tổ chuyên môn trong phát triển chương trình các môn học còn chưa thực sự hiệu quả.
2.2. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quản Lý Chương Trình
Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển chương trình môn học bao gồm: cơ sở vật chất, năng lực giáo viên, khả năng tiếp cận linh hoạt với hệ thống hướng phát triển năng lực học sinh. Ngoài ra, chính sách của địa phương và sự quan tâm của phụ huynh cũng đóng vai trò quan trọng.
III. Cách Quản Lý Nâng Cao Nhận Thức Về Phát Triển Năng Lực
Một trong những giải pháp quan trọng là tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của phát triển chương trình môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh. Cần tăng cường các buổi tập huấn, hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm để giáo viên hiểu rõ hơn về mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực. Bên cạnh đó, cần tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các khóa bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao năng lực phát triển chương trình môn học. Cần có sự hỗ trợ về tài liệu, nguồn học liệu và các công cụ hỗ trợ dạy học để giáo viên có thể triển khai hiệu quả chương trình môn học.
3.1. Bồi Dưỡng Giáo Viên Về Phát Triển Chương Trình
Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên để nâng cao năng lực phát triển chương trình môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh. Nội dung bồi dưỡng cần tập trung vào các phương pháp dạy học tích cực, kỹ thuật đánh giá năng lực và cách xây dựng kế hoạch bài dạy phù hợp với đối tượng học sinh.
3.2. Hỗ Trợ Giáo Viên Thực Hiện Kế Hoạch Dạy Học
Tổ chức, hỗ trợ giáo viên thực hiện kế hoạch dạy học môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh. Cần tạo điều kiện cho giáo viên được trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp, tham gia các hoạt động dự giờ, thăm lớp để học hỏi và nâng cao trình độ chuyên môn.
IV. Hướng Dẫn Xây Dựng Kế Hoạch Dạy Học Theo Năng Lực
Xây dựng kế hoạch dạy học là khâu then chốt trong quản lý phát triển chương trình môn học. Kế hoạch dạy học cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phù hợp với từng môn học và đối tượng học sinh. Cần có sự tham gia của giáo viên, cán bộ quản lý và các chuyên gia trong quá trình xây dựng kế hoạch dạy học. Kế hoạch dạy học cần được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường và lớp học. Cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch dạy học để đảm bảo chất lượng và hiệu quả.
4.1. Xác Định Mục Tiêu Dạy Học Theo Hướng Phát Triển Năng Lực
Xác định mục tiêu dạy học theo hướng phát triển năng lực đòi hỏi phải cụ thể hóa các năng lực cần phát triển cho học sinh trong từng môn học và từng bài học. Mục tiêu cần được diễn đạt một cách rõ ràng, có thể đo lường được và phù hợp với trình độ của học sinh.
4.2. Thiết Kế Nội Dung Dạy Học Hướng Đến Năng Lực
Thiết kế nội dung dạy học cần lựa chọn những kiến thức, kỹ năng và thái độ phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực. Nội dung cần được tổ chức một cách logic, khoa học và gắn liền với thực tiễn. Cần sử dụng các tài liệu, nguồn học liệu đa dạng và phong phú.
V. Ứng Dụng Đánh Giá và Điều Chỉnh Kế Hoạch Dạy Học Môn Học
Việc đánh giá và điều chỉnh kế hoạch dạy học là một quá trình liên tục và cần thiết để đảm bảo chương trình môn học đáp ứng được yêu cầu của CTGDPT 2018. Cần sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng và phù hợp để đánh giá năng lực học sinh một cách khách quan và chính xác. Kết quả đánh giá cần được sử dụng để điều chỉnh kế hoạch dạy học, nội dung và phương pháp dạy học. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, cán bộ quản lý và các chuyên gia trong quá trình đánh giá và điều chỉnh.
5.1. Sử Dụng Phương Pháp Đánh Giá Năng Lực Học Sinh
Sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng và phù hợp để đánh giá năng lực học sinh, bao gồm: đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ, đánh giá bằng bài tập thực hành, đánh giá dự án, đánh giá qua hoạt động nhóm. Cần xây dựng các tiêu chí đánh giá rõ ràng và cụ thể.
5.2. Điều Chỉnh Kế Hoạch Dạy Học Dựa Trên Kết Quả Đánh Giá
Điều chỉnh kế hoạch dạy học dựa trên kết quả đánh giá để đảm bảo chương trình môn học đáp ứng được yêu cầu của CTGDPT 2018. Cần điều chỉnh nội dung, phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học và các hoạt động hỗ trợ học tập.
VI. Kết Luận Nâng Tầm Quản Lý Chương Trình Tại Lục Yên
Đề tài "Quản lý phát triển chương trình môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường tiểu học huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái" đã góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về vấn đề này. Đề tài đã đề xuất các biện pháp quản lý phát triển chương trình môn học hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Các biện pháp này cần được triển khai đồng bộ và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các mô hình quản lý chương trình môn học sáng tạo và hiệu quả hơn nữa để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
6.1. Khuyến Nghị Về Phát Triển Chương Trình Môn Học
Cần có sự quan tâm hơn nữa của các cấp lãnh đạo và các cơ quan quản lý giáo dục đối với việc phát triển chương trình môn học. Cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Cần tạo điều kiện cho các trường học được chủ động, sáng tạo trong việc xây dựng và triển khai chương trình môn học.
6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Quản Lý Phát Triển
Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc xây dựng các công cụ đánh giá năng lực học sinh hiệu quả hơn, phát triển các mô hình dạy học tích cực và sáng tạo, và nghiên cứu tác động của việc phát triển chương trình môn học theo hướng phát triển năng lực đến kết quả học tập của học sinh.
