Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Môn Tiếng Việt Theo Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh Ở Các Trường Tiểu Học Thành Phố Lào Cai, Tỉnh Lào Cai

• Tác giả: Tạ Thị Minh Duyên
• Người hướng dẫn: TS. Trần Văn Mừng
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Môn Tiếng Việt Theo Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh Ở Các Trường Tiểu Học Thành Phố Lào Cai, Tỉnh Lào Cai
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• MỞ ĐẦU
• Lý do chọn đề tài
• Mục đích nghiên cứu
• Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• Giả thuyết khoa học
• Nhiệm vụ nghiên cứu
• Giới hạn phạm vi nghiên cứu
• Phương pháp nghiên cứu
• Cấu trúc của luận văn
• 1. Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học môn Tiếng Việt, dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh
• 1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh
• 1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài
• 1.2.1. Năng lực, phát triển năng lực học sinh
• 1.2.2. Dạy học môn Tiếng Việt theo tiếp cận năng lực học sinh
• 1.2.3. Quản lý và quản lý hoạt động dạy học
• 1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo tiếp cận năng lực HS
• 1.3. Hoạt động dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.3.1. Mục tiêu hoạt động dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.3.2. Yêu cầu năng lực cần đạt của môn Tiếng Việt theo định hướng phát triển năng lực của học sinh lớp 2
• 1.3.3. Nội dung dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.3.4. Phương pháp dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.3.5. Hình thức tổ chức dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.3.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4.1. Quản lý thực hiện mục tiêu, kế hoạch dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4.2. Quản lý thực hiện nội dung, chương trình dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4.3. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4.4. Quản lý đổi mới hình thức dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4.5. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4.6. Quản lý hoạt động học của học sinh học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4.7. Quản lý các phương tiện, điều kiện hỗ trợ đảm bảo cho hoạt động dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.4.8. Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường tiểu học
• 1.5.1. Nhận thức và năng lực của CBQL về dạy học theo hướng PTNL học sinh
• 1.5.2. Trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên giảng dạy môn Tiếng Việt
• 1.5.3. Hứng thú, thái độ, tính tích cực của HS trong quá trình học tập môn Tiếng Việt
• 1.5.4. Chương trình, nội dung, kế hoạch và các văn bản pháp quy về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo định hướng phát triển năng lực cho HS
• 1.5.5. Điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện hỗ trợ hoạt động DH nói chung và DH môn Tiếng Việt nói riêng
• 1.5.6. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong hoạt động DH môn Tiếng Việt
• 1.6. Kết luận chương 1
• 2. Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI
• 2.1. Khái quát về giáo dục tiểu học thành phố Lào Cai
• 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng
• 2.2.1. Mục đích khảo sát
• 2.2.2. Nội dung khảo sát
• 2.2.3. Đối tượng khảo sát
• 2.2.4. Phương pháp khảo sát
• 2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.3. Thực trạng về HĐDH môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.3.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.3.2. Thực trạng về nội dung dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.3.3. Thực trạng sử dụng các phương pháp dạy học môn Tiếng Việt lớp theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.3.4. Thực trạng về hình thức tổ chức dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.3.5. Thực trạng về kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4. Thực trạng quản lý HĐDH môn Tiếng Việt theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.1. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu kế hoạch dạy học môn Tiếng Việt theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.2. Thực trạng quản lý thực hiện nội dung, chương trình dạy học môn Tiếng Việt theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.3. Thực trạng quản lý phương pháp dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.4. Thực trạng quản lý hình thức dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.5. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của GV dạy môn tiếng việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.6. Thực trạng quản lý hoạt động học môn tiếng việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.7. Thực trạng quản lý các điều kiện đảm bảo cho HĐDH môn Tiếng vi Việt theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.8. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá dạy học môn Tiếng Việt theo hướng PTNL HS ở trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐDH môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.6. Đánh giá chung về quản lý HĐDH môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.6.1. Những hạn chế
• 2.6.2. Nguyên nhân của hạn chế
• 2.7. Kết luận chương 2
• 3. Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI
• 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tỉnh mục tiêu giáo dục tiểu học
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
• 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp
• 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
• 3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả
• 3.2. Biện pháp quản lý HĐDH môn Tiếng Việt theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 3.2.1. Xây dựng kế hoạch dạy học môn tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL hoc sinh phù hợp với đặc điểm HS và điều kiện thực tiễn các trường tiểu học thành phố Lào Cai
• 3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học theo hướng phát triển NL học sinh cho đội ngũ GV dạy văn hoá khối 2 các trường TH TP Lào Cai
• 3.2.3. Chỉ đạo thực hiện đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn gắn liền với đổi mới dạy học môn tiếng Việt theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai
• 3.2.4. Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai
• 3.2.5. Chỉ đạo GV tăng cường sử dụng có hiệu quả các phương tiện kỹ thuật, đồ dùng dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai
• 3.2.6. Chỉ đạo thực hiện đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Việt theo hướng PTNL HS ở các trường TH TP Lào Cai
• 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
• 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
• 3.4.2. Nội dung và đối tượng khảo nghiệm
• 3.4.3. Cách tiến hành
• 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm
• 3.5. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Lào Cai
• Đối với Phòng GD&ĐT thành phố Lào Cai
• Đối với Hiệu trưởng các trường tiểu học thành phố Lào Cai
• Đối với giáo viên dạy văn hoá ở các trường tiểu học thành phố Lào Cai
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt Tiểu Học Lào Cai

Quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng và sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ đặt ra yêu cầu cấp thiết về đổi mới giáo dục tại Việt Nam. Sự cạnh tranh giữa các quốc gia giờ đây tập trung vào nguồn nhân lực chất lượng cao và năng lực khoa học công nghệ. Để nâng cao chất lượng giáo dục, trước hết cần đổi mới mục tiêu giáo dục và nhận thức đầy đủ về vai trò của giáo dục trong thời đại mới. Chất lượng giáo dục chỉ có thể được nâng cao thông qua đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên và đổi mới công tác quản lý dạy học. Cán bộ quản lý giáo dục cần được trang bị kiến thức về khoa học quản lý giáo dục và kiến thức quản lý dạy học ở từng môn học cụ thể. Việc xác định đặc thù bộ môn và áp dụng phương pháp quản lý phù hợp, hiệu quả là vô cùng quan trọng. Đề tài “Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường tiểu học thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai” được chọn để giải quyết vấn đề này.

1.1. Vai Trò Của Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt Trong Bối Cảnh Mới

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, quản lý dạy học môn Tiếng Việt đóng vai trò then chốt. Nó không chỉ đảm bảo việc truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả mà còn góp phần phát triển năng lực ngôn ngữ cho học sinh. Quản lý hiệu quả giúp tối ưu hóa các nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên sáng tạo và học sinh chủ động trong quá trình học tập. Điều này đặc biệt quan trọng ở bậc tiểu học, nơi nền tảng ngôn ngữ được xây dựng vững chắc.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Về Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt Tiểu Học

Mục tiêu chính của nghiên cứu là đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường tiểu học thành phố Lào Cai. Nghiên cứu này dựa trên cơ sở lý luận vững chắc và khảo sát, đánh giá thực trạng để đưa ra các giải pháp thiết thực, khả thi. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học môn Tiếng Việt, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

II. Thực Trạng Khó Khăn Trong Dạy Học Tiếng Việt Tiểu Học Lào Cai

Mặc dù đã có những nỗ lực đáng kể, công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt tại các trường tiểu học Lào Cai vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một bộ phận giáo viên còn lúng túng trong việc triển khai phương pháp dạy học mới, chậm đổi mới phương pháp, hình thức dạy học, vẫn giữ lối giảng truyền thống một chiều. Học sinh tiếp thu kiến thức một cách thụ động và thiếu sáng tạo. Công tác đánh giá kết quả học tập theo năng lực học sinh còn nhiều bỡ ngỡ. Việc quản lý mục tiêu hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh còn mang tính hình thức hóa. Đây là những rào cản cần được giải quyết để nâng cao chất lượng dạy học.

2.1. Hạn Chế Về Năng Lực Giáo Viên Trong Dạy Tiếng Việt

Một trong những khó khăn lớn nhất là năng lực của giáo viên chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Nhiều giáo viên còn thiếu kiến thức và kỹ năng về các phương pháp dạy học tích cực, chưa biết cách thiết kế bài giảng phù hợp với từng đối tượng học sinh. Việc bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên còn chưa được thực hiện thường xuyên và hiệu quả. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy học môn Tiếng Việt.

2.2. Thiếu Sự Đổi Mới Trong Phương Pháp Dạy Học Tiếng Việt

Phương pháp dạy học truyền thống, tập trung vào việc truyền đạt kiến thức một chiều, vẫn còn phổ biến. Học sinh ít có cơ hội tham gia vào các hoạt động thực hành, trải nghiệm, phát triển kỹ năng. Việc sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại còn hạn chế. Điều này khiến cho học sinh cảm thấy nhàm chán và không hứng thú với môn Tiếng Việt.

2.3. Đánh Giá Năng Lực Tiếng Việt Học Sinh Tiểu Học Còn Hạn Chế

Công tác đánh giá học sinh chưa thực sự hướng đến đánh giá năng lực, mới chỉ dừng lại ở việc kiểm tra kiến thức. Chưa có các công cụ, tiêu chí đánh giá phù hợp để đánh giá toàn diện các kỹ năng ngôn ngữ của học sinh (nghe, nói, đọc, viết). Việc phản hồi cho học sinh về kết quả học tập còn chưa kịp thời và hiệu quả.

III. Cách Xây Dựng Kế Hoạch Dạy Tiếng Việt Phát Triển Năng Lực HS

Xây dựng kế hoạch dạy học môn Tiếng Việt lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh phù hợp với đặc điểm học sinh và điều kiện thực tiễn các trường tiểu học thành phố Lào Cai là yếu tố then chốt. Kế hoạch cần cụ thể hóa mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức và đánh giá. Mục tiêu cần hướng đến phát triển các năng lực ngôn ngữ cơ bản của học sinh. Nội dung cần được lựa chọn phù hợp với trình độ và kinh nghiệm của học sinh. Phương pháp cần đa dạng, linh hoạt, khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh. Hình thức tổ chức cần phong phú, hấp dẫn. Đánh giá cần khách quan, công bằng, phản ánh đúng năng lực thực tế của học sinh. Quản lý chuyên môn tiểu học cần chú trọng đến khâu này.

3.1. Xác Định Mục Tiêu Dạy Học Tiếng Việt Theo Hướng PTNL

Mục tiêu dạy học cần hướng đến phát triển các năng lực ngôn ngữ cơ bản của học sinh, bao gồm năng lực nghe, nói, đọc, viết, giao tiếp. Mục tiêu cần cụ thể, đo lường được, phù hợp với trình độ và đặc điểm của học sinh. Cần xác định rõ những kiến thức, kỹ năng, thái độ mà học sinh cần đạt được sau mỗi bài học, mỗi chủ đề. Các giáo án tiếng Việt tiểu học cần thể hiện rõ điều này.

3.2. Lựa Chọn Nội Dung Dạy Học Tiếng Việt Phù Hợp

Nội dung dạy học cần được lựa chọn phù hợp với trình độ, kinh nghiệm và sở thích của học sinh. Nội dung cần gắn liền với thực tiễn cuộc sống, giúp học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tế. Cần chú trọng đến việc tích hợp các nội dung giáo dục khác nhau (giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống, giáo dục bảo vệ môi trường...) vào môn Tiếng Việt.

3.3. Thiết Kế Phương Pháp Đánh Giá Năng Lực Tiếng Việt Hiệu Quả

Cần thiết kế các phương pháp đánh giá đa dạng, phù hợp với mục tiêu và nội dung dạy học. Có thể sử dụng các hình thức đánh giá khác nhau như: đánh giá bằng bài tập, đánh giá bằng dự án, đánh giá bằng quan sát... Cần tạo cơ hội cho học sinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau. Đổi mới kiểm tra đánh giá Tiếng Việt tiểu học là yêu cầu cấp thiết.

IV. Bồi Dưỡng Năng Lực Giáo Viên Tiếng Việt Tiểu Học Lào Cai

Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh cho đội ngũ giáo viên dạy văn hóa khối 2 các trường tiểu học thành phố Lào Cai là một biện pháp quan trọng. Chương trình bồi dưỡng cần tập trung vào các nội dung như: lý luận về dạy học theo năng lực, phương pháp dạy học tích cực, kỹ thuật thiết kế bài giảng, công cụ đánh giá năng lực. Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các hoạt động thực hành, chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau. Việc bồi dưỡng giáo viên Tiếng Việt tiểu học cần được thực hiện thường xuyên và có hệ thống.

4.1. Nội Dung Bồi Dưỡng Giáo Viên Tiếng Việt Về Dạy Học Theo Năng Lực

Cần trang bị cho giáo viên những kiến thức cơ bản về dạy học theo năng lực, bao gồm: khái niệm, đặc điểm, nguyên tắc, quy trình. Cần giúp giáo viên hiểu rõ về các năng lực cần phát triển cho học sinh trong môn Tiếng Việt. Đồng thời, cần cập nhật cho giáo viên những thông tin mới nhất về chương trình Tiếng Việt tiểu học theo định hướng phát triển năng lực.

4.2. Phương Pháp Bồi Dưỡng Giáo Viên Tiếng Việt Hiệu Quả

Cần sử dụng các phương pháp bồi dưỡng tích cực, khuyến khích sự tham gia chủ động của giáo viên. Có thể sử dụng các hình thức bồi dưỡng như: hội thảo, tập huấn, sinh hoạt chuyên môn, tham quan học tập... Cần tạo điều kiện cho giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau. Đặc biệt, nên chú trọng kinh nghiệm quản lý dạy học Tiếng Việt từ các trường tiên tiến.

4.3. Đánh Giá Hiệu Quả Bồi Dưỡng Giáo Viên Tiếng Việt

Cần có các công cụ, tiêu chí đánh giá hiệu quả bồi dưỡng một cách khách quan, công bằng. Có thể sử dụng các hình thức đánh giá như: đánh giá bằng bài kiểm tra, đánh giá bằng quan sát, đánh giá bằng phản hồi của học sinh... Cần có phản hồi kịp thời cho giáo viên về kết quả bồi dưỡng để họ có thể điều chỉnh và cải thiện.

V. Đổi Mới Sinh Hoạt Tổ Chuyên Môn Tiếng Việt Tiểu Học Lào Cai

Chỉ đạo thực hiện đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn gắn liền với đổi mới dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường tiểu học thành phố Lào Cai. Tổ chuyên môn cần trở thành nơi giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, thảo luận về các vấn đề chuyên môn, xây dựng các bài giảng mẫu, thiết kế các hoạt động dạy học sáng tạo. Sinh hoạt tổ chuyên môn cần được tổ chức thường xuyên, có kế hoạch, nội dung cụ thể. Quản lý chuyên môn tiểu học cần quan tâm đến hoạt động này.

5.1. Nội Dung Sinh Hoạt Tổ Chuyên Môn Tiếng Việt

Nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn cần tập trung vào các vấn đề như: phân tích chương trình sách giáo khoa, thảo luận về các phương pháp dạy học tích cực, chia sẻ kinh nghiệm về nâng cao năng lực Tiếng Việt cho học sinh, xây dựng các bài giảng mẫu, thiết kế các hoạt động dạy học sáng tạo, đánh giá kết quả học tập của học sinh.

5.2. Hình Thức Tổ Chức Sinh Hoạt Tổ Chuyên Môn Tiếng Việt

Có thể sử dụng nhiều hình thức tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn khác nhau như: hội thảo, báo cáo chuyên đề, thảo luận nhóm, thực hành, dự giờ, rút kinh nghiệm... Cần tạo không khí cởi mở, thân thiện, khuyến khích sự tham gia tích cực của tất cả các thành viên. Nên mời các chuyên gia, giáo viên giỏi đến chia sẻ kinh nghiệm.

5.3. Đánh Giá Hiệu Quả Sinh Hoạt Tổ Chuyên Môn Tiếng Việt

Cần có các tiêu chí đánh giá hiệu quả sinh hoạt tổ chuyên môn một cách khách quan, công bằng. Có thể sử dụng các hình thức đánh giá như: đánh giá bằng quan sát, đánh giá bằng phản hồi của giáo viên, đánh giá bằng kết quả học tập của học sinh... Cần có phản hồi kịp thời cho tổ chuyên môn về kết quả đánh giá để họ có thể điều chỉnh và cải thiện.

VI. Kết Luận Tầm Quan Trọng Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt Tiểu Học

Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý, giáo viên, học sinh và phụ huynh. Cần đầu tư nguồn lực cho việc bồi dưỡng giáo viên, trang bị cơ sở vật chất, xây dựng môi trường học tập thân thiện. Với những nỗ lực không ngừng, chắc chắn chất lượng dạy học môn Tiếng Việt sẽ được nâng cao, góp phần phát triển năng lực ngôn ngữ cho học sinh, đáp ứng yêu cầu của xã hội.

6.1. Vai Trò Của Nhà Trường Trong Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt

Nhà trường đóng vai trò then chốt trong việc quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt. Nhà trường cần xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp, bố trí đội ngũ giáo viên có năng lực, tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các hoạt động bồi dưỡng, trang bị cơ sở vật chất đầy đủ, tổ chức các hoạt động ngoại khóa bổ ích.

6.2. Sự Phối Hợp Giữa Gia Đình Và Nhà Trường

Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả dạy học môn Tiếng Việt. Gia đình cần tạo môi trường học tập thuận lợi cho con em, quan tâm đến việc học tập của con em, trao đổi thông tin thường xuyên với giáo viên. Cần phát huy vai trò của phụ huynh trong việc hỗ trợ các hoạt động dạy học.

6.3. Hướng Phát Triển Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt Trong Tương Lai

Trong tương lai, cần tiếp tục đổi mới công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh. Cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, xây dựng hệ thống đánh giá chất lượng dạy học khách quan, công bằng. Cần chú trọng đến việc xây dựng đội ngũ giáo viên giỏi, tâm huyết, yêu nghề.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, giáo dục Việt Nam đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực. Theo ước tính, việc đổi mới phương pháp dạy học và quản lý hoạt động dạy học đóng vai trò then chốt trong việc phát triển năng lực học sinh, đặc biệt ở cấp tiểu học. Môn Tiếng Việt, với vai trò nền tảng trong giáo dục tiểu học, cần được quản lý và tổ chức dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh tại 10 trường tiểu học trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai, trong giai đoạn năm học 2020-2021, 2021-2022 và khảo sát thực tiễn từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2023. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy học và phát triển toàn diện năng lực học sinh.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý giáo dục và giáo viên tiểu học trong việc đổi mới quản lý và tổ chức dạy học môn Tiếng Việt, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục tiểu học tại địa phương, đồng thời hỗ trợ thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông mới theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý giáo dục hiện đại, trong đó có:

• Lý thuyết dạy học lấy học sinh làm trung tâm: Xuất phát từ quan điểm của các nhà giáo dục như Jean Jacques Rousseau, Pestalozzi, nhấn mạnh vai trò chủ động, sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập, giáo viên đóng vai trò hướng dẫn và hỗ trợ.
• Lý thuyết quản lý giáo dục theo chủ nghĩa Mác - Lênin: Nhấn mạnh quản lý là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm phát huy tối đa tiềm năng và điều kiện để đạt mục tiêu giáo dục.
• Khái niệm năng lực và phát triển năng lực học sinh: Năng lực được hiểu là tổng hợp các kỹ năng, kiến thức và thái độ cần thiết để hoàn thành hiệu quả một hoạt động. Phát triển năng lực học sinh là quá trình tăng trưởng về số lượng và chất lượng năng lực, bao gồm năng lực chung (tự chủ, giao tiếp, giải quyết vấn đề) và năng lực đặc thù của môn Tiếng Việt (ngôn ngữ, văn học).
• Mô hình quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh: Bao gồm quản lý mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, kiểm tra đánh giá và các điều kiện đảm bảo cho hoạt động dạy học.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: năng lực, phát triển năng lực học sinh, dạy học theo hướng phát triển năng lực, quản lý hoạt động dạy học, phương pháp dạy học tích cực, kiểm tra đánh giá theo định hướng năng lực.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phối hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

• Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp từ năm học 2020-2021, 2021-2022; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát, phỏng vấn và nghiên cứu sản phẩm hoạt động tại 10 trường tiểu học thành phố Lào Cai từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2023. Đối tượng khảo sát gồm 30 cán bộ quản lý và 60 giáo viên dạy môn Tiếng Việt.
• Phương pháp thu thập dữ liệu: Bảng hỏi khảo sát, phỏng vấn sâu cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh; nghiên cứu tài liệu, giáo án, biên bản họp, bài kiểm tra học sinh; lấy ý kiến chuyên gia để đánh giá tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả (trung bình cộng, phần trăm) để xử lý số liệu khảo sát; phân tích định tính từ phỏng vấn và nghiên cứu sản phẩm; so sánh kết quả với các nghiên cứu tương tự để rút ra nhận định.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp trong năm học 2020-2022 và khảo sát thực địa từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2023; phân tích và đề xuất biện pháp trong quý II năm 2023.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và phù hợp với mục tiêu, phạm vi nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng quản lý mục tiêu và kế hoạch dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh còn hạn chế: Khoảng 65% cán bộ quản lý và giáo viên cho biết việc quản lý mục tiêu dạy học còn mang tính hình thức, chưa thực sự đi vào chiều sâu. Việc xây dựng kế hoạch dạy học chưa được cá nhân hóa phù hợp với đặc điểm học sinh và điều kiện thực tế của từng trường.

2. Nội dung và chương trình dạy học chưa được quản lý chặt chẽ, dẫn đến việc triển khai chưa đồng bộ: 70% giáo viên phản ánh nội dung dạy học chưa được điều chỉnh linh hoạt theo hướng phát triển năng lực, nhiều bài học vẫn giữ cách truyền đạt truyền thống, chưa khai thác tối đa tiềm năng của học sinh.

3. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học đổi mới chưa đồng đều, còn giữ nhiều phương pháp thuyết trình truyền thống: Chỉ khoảng 40% giáo viên thường xuyên áp dụng phương pháp dạy học tích cực như nêu vấn đề, trò chơi học tập, hoạt động nhóm. Hình thức dạy học theo nhóm và trải nghiệm chưa được tổ chức thường xuyên.

4. Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học theo hướng phát triển năng lực còn nhiều bỡ ngỡ: Khoảng 55% giáo viên chưa thực sự nắm vững kỹ thuật đánh giá năng lực học sinh, việc đánh giá chủ yếu dựa trên kết quả bài kiểm tra viết, chưa đa dạng hình thức đánh giá.

5. Các điều kiện hỗ trợ như cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và công nghệ thông tin chưa được đầu tư đồng bộ: 60% trường tiểu học chưa có đủ thiết bị hỗ trợ dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực, ảnh hưởng đến hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhận thức và năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý và giáo viên chưa đồng đều, đặc biệt là sự thiếu hụt trong bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý và đổi mới phương pháp dạy học. So với các nghiên cứu tại các địa phương khác, thực trạng tại thành phố Lào Cai có nhiều điểm tương đồng như việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực còn hạn chế và công tác kiểm tra đánh giá chưa đa dạng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, bảng tổng hợp đánh giá thực trạng quản lý mục tiêu, nội dung, phương pháp và kiểm tra đánh giá. Những kết quả này cho thấy cần thiết phải có các biện pháp quản lý đồng bộ, phù hợp với đặc điểm địa phương và năng lực thực tế của đội ngũ giáo viên.

Việc quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh không chỉ giúp nâng cao chất lượng dạy học mà còn góp phần phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của học sinh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Xây dựng kế hoạch dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh phù hợp với đặc điểm học sinh và điều kiện thực tiễn các trường tiểu học thành phố Lào Cai: Cán bộ quản lý cần hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch chi tiết, linh hoạt, có sự tham gia của tổ chuyên môn và giáo viên. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học tiếp theo.

2. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh cho đội ngũ giáo viên dạy môn Tiếng Việt: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về phương pháp dạy học tích cực, kỹ thuật kiểm tra đánh giá năng lực học sinh. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trung tâm bồi dưỡng. Thời gian: trong vòng 6 tháng đầu năm học.

3. Chỉ đạo đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn gắn liền với đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh: Tăng cường các buổi sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học, chia sẻ kinh nghiệm đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Chủ thể: Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn. Thời gian: liên tục trong năm học.

4. Tăng cường sử dụng hiệu quả các phương tiện kỹ thuật, đồ dùng dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Tiếng Việt: Đầu tư trang thiết bị, hỗ trợ giáo viên sử dụng các phần mềm, tài liệu điện tử phục vụ dạy học. Chủ thể: Nhà trường phối hợp với Phòng GD&ĐT. Thời gian: kế hoạch đầu tư và triển khai trong năm học.

5. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh: Hướng dẫn giáo viên áp dụng đa dạng các hình thức đánh giá, chú trọng đánh giá quá trình và đánh giá phẩm chất, năng lực học sinh. Chủ thể: Phòng GD&ĐT và nhà trường. Thời gian: triển khai ngay trong năm học.

Các biện pháp trên cần được phối hợp đồng bộ, có sự giám sát, đánh giá thường xuyên để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục tiểu học: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh, giúp nâng cao năng lực quản lý, xây dựng kế hoạch và chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học.

2. Giáo viên dạy môn Tiếng Việt cấp tiểu học: Tài liệu tham khảo hữu ích về phương pháp dạy học tích cực, kỹ thuật kiểm tra đánh giá năng lực học sinh, giúp giáo viên đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng giảng dạy.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục, Khoa học giáo dục: Luận văn là nguồn tài liệu tham khảo về lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực, hỗ trợ nghiên cứu chuyên sâu và học tập.

4. Phòng Giáo dục và Đào tạo các địa phương: Tham khảo để xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng giáo viên, đầu tư cơ sở vật chất và chỉ đạo đổi mới quản lý dạy học môn Tiếng Việt phù hợp với đặc điểm địa phương.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh là gì?
   Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch của cán bộ quản lý đến quá trình tổ chức dạy học nhằm phát huy tối đa năng lực ngôn ngữ, giao tiếp, giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh. Ví dụ, quản lý xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp với đặc điểm học sinh và đổi mới phương pháp dạy học.

2. Tại sao cần đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực?
   Đổi mới phương pháp giúp học sinh chủ động, sáng tạo, phát triển toàn diện các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và năng lực tư duy. Phương pháp tích cực như dạy học theo nhóm, trò chơi học tập giúp tăng hứng thú và hiệu quả học tập, tránh lối dạy truyền thống thụ động.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt là gì?
   Bao gồm nhận thức và năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý và giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, cũng như chính sách và chương trình giáo dục. Ví dụ, thiếu thiết bị hỗ trợ sẽ làm giảm hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học.

4. Làm thế nào để đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực?
   Đánh giá cần đa dạng hình thức như quan sát, vấn đáp, kiểm tra viết, bài tập thực hành, đánh giá quá trình và kết quả học tập. Đánh giá không chỉ dựa vào điểm số mà còn chú trọng phẩm chất, thái độ và kỹ năng của học sinh.

5. Những biện pháp quản lý nào giúp nâng cao hiệu quả dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực?
   Bao gồm xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp, bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo viên, đổi mới sinh hoạt chuyên môn, tăng cường sử dụng thiết bị dạy học và công nghệ thông tin, đổi mới kiểm tra đánh giá. Các biện pháp này cần được thực hiện đồng bộ và có sự giám sát chặt chẽ.

Kết luận

• Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng phát triển năng lực học sinh là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học tại thành phố Lào Cai.
• Thực trạng quản lý còn nhiều hạn chế về mục tiêu, nội dung, phương pháp và kiểm tra đánh giá, ảnh hưởng đến hiệu quả dạy học.
• Các biện pháp quản lý đề xuất tập trung vào xây dựng kế hoạch phù hợp, bồi dưỡng giáo viên, đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, tăng cường thiết bị hỗ trợ và đổi mới kiểm tra đánh giá.
• Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng cho cán bộ quản lý, giáo viên và các nhà nghiên cứu giáo dục trong việc đổi mới quản lý và dạy học môn Tiếng Việt.
• Các bước tiếp theo cần triển khai đồng bộ các biện pháp đề xuất, tổ chức đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp nhằm phát triển năng lực học sinh toàn diện.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên tiểu học tại Lào Cai nên áp dụng ngay các biện pháp quản lý đổi mới để nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông mới.