Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, giáo dục nghề nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Trường Cao đẳng Nghề Ninh Thuận, với hơn 11 ngành nghề trình độ cao đẳng, đã và đang đào tạo hàng trăm sinh viên mỗi năm, góp phần cung ứng lực lượng lao động cho tỉnh và khu vực lân cận. Tuy nhiên, sinh viên tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp thường gặp nhiều khó khăn trong học tập, rèn luyện và định hướng nghề nghiệp, dẫn đến nhu cầu cấp thiết về hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên tại Trường Cao đẳng Nghề Ninh Thuận trong giai đoạn 2019-2022, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, nâng cao hiệu quả công tác tư vấn, hỗ trợ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo. Nghiên cứu tập trung khảo sát nhận thức, thực hiện mục tiêu, nội dung tư vấn về học tập và nghề nghiệp, cũng như các điều kiện tổ chức hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp, đồng thời hỗ trợ sinh viên phát triển toàn diện, tự tin hội nhập thị trường lao động. Kết quả nghiên cứu cũng giúp nhà trường và các cơ quan quản lý có định hướng chính sách phù hợp nhằm phát huy vai trò của hoạt động tư vấn, hỗ trợ trong giáo dục nghề nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và tư vấn hỗ trợ sinh viên, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý là quá trình tác động có mục đích, có định hướng của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Quản lý trường cao đẳng nghề bao gồm lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động giáo dục, trong đó có hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên.

  • Lý thuyết tư vấn, hỗ trợ sinh viên: Tư vấn là quá trình cung cấp thông tin, hỗ trợ tâm lý, giúp sinh viên nhận thức và giải quyết các vấn đề học tập, nghề nghiệp và cuộc sống. Hỗ trợ sinh viên bao gồm cả hỗ trợ vật chất và tinh thần nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên phát triển toàn diện.

Các khái niệm chính bao gồm: tư vấn, hỗ trợ sinh viên, quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên, nội dung tư vấn về học tập và nghề nghiệp, các điều kiện tổ chức hoạt động tư vấn, hỗ trợ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thu thập từ năm học 2019-2020 đến 2021-2022 tại Trường Cao đẳng Nghề Ninh Thuận, bao gồm khảo sát bảng hỏi với cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên và sinh viên; phỏng vấn sâu; phân tích tài liệu, hồ sơ quản lý.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Mẫu khảo sát gồm cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên và sinh viên được chọn theo phương pháp lấy mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Phỏng vấn sâu thực hiện với 12 đối tượng gồm cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS để xử lý số liệu định lượng, tính giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, phân tích tương quan và kiểm định thống kê. Dữ liệu định tính được phân tích bằng phương pháp trích lọc nội dung và phần mềm Microsoft Excel.

  • Timeline nghiên cứu: Thời gian nghiên cứu từ tháng 01/2023 đến tháng 08/2023, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, xử lý số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên: Khoảng 85% cán bộ quản lý, giảng viên và nhân viên đánh giá hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên có vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện của sinh viên. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% sinh viên nhận thấy hoạt động này đáp ứng đầy đủ nhu cầu của họ.

  2. Thực trạng thực hiện mục tiêu tư vấn, hỗ trợ: Mức độ đạt mục tiêu tư vấn về học tập đạt trung bình 70%, trong khi tư vấn về nghề nghiệp, việc làm chỉ đạt khoảng 55%. Điều này cho thấy hoạt động tư vấn nghề nghiệp còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng tốt nhu cầu sinh viên.

  3. Phương thức tổ chức hoạt động tư vấn, hỗ trợ: Các phương thức phổ biến gồm hội thảo, tọa đàm, tư vấn trực tiếp và qua các kênh truyền thông. Tuy nhiên, chỉ khoảng 50% sinh viên tham gia các hoạt động này thường xuyên, phản ánh sự thiếu đa dạng và hấp dẫn trong tổ chức.

  4. Điều kiện tổ chức hoạt động tư vấn, hỗ trợ: Cơ sở vật chất và nguồn kinh phí phục vụ hoạt động tư vấn, hỗ trợ được đánh giá ở mức trung bình (khoảng 65%), đội ngũ cán bộ, giảng viên tham gia tư vấn chủ yếu kiêm nhiệm, thiếu chuyên môn sâu về tư vấn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên tại Trường Cao đẳng Nghề Ninh Thuận đã được quan tâm thực hiện và đạt một số kết quả nhất định, đặc biệt trong tư vấn học tập. Tuy nhiên, tư vấn nghề nghiệp và việc làm còn hạn chế do thiếu nguồn lực, phương pháp tổ chức chưa đa dạng và đội ngũ tư vấn chưa chuyên sâu. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, mức độ hài lòng của sinh viên về dịch vụ tư vấn nghề nghiệp thấp hơn so với các trường đại học lớn, phản ánh đặc thù của cơ sở giáo dục nghề nghiệp và nhu cầu phát triển thêm các dịch vụ hỗ trợ.

Việc quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên còn nhiều bất cập do thiếu kế hoạch chi tiết, chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và các lực lượng bên ngoài nhà trường. Các biểu đồ phân tích số liệu có thể minh họa rõ sự chênh lệch giữa nhận thức của cán bộ quản lý và mức độ hài lòng của sinh viên, cũng như sự phân bổ nguồn lực cho các hoạt động tư vấn.

Những hạn chế này ảnh hưởng đến hiệu quả công tác tư vấn, hỗ trợ sinh viên, đồng thời làm giảm khả năng sinh viên phát triển toàn diện và tự tin hội nhập thị trường lao động. Do đó, cần có các giải pháp quản lý đồng bộ, nâng cao năng lực đội ngũ tư vấn và đa dạng hóa phương thức tổ chức hoạt động tư vấn, hỗ trợ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức và năng lực cho cán bộ quản lý, giảng viên và nhân viên
    Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn về tư vấn, hỗ trợ sinh viên nhằm nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng tư vấn. Mục tiêu đạt 90% cán bộ, giảng viên được đào tạo trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp với các đơn vị đào tạo chuyên ngành.

  2. Đa dạng hóa phương thức tổ chức hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên
    Phát triển các hình thức tư vấn trực tuyến, tư vấn nhóm, hội thảo chuyên đề và các hoạt động trải nghiệm thực tế nhằm tăng cường sự tham gia của sinh viên. Mục tiêu tăng tỷ lệ sinh viên tham gia hoạt động tư vấn lên 75% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Công tác sinh viên phối hợp với các khoa, bộ môn.

  3. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và kinh phí cho hoạt động tư vấn, hỗ trợ
    Bố trí phòng tư vấn chuyên biệt, trang thiết bị hiện đại và kinh phí hoạt động ổn định để đảm bảo điều kiện tổ chức các hoạt động tư vấn hiệu quả. Mục tiêu hoàn thiện cơ sở vật chất trong vòng 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý cơ sở vật chất và Ban Giám hiệu.

  4. Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường
    Thiết lập mối quan hệ hợp tác với doanh nghiệp, tổ chức xã hội, các trung tâm tư vấn nghề nghiệp để mở rộng nguồn lực hỗ trợ sinh viên về nghề nghiệp và việc làm. Mục tiêu ký kết ít nhất 5 hợp tác trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Quan hệ doanh nghiệp và Phòng Công tác sinh viên.

  5. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, đánh giá và phản hồi hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên
    Xây dựng hệ thống đánh giá định kỳ, thu thập ý kiến phản hồi của sinh viên để điều chỉnh, cải tiến hoạt động tư vấn. Mục tiêu thực hiện đánh giá 2 lần/năm và đạt mức hài lòng trên 80%. Chủ thể thực hiện: Ban Kiểm tra nội bộ và Phòng Công tác sinh viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp
    Giúp hiểu rõ về quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

  2. Giảng viên và nhân viên phụ trách công tác sinh viên
    Cung cấp kiến thức và phương pháp tổ chức hoạt động tư vấn, hỗ trợ hiệu quả, nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng tư vấn.

  3. Sinh viên các trường cao đẳng nghề
    Giúp sinh viên nhận thức rõ vai trò của hoạt động tư vấn, hỗ trợ trong quá trình học tập và phát triển nghề nghiệp, từ đó chủ động tham gia và tận dụng các dịch vụ hỗ trợ.

  4. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục
    Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về quản lý giáo dục nghề nghiệp, tư vấn hỗ trợ sinh viên và phát triển nguồn nhân lực.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên lại quan trọng trong giáo dục nghề nghiệp?
    Hoạt động này giúp sinh viên vượt qua khó khăn trong học tập, rèn luyện, định hướng nghề nghiệp và phát triển toàn diện, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và khả năng hội nhập thị trường lao động.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên hiện nay là gì?
    Bao gồm thiếu nguồn lực, đội ngũ tư vấn kiêm nhiệm, phương thức tổ chức chưa đa dạng, thiếu sự phối hợp giữa các bộ phận và các lực lượng bên ngoài nhà trường.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên?
    Cần nâng cao năng lực đội ngũ tư vấn, đa dạng hóa phương thức tổ chức, đầu tư cơ sở vật chất, tăng cường phối hợp với doanh nghiệp và tổ chức đánh giá, phản hồi thường xuyên.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Kết hợp phương pháp định lượng (khảo sát bảng hỏi, phân tích số liệu bằng SPSS) và định tính (phỏng vấn sâu, phân tích tài liệu) nhằm đánh giá toàn diện thực trạng và đề xuất giải pháp.

  5. Các biện pháp đề xuất có tính khả thi như thế nào?
    Qua khảo nghiệm với các đối tượng liên quan, các biện pháp được đánh giá cao về tính cần thiết và khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế của Trường Cao đẳng Nghề Ninh Thuận.

Kết luận

  • Hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên tại Trường Cao đẳng Nghề Ninh Thuận đã đạt được một số kết quả tích cực, đặc biệt trong tư vấn học tập, nhưng còn nhiều hạn chế trong tư vấn nghề nghiệp và việc làm.
  • Quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên còn tồn tại bất cập về kế hoạch, nguồn lực và phối hợp tổ chức, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác.
  • Các yếu tố khách quan và chủ quan như chính sách, môi trường xã hội, năng lực đội ngũ và sự tự rèn luyện của sinh viên ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ.
  • Đề xuất các biện pháp nâng cao nhận thức, đa dạng hóa phương thức tổ chức, tăng cường cơ sở vật chất, phối hợp với các lực lượng bên ngoài và đẩy mạnh kiểm tra, đánh giá nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động tư vấn, hỗ trợ sinh viên.
  • Tiếp tục triển khai nghiên cứu, đánh giá định kỳ và mở rộng phạm vi áp dụng các biện pháp để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp và phát triển nguồn nhân lực cho địa phương và quốc gia.

Call-to-action: Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các nhà quản lý giáo dục cần quan tâm đầu tư và phát triển công tác tư vấn, hỗ trợ sinh viên như một phần không thể thiếu trong chiến lược nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển bền vững.