Biện Pháp Quản Lý Hoạt Động Thanh Tra Chuyên Môn Tại Trường Trung Học Cơ Sở Quận Lê Chân Thành Phố Hải Phòng

• Tác giả: Đỗ Hồng Phong
• Người hướng dẫn: PGS. Đặng Quốc Bảo
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Thanh Tra Chuyên Môn Tại Trường Trung Học Cơ Sở Quận Lê Chân
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hải Phòng

• LỜI CẢM ƠN
• CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG THANH TRA CHUYÊN MÔN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỦA PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO QUẬN LÊ CHÂN - THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
• 1.1. Các khái niệm cơ bản của vấn đề nghiên cứu
• 1.2. Quản lý, quản lý giáo dục, biện pháp quản lý
• 1.3. Thanh tra, kiểm tra, giám sát
• 1.4. Mục đích, chức năng, nhiệm vụ và ý nghĩa của hoạt động thanh tra chuyên môn
• 1.4.1. Mục đích của thanh tra chuyên môn
• 1.4.2. Chức năng của thanh tra chuyên môn
• 1.4.3. Nhiệm vụ của thanh tra chuyên môn
• 1.4.4. Ý nghĩa của hoạt động thanh tra chuyên môn
• 1.5. Phòng Giáo dục & Đào tạo với hoạt động thanh tra chuyên môn trường Trung học cơ sở
• 1.6. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Phòng Giáo dục & Đào tạo
• 1.7. Cơ cấu, tổ chức thanh tra của Phòng Giáo dục & Đào tạo
• 1.8. Nội dung, phương pháp thanh tra chuyên môn Trường Trung học cơ sở của Phòng Giáo dục & Đào tạo
• 1.9. Nội dung quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn trường Trung học cơ sở của Phòng Giáo dục & Đào tạo
• 1.10. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THANH TRA CHUYÊN MÔN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỦA PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO QUẬN LÊ CHÂN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
• 2.1. Sơ lược về tình hình kinh tế, xã hội, giáo dục của quận Lê Chân thành phố Hải Phòng
• 2.2. Tình hình kinh tế - xã hội quận Lê Chân thành phố Hải Phòng
• 2.3. Khái quát về Giáo dục & Đào tạo quận Lê Chân
• 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn trường Trung học cơ sở của Phòng Giáo dục & Đào tạo quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng
• 2.5. Thực trạng về công tác chuyên môn của các trường Trung học cơ sở quận Lê Chân
• 2.6. Thực trạng về hoạt động thanh tra chuyên môn các trường trung học cơ sở của Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Lê Chân
• 2.7. Thực trạng về hoạt động quản lý đối với công tác thanh tra chuyên môn các trường Trung học cơ sở của Phòng Giáo dục & Đào tạo quận Lê Chân
• 2.8. Đánh giá ưu, nhược điểm của hoạt động quản lý công tác thanh tra chuyên môn của Phòng Giáo dục & Đào tạo quận Lê Chân
• 2.9. Những kết quả đạt được và nguyên nhân
• 2.10. Hạn chế và nguyên nhân
• 2.11. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THANH TRA CHUYÊN MÔN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỦA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN LÊ CHÂN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
• 3.1. Định hướng phát triển giáo dục hiện nay
• 3.2. Nâng cao nhận thức trong đội ngũ cán bộ giáo viên về hoạt động thanh tra giáo dục, thanh tra chuyên môn
• 3.3. Triển khai, cụ thể hóa các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động thanh tra chuyên môn trường Trung học cơ sở phù hợp với thực tế địa phương
• 3.4. Tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ thanh tra chuyên môn cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra trung học cơ sở
• 3.5. Kế hoạch hóa công tác thanh tra chuyên môn THCS
• 3.6. Xây dựng qui trình thanh tra chuyên môn trường trung học cơ sở đúng qui chế và phù hợp với kế hoạch chuyên môn đã triển khai từ đầu năm học
• 3.7. Tăng cường kiểm tra, đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ của các cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở, các thanh tra viên, cộng tác viên thanh tra và các đoàn thanh, kiểm tra
• 3.8. Sử dụng hiệu quả kinh phí công tác thanh tra
• 3.9. Có chế độ khen thưởng và phê bình kịp thời
• 3.10. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.11. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
• 3.12. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Quản Lý Thanh Tra Chuyên Môn THCS Lê Chân

Hoạt động thanh tra là một khâu quan trọng trong quản lý nhà nước. Mác và Ăng-ghen đã nhấn mạnh vai trò của thanh tra trong quá trình lao động xã hội. Lê-nin cũng rất chú trọng đến hoạt động thanh tra, kiểm tra. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: kiểm tra, thanh tra thường xuyên, đúng đắn chắc chắn những chỗ hổng, chỗ hở đều có thể ngăn ngừa được. Thực tiễn hơn sáu thập kỷ qua, kể từ khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thành lập Ban thanh tra nhà nước đã chứng minh rằng: Thanh tra là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lí nhà nước (QLNN). Trong công tác lãnh đạo và quản lý không thể tách rời hoạt động kiểm tra, thanh tra. Ngày 29/ 10/ 1988 Bộ Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã có quyết định số 1019/QĐ ban hành bản quy định về tổ chức và hoạt động của hệ thống thanh tra giáo dục.

1.1. Bản Chất và Vai Trò Của Thanh Tra Giáo Dục THCS

Thanh tra giáo dục đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng và hiệu quả của hệ thống giáo dục. Nó không chỉ là công cụ kiểm soát mà còn là phương tiện hỗ trợ, định hướng sự phát triển của các trường THCS. Hoạt động này giúp phát hiện và khắc phục những sai sót, đồng thời thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo trong dạy và học. Thanh tra hoạt động sư phạm là một phần quan trọng của quá trình này, đảm bảo giáo viên tuân thủ các quy định và chuẩn mực nghề nghiệp.

1.2. Lịch Sử Phát Triển Thanh Tra Giáo Dục Tại Việt Nam

Từ những năm đầu thành lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quan tâm đến công tác thanh tra. Qua các giai đoạn phát triển, hệ thống thanh tra giáo dục ngày càng được hoàn thiện. Các văn bản pháp quy như Nghị định 358/HĐBT và Luật Giáo dục đã quy định rõ về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của thanh tra giáo dục. Sự phát triển này thể hiện sự coi trọng của Đảng và Nhà nước đối với vai trò của thanh tra trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.

II. Vấn Đề Cấp Thiết Nâng Cao Hiệu Quả Thanh Tra THCS Lê Chân

Thực tiễn hoạt động thanh tra chuyên môn nói riêng các trường Trung học cơ sở của Phòng GD&ĐT quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng trong những năm qua có những chuyển biến tích cực, đạt hiệu quả cao, đóng góp nhiều vào việc nâng cao hiệu quả quản lý của ngành GD&ĐT. Lãnh đạo phòng GD&ĐT quận Lê Chân thành phố Hải Phòng đã xác định rõ mục tiêu và trách nhiệm là không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động và quản lý trong hoạt động thanh tra nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và nâng cao chất lượng thanh tra chuyên môn trong các cơ sở giáo dục nói riêng. Tuy nhiên hoạt động thanh tra chuyên môn cũng còn rất nhiều vấn đề bất cập, hình thức, đạt hiệu quả chưa cao, chưa có tác dụng nhiều đến sự điều chỉnh và định hướng các hoạt động giáo dục của các trường Trung học cơ sở trong quận.

2.1. Thực Trạng Hoạt Động Thanh Tra Tại Các Trường THCS

Mặc dù đã có những chuyển biến tích cực, hoạt động thanh tra tại các trường THCS vẫn còn nhiều hạn chế. Tính hình thức, hiệu quả chưa cao, và tác động chưa rõ rệt đến việc điều chỉnh và định hướng các hoạt động giáo dục. Cần có những giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng này, đảm bảo thanh tra thực sự là công cụ hữu hiệu để nâng cao chất lượng giáo dục.

2.2. Yêu Cầu Đổi Mới Quản Lý Thanh Tra Chuyên Môn

Trong bối cảnh hiện nay, việc đổi mới quản lý hoạt động thanh tra là yêu cầu cấp thiết. Cần có những biện pháp quản lý hiệu quả hơn để nâng cao chất lượng thanh tra, từ đó tác động tích cực đến chất lượng giáo dục. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Phòng GD&ĐT, các trường THCS, và các cán bộ, giáo viên liên quan.

2.3. Tầm Quan Trọng Của Thanh Tra Chuyên Môn Trong Bối Cảnh Mới

Thanh tra chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng dạy và học, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục. Nó giúp đánh giá năng lực của giáo viên, phát hiện những điểm cần cải thiện, và đưa ra những khuyến nghị phù hợp. Đồng thời, thanh tra chuyên môn cũng giúp các trường THCS định hướng phát triển, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội.

III. Phương Pháp Quản Lý Hoạt Động Thanh Tra Chuyên Môn Hiệu Quả

Biện pháp quản lý hoạt động thanh tra nói chung và thanh tra chuyên môn nói riêng các trường Trung học cơ sở được coi là hoạt động trọng tâm của Phòng GD&ĐT trong bối cảnh hiện nay. Nhận thức được tầm quan trọng và tính cấp thiết của hoạt động thanh tra trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và bản thân là một cán bộ quản lý hoạt động thanh tra của Phòng Giáo dục & Đào tạo nên em đã chọn đề tài nghiên cứu “Biện pháp quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn trường Trung học cơ sở của Phòng giáo dục và đào tạo quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng trong bối cảnh hiện nay” với mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý của Phòng GD&ĐT đối với hoạt động thanh tra nhằm điều chỉnh, định hướng và đánh giá đúng các hoạt động quản lý giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở các trường Trung học cơ sở trong quận.

3.1. Xây Dựng Kế Hoạch Thanh Tra Chi Tiết và Cụ Thể

Một kế hoạch thanh tra chi tiết và cụ thể là nền tảng để đảm bảo hiệu quả của hoạt động này. Kế hoạch cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp, và thời gian thực hiện. Đồng thời, cần có sự tham gia của các bên liên quan để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với thực tế của từng trường THCS.

3.2. Nâng Cao Năng Lực Đội Ngũ Thanh Tra Viên

Đội ngũ thanh tra viên đóng vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng thanh tra. Cần có những chương trình đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, và kỹ năng mềm cho thanh tra viên. Đồng thời, cần có cơ chế đánh giá và khen thưởng để khuyến khích sự nỗ lực và sáng tạo của họ.

3.3. Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Vào Quản Lý Thanh Tra

Ứng dụng công nghệ thông tin giúp nâng cao hiệu quả và minh bạch của hoạt động thanh tra. Có thể sử dụng các phần mềm quản lý để theo dõi tiến độ, lưu trữ thông tin, và phân tích dữ liệu. Đồng thời, có thể sử dụng các công cụ trực tuyến để thu thập thông tin phản hồi từ giáo viên và học sinh.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Mô Hình Thanh Tra Chuyên Môn THCS Lê Chân

Việc quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn của Phòng GD&ĐT quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng trong những năm qua đã có rất nhiều cố gắng và đạt được những hiệu quả nhất định góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của quận. Song, trên thực tế, để nâng cao chất lượng giáo dục của quận, thành phố và đất nước, đáp ứng với yêu cầu đổi mới giáo dục phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước thì các biện pháp quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn của Phòng GD&ĐT còn có bất cập.

4.1. Đánh Giá Hiệu Quả Mô Hình Thanh Tra Hiện Tại

Cần có một đánh giá khách quan và toàn diện về hiệu quả của mô hình thanh tra hiện tại. Đánh giá cần dựa trên các tiêu chí cụ thể, có sự tham gia của các bên liên quan, và sử dụng các phương pháp khoa học. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở để điều chỉnh và hoàn thiện mô hình thanh tra.

4.2. Đề Xuất Giải Pháp Cải Thiện Mô Hình Thanh Tra

Dựa trên kết quả đánh giá, cần đề xuất các giải pháp cải thiện mô hình thanh tra. Các giải pháp cần tập trung vào việc khắc phục những hạn chế, phát huy những điểm mạnh, và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Đồng thời, cần có sự tham gia của các chuyên gia và nhà quản lý giáo dục để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của các giải pháp.

4.3. Triển Khai và Đánh Giá Kết Quả Thực Hiện

Sau khi có các giải pháp cải thiện, cần triển khai thực hiện một cách bài bản và có hệ thống. Đồng thời, cần có cơ chế đánh giá kết quả thực hiện để đảm bảo các giải pháp đạt được mục tiêu đề ra. Quá trình này cần có sự giám sát chặt chẽ của Phòng GD&ĐT và các cơ quan chức năng.

V. Kết Luận Tầm Quan Trọng Của Thanh Tra Giáo Dục THCS

Nếu đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn các trường THCS quán triệt căn cứ khoa học và thực tiễn thì góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của quận. Hoạt động thanh tra là một trong những khâu quan trọng trong quản lý nhà nước.Mác và Ăng-ghen đã từng viết “Thanh tra là phạm trù lịch sử gắn với quá trình lao động xã hội. Chính bản chất của quá trình lao động xã hội đòi hỏi tính tất yếu phải có sự quản lí Nhà nước.

5.1. Tổng Kết Các Biện Pháp Quản Lý Thanh Tra Hiệu Quả

Tổng kết và hệ thống hóa các biện pháp quản lý thanh tra đã được áp dụng và chứng minh là hiệu quả. Điều này giúp các nhà quản lý giáo dục có cái nhìn tổng quan và có thể áp dụng các biện pháp này vào thực tế của từng trường THCS.

5.2. Đề Xuất Các Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo

Đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo để tiếp tục hoàn thiện công tác quản lý thanh tra giáo dục. Các hướng nghiên cứu có thể tập trung vào việc ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển các công cụ đánh giá mới, hoặc nghiên cứu các mô hình thanh tra tiên tiến trên thế giới.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục toàn diện nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, công tác quản lý giáo dục ngày càng trở nên phức tạp và đòi hỏi sự đổi mới sâu sắc. Hoạt động thanh tra chuyên môn trường Trung học cơ sở (THCS) là một mắt xích quan trọng trong quản lý giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và đảm bảo thực hiện đúng các quy định pháp luật. Tại quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng, với dân số gần 210.000 người và tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 23%/năm, hệ thống giáo dục phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là cấp THCS với 14 năm liên tục dẫn đầu thành phố về số lượng và chất lượng học sinh giỏi.

Nghiên cứu tập trung vào quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn trường THCS của Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) quận Lê Chân từ năm 2009 đến nay nhằm đánh giá thực trạng, chỉ ra những hạn chế và đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả. Mục tiêu cụ thể là nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn, góp phần đổi mới công tác quản lý giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại các trường THCS trên địa bàn quận. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ Phòng GD&ĐT quận Lê Chân hoàn thiện công tác thanh tra, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của giáo dục địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và quản lý nhà nước, trong đó:

• Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục là quá trình tác động có hệ thống, có mục đích và kế hoạch của chủ thể quản lý đến hệ thống giáo dục nhằm đảm bảo vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện quá trình dạy học và giáo dục thế hệ trẻ.

• Lý thuyết thanh tra và kiểm tra: Thanh tra là hoạt động kiểm tra có tính pháp lý nhằm đánh giá, phát hiện, điều chỉnh và giúp đỡ đối tượng thanh tra để phát huy nhân tố tích cực, bảo đảm pháp chế và nâng cao chất lượng giáo dục. Kiểm tra là hoạt động đánh giá, phát hiện sai lệch so với kế hoạch và điều chỉnh kịp thời.

• Khái niệm biện pháp quản lý: Là các cách làm cụ thể của chủ thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra, trong đó biện pháp quản lý hoạt động thanh tra chuyên môn tác động trực tiếp đến chất lượng giáo dục thông qua việc đánh giá và điều chỉnh hoạt động dạy học.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý giáo dục, thanh tra chuyên môn, kiểm tra, giám sát, biện pháp quản lý.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

• Phương pháp lý luận: Nghiên cứu các văn bản pháp luật, chỉ thị, quy định của ngành giáo dục và các tài liệu lý luận về quản lý giáo dục, thanh tra giáo dục để xây dựng cơ sở lý luận vững chắc.

• Phương pháp thực tiễn:

  • Quan sát: Theo dõi hoạt động thanh tra, kiểm tra của các đoàn thanh tra, thanh tra viên và cộng tác viên thanh tra tại các trường THCS.
  • Điều tra khảo sát: Phát phiếu hỏi ý kiến đến cán bộ quản lý, giáo viên, thanh tra viên, cộng tác viên thanh tra và chuyên viên Phòng GD&ĐT quận Lê Chân.
  • Phương pháp chuyên gia: Thu thập ý kiến từ các lãnh đạo, cán bộ quản lý giáo dục và thanh tra viên có kinh nghiệm.
  • Tổng kết kinh nghiệm: Thu thập và phân tích các báo cáo tổng kết, biểu mẫu thống kê của Phòng GD&ĐT.
  • Phân tích thống kê toán học: Xử lý và phân tích số liệu thu thập được để đánh giá thực trạng và hiệu quả các biện pháp quản lý.

• Cỡ mẫu: Bao gồm toàn bộ cán bộ quản lý, giáo viên, thanh tra viên và cộng tác viên thanh tra tại các trường THCS trên địa bàn quận Lê Chân trong giai đoạn nghiên cứu.

• Timeline nghiên cứu: Tập trung vào giai đoạn từ năm 2009 đến năm 2013, phù hợp với dữ liệu thu thập và các chính sách giáo dục hiện hành.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiệu quả hoạt động thanh tra chuyên môn: Trong 4 năm gần đây, Phòng GD&ĐT quận Lê Chân đã tổ chức thanh tra chuyên môn tại các trường THCS với tần suất trung bình 2-3 lần/năm, tỷ lệ giáo viên được thanh tra, kiểm tra chuyên môn đạt khoảng 85%. Kết quả thanh tra cho thấy 70% trường đạt chuẩn về công tác chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

2. Nhận thức và năng lực đội ngũ thanh tra viên: Đội ngũ thanh tra viên và cộng tác viên thanh tra có trình độ chuyên môn tốt, trong đó 90% có trình độ đại học