Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Ở Các Trường Tiểu Học Huyện Yên Mô, Tỉnh Ninh Bình Theo Hướng Trải Nghiệm

• Tác giả: Nguyễn Thị Nghĩa
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Thanh
• Trường học: Trường Đại Học Hồng Đức
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Theo Hướng Trải Nghiệm Tại Trường Tiểu Học Huyện Yên Mô, Tỉnh Ninh Bình
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thanh Hóa

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• MỞ ĐẦU
• 1. Lý do chọn đề tài
• 2. Mục đích nghiên cứu
• 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• 4. Giả thuyết khoa học
• 5. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài
• 7. Phương pháp nghiên cứu
• 8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
• 9. Kết cấu của đề tài
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THEO HƯỚNG TRẢI NGHIỆM
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
• 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm
• 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm
• 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
• 1.2.1. Hoạt động dạy học
• 1.2.2. Hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm
• 1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm
• 1.3. Hoạt động dạy học ở trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.3.1. Đặc điểm, vai trò của dạy học trải nghiệm ở trường tiểu học
• 1.3.2. Mục tiêu hoạt động dạy học ở trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.3.3. Chương trình, nội dung hoạt học động dạy ở tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.3.4. Phương pháp dạy học ở trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.3.5. Hình thức dạy học ở trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.3.6. Các hình thức, phương pháp đánh giá kết quả học tập của học sinh
• 1.4. Quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.4.1. Vai trò của hiệu trưởng trường tiểu học trong quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm
• 1.4.2. Lập kế hoạch dạy học ở trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.4.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học theo hướng trải nghiệm
• 1.4.4. Chỉ đạo kế hoạch dạy học ở các trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.4.5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học ở các trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 1.5.1. Yếu tố chủ quan
• 1.5.2. Yếu tố khách quan
• 1.6. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN MÔ, TỈNH NINH BÌNH THEO HƯỚNG TRẢI NGHIỆM
• 2.1. Khái quát tình hình kinh tế, xã hội và giáo dục huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình
• 2.1.1. Khái quát về vị trí địa lý và tình hình kinh tế, xã hội huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình
• 2.1.2. Khái quát về giáo dục huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình
• 2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng
• 2.2.1. Mục đích khảo sát
• 2.2.2. Nội dung khảo sát
• 2.2.3. Địa bàn, thời gian và đối tượng khảo sát
• 2.2.4. Phương pháp khảo sát và cách thức xử lý kết quả
• 2.3. Thực trạng hoạt động dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 2.3.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu dạy học theo hướng trải nghiệm
• 2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học theo hướng trải nghiệm
• 2.3.3. Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô theo hướng trải nghiệm
• 2.3.4. Thực trạng sử dụng hình thức dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô theo hướng trải nghiệm
• 2.3.5. Thực trạng sử dụng hình thức đánh giá kết quả dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 2.3.6. Thực trạng bảo đảm cơ sở vật chất, tài liệu, đồ dùng, phương tiện kỹ thuật để phục vụ hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm
• 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 2.4.2. Thực trạng tổ chức dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo dạy học hoạt động dạy học ở các trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 2.5. Thực trạng các yếu tố tác động đến quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 2.6.1. Ưu điểm và hạn chế thiếu sót
• 2.6.2. Nguyên nhân của thực trạng
• 2.7. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN MÔ, TỈNH NINH BÌNH THEO HƯỚNG TRẢI NGHIỆM
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập
• 3.1.3. Nguyên tắc bảo đảm tính đồng bộ, hệ thống
• 3.1.4. Nguyên tắc bảo đảm tính thực tiễn
• 3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức quán triệt dạy học theo hướng trải nghiệm và triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 cho đội ngũ giáo viên
• 3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo tổ chuyên môn các khối lớp xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học theo hướng trải nghiệm, phù hợp với điều kiện thực tiễn nhà trường
• 3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên trong nhà trường thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học theo hướng trải nghiệm
• 3.2.4. Biện pháp 4: Giám sát, đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên ở trường tiểu học theo hướng trải nghiệm
• 3.2.5. Biện pháp 5: Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học ỏ các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình theo hướng trải nghiệm
• 3.3. Mối quan hệ của các biện pháp
• 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp
• 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
• 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm
• 3.4.3. Phương pháp khảo sát và cách tính điểm
• 3.4.4. Đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp
• 3.5. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Quản Lý Dạy Học Trải Nghiệm Tiểu Học

Quản lý hoạt động dạy học trải nghiệm ở trường tiểu học là một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học và nhà giáo dục. Các nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam đã tập trung vào việc xây dựng các mô hình tổ chức hoạt động dạy học và lý thuyết nền tảng, trong đó có các chiến lược của Karl Rogers và Kurt Lewin, những người tiên phong trong việc xây dựng lý thuyết hoạt động dạy học hướng vào từng cá nhân. Các công trình nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ra môi trường học tập lấy học sinh làm trung tâm, khuyến khích sự tham gia tích cực và chủ động của học sinh vào quá trình học tập. Dạy học trải nghiệm không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là tạo cơ hội cho học sinh khám phá, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, phát triển các kỹ năng và phẩm chất cần thiết.

1.1. Nghiên cứu về mô hình dạy học trải nghiệm trên thế giới

Nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới đã tập trung vào việc xây dựng các mô hình tổ chức hoạt động dạy học và lý thuyết nền tảng của hoạt động dạy học. Các chiến lược của Karl Rogers và Kurt Lewin đã đặt nền móng cho việc xây dựng lý thuyết hoạt động dạy học hướng vào từng cá nhân, nhấn mạnh vai trò của người học trong quá trình tiếp thu kiến thức. Các mô hình này thường tập trung vào việc tạo ra môi trường học tập lấy học sinh làm trung tâm, khuyến khích sự tham gia tích cực và chủ động của học sinh.

1.2. Nghiên cứu về dạy học trải nghiệm tại Việt Nam

Ở Việt Nam, nhiều nhà nghiên cứu giáo dục và tâm lý học đã đi sâu nghiên cứu về vị trí, vai trò của việc tổ chức quá trình dạy học, trong đó có thể kể đến Nguyễn Cảnh Toàn với cuốn sách 'Quá trình Dạy - Học', tập trung luận bàn về hoạt động dạy học, đưa ra những trở lực cho việc học, kinh nghiệm khắc phục và phương châm đảm bảo thắng lợi của hoạt động dạy học. Các nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học, tạo điều kiện cho học sinh phát triển toàn diện.

II. Thách Thức Quản Lý Dạy Học Trải Nghiệm Ở Yên Mô

Mặc dù có nhiều tiềm năng, việc quản lý hoạt động dạy học trải nghiệm ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là sự lúng túng của giáo viên khi tiếp cận phương pháp dạy học mới. Giáo viên phải đối mặt với nhiều khó khăn về năng lực, đổi mới hình thức, phương pháp, kiểm tra đánh giá. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của dạy học trải nghiệm. Công tác quản lý và hướng dẫn dạy học trải nghiệm đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các trường tiểu học vượt qua những thách thức này và đạt được thành công trong việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới.

2.1. Năng lực giáo viên và đổi mới phương pháp dạy học

Giáo viên ở các trường tiểu học huyện Yên Mô còn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận và áp dụng các phương pháp dạy học trải nghiệm. Sự thay đổi từ phương pháp truyền thống sang phương pháp mới đòi hỏi giáo viên phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức, kỹ năng và thái độ. Việc bồi dưỡng và nâng cao năng lực cho giáo viên là một trong những giải pháp quan trọng để giải quyết vấn đề này.

2.2. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học

Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học ở các trường tiểu học huyện Yên Mô chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của dạy học trải nghiệm. Việc thiếu các phòng chức năng, đồ dùng dạy học và phương tiện kỹ thuật hiện đại gây khó khăn cho việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh. Đầu tư vào cơ sở vật chất và trang thiết bị là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng dạy học trải nghiệm.

2.3. Quản lý và hướng dẫn dạy học trải nghiệm

Công tác quản lý và hướng dẫn dạy học trải nghiệm đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các trường tiểu học vượt qua những thách thức và đạt được thành công. Việc xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá và hỗ trợ giáo viên là những nhiệm vụ quan trọng của nhà quản lý. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường học tập trải nghiệm hiệu quả.

III. Cách Quản Lý Dạy Học Trải Nghiệm Hiệu Quả Tại Yên Mô

Để quản lý hoạt động dạy học trải nghiệm hiệu quả tại các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, cần có một hệ thống các biện pháp đồng bộ và toàn diện. Các biện pháp này cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, bồi dưỡng năng lực dạy học trải nghiệm, đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường cơ sở vật chất và trang thiết bị, đồng thời xây dựng môi trường học tập thân thiện và tích cực. Việc áp dụng các biện pháp này cần phù hợp với nội dung chương trình giáo dục tiểu học và lứa tuổi học sinh tiểu học.

3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ và giáo viên

Việc nâng cao nhận thức cho cán bộ và giáo viên về tầm quan trọng của dạy học trải nghiệm là một trong những biện pháp quan trọng hàng đầu. Cần tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm để giúp cán bộ và giáo viên hiểu rõ hơn về bản chất, mục tiêu và phương pháp của dạy học trải nghiệm. Đồng thời, cần tạo điều kiện cho cán bộ và giáo viên tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực chuyên môn.

3.2. Bồi dưỡng năng lực dạy học trải nghiệm cho giáo viên

Bồi dưỡng năng lực dạy học trải nghiệm cho giáo viên là một trong những yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng dạy học trải nghiệm. Cần tập trung vào việc trang bị cho giáo viên các kiến thức, kỹ năng và phương pháp cần thiết để thiết kế và tổ chức các hoạt động trải nghiệm hiệu quả. Đồng thời, cần tạo điều kiện cho giáo viên thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

3.3. Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng trải nghiệm

Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng trải nghiệm là một trong những yêu cầu quan trọng của chương trình giáo dục phổ thông mới. Cần khuyến khích giáo viên sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, lấy học sinh làm trung tâm, tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các hoạt động khám phá, tìm tòi, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Đồng thời, cần chú trọng đến việc phát triển các kỹ năng mềm cho học sinh.

IV. Ứng Dụng Thực Tế Dạy Học Trải Nghiệm Tại Trường Yên Mô

Việc ứng dụng dạy học trải nghiệm vào thực tế tại các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình cần được thực hiện một cách linh hoạt và sáng tạo, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng trường và từng lớp học. Cần chú trọng đến việc lựa chọn nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức phù hợp với lứa tuổi và trình độ của học sinh. Đồng thời, cần tạo ra môi trường học tập thân thiện, tích cực và khuyến khích sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng.

4.1. Lựa chọn nội dung và phương pháp phù hợp

Việc lựa chọn nội dung và phương pháp dạy học trải nghiệm cần phù hợp với lứa tuổi và trình độ của học sinh. Cần ưu tiên lựa chọn các nội dung gần gũi với cuộc sống, có tính thực tiễn cao và có khả năng kích thích sự tò mò, khám phá của học sinh. Đồng thời, cần sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, lấy học sinh làm trung tâm, tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các hoạt động khám phá, tìm tòi, vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

4.2. Xây dựng môi trường học tập thân thiện và tích cực

Xây dựng môi trường học tập thân thiện và tích cực là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả của dạy học trải nghiệm. Cần tạo ra không khí cởi mở, tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau giữa giáo viên và học sinh. Đồng thời, cần khuyến khích sự hợp tác, chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau giữa các học sinh.

4.3. Tăng cường sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng

Sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và tạo điều kiện cho dạy học trải nghiệm. Cần tạo cơ hội cho phụ huynh và cộng đồng tham gia vào các hoạt động của nhà trường, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh.

V. Đánh Giá Hiệu Quả Quản Lý Dạy Học Trải Nghiệm

Việc đánh giá hiệu quả quản lý hoạt động dạy học trải nghiệm ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình cần được thực hiện một cách thường xuyên và khách quan. Cần sử dụng các công cụ và phương pháp đánh giá phù hợp để thu thập thông tin về kết quả học tập của học sinh, sự hài lòng của giáo viên và phụ huynh, cũng như những khó khăn và thách thức trong quá trình thực hiện. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở để điều chỉnh và cải thiện công tác quản lý dạy học trải nghiệm.

5.1. Công cụ và phương pháp đánh giá

Việc lựa chọn công cụ và phương pháp đánh giá cần phù hợp với mục tiêu và nội dung của dạy học trải nghiệm. Cần sử dụng các công cụ đánh giá đa dạng, bao gồm bài kiểm tra, bài tập thực hành, dự án, sản phẩm, hồ sơ học tập và quan sát. Đồng thời, cần sử dụng các phương pháp đánh giá khác nhau, bao gồm đánh giá của giáo viên, đánh giá của học sinh, đánh giá của phụ huynh và đánh giá của cộng đồng.

5.2. Thu thập và phân tích thông tin

Việc thu thập và phân tích thông tin cần được thực hiện một cách khách quan và khoa học. Cần sử dụng các phương pháp thống kê để phân tích dữ liệu và đưa ra các kết luận chính xác. Đồng thời, cần chú trọng đến việc thu thập thông tin định tính thông qua phỏng vấn, thảo luận và quan sát.

5.3. Sử dụng kết quả đánh giá để cải thiện

Kết quả đánh giá cần được sử dụng để điều chỉnh và cải thiện công tác quản lý dạy học trải nghiệm. Cần xác định những điểm mạnh và điểm yếu của quá trình thực hiện, từ đó đưa ra các giải pháp khắc phục và nâng cao hiệu quả. Đồng thời, cần chia sẻ kết quả đánh giá với giáo viên, phụ huynh và cộng đồng để tạo sự đồng thuận và hợp tác.

VI. Kết Luận Và Triển Vọng Dạy Học Trải Nghiệm Tại Yên Mô

Quản lý hoạt động dạy học trải nghiệm ở các trường tiểu học huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình là một quá trình liên tục và không ngừng cải thiện. Với sự nỗ lực của các nhà quản lý, giáo viên, phụ huynh và cộng đồng, dạy học trải nghiệm sẽ ngày càng phát triển và đóng góp vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng các mô hình dạy học trải nghiệm tiên tiến, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm và nâng cao năng lực.

6.1. Tổng kết các biện pháp quản lý hiệu quả

Các biện pháp quản lý hiệu quả bao gồm nâng cao nhận thức, bồi dưỡng năng lực, đổi mới phương pháp, tăng cường cơ sở vật chất, xây dựng môi trường học tập thân thiện và tích cực, tăng cường sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng, đánh giá hiệu quả và sử dụng kết quả đánh giá để cải thiện.

6.2. Triển vọng phát triển dạy học trải nghiệm

Triển vọng phát triển dạy học trải nghiệm là rất lớn. Với sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự nỗ lực của các nhà quản lý, giáo viên, phụ huynh và cộng đồng, dạy học trải nghiệm sẽ ngày càng phát triển và đóng góp vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học.

6.3. Đề xuất và khuyến nghị

Cần tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng các mô hình dạy học trải nghiệm tiên tiến, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm và nâng cao năng lực. Cần có chính sách hỗ trợ và khuyến khích các trường tiểu học triển khai dạy học trải nghiệm. Cần tăng cường đầu tư vào cơ sở vật chất và trang thiết bị để đáp ứng yêu cầu của dạy học trải nghiệm.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông tại Việt Nam, việc quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm tại các trường tiểu học trở thành một yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, với 17 trường tiểu học công lập và đội ngũ giáo viên ổn định gồm 428 người, đang trong quá trình triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018 với định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều giáo viên còn lúng túng trong việc áp dụng phương pháp dạy học trải nghiệm do hạn chế về năng lực và cơ sở vật chất. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm tại các trường tiểu học huyện Yên Mô trong giai đoạn từ năm học 2017-2018 đến 2020-2021, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và phát triển năng lực học sinh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà quản lý giáo dục và giáo viên thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông mới, góp phần phát triển giáo dục tiểu học tại địa phương và mở rộng áp dụng cho các vùng tương tự.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý giáo dục hiện đại, trong đó có lý thuyết hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm của Karl Rogers và Kurt Lewin, nhấn mạnh vai trò của người học là trung tâm trong quá trình tiếp nhận kiến thức thông qua trải nghiệm thực tiễn. Mô hình quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh được phát triển bởi các nhà nghiên cứu trong nước như Trần Trung Dũng và Dương Trần Bình cũng được vận dụng để phân tích các chức năng quản lý gồm lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá. Các khái niệm chính bao gồm: hoạt động dạy học, dạy học theo hướng trải nghiệm, quản lý hoạt động dạy học, năng lực giáo viên, và vai trò của hiệu trưởng trong quản lý giáo dục.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả lý thuyết và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm số liệu điều tra khảo sát từ 7 trường tiểu học huyện Yên Mô, với cỡ mẫu 428 giáo viên và cán bộ quản lý, cùng các phiếu hỏi dành cho phụ huynh học sinh. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ các trường tiểu học công lập trong huyện nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định lượng, sử dụng phần mềm thống kê để xử lý số liệu khảo sát. Ngoài ra, phương pháp quan sát trực tiếp, phỏng vấn sâu với cán bộ quản lý và giáo viên, cũng như thu thập ý kiến chuyên gia được áp dụng để bổ sung thông tin. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm học 2017-2018 đến 2020-2021, đảm bảo đánh giá thực trạng và xu hướng phát triển trong giai đoạn này.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm còn nhiều hạn chế: Khoảng 72,9% giáo viên có tuổi trên 40, dẫn đến khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ thông tin và đổi mới phương pháp dạy học. Tỉ lệ giáo viên/lớp đạt 1,4 chưa đủ để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày theo yêu cầu chương trình mới.

2. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học chưa đồng bộ: Mặc dù huyện Yên Mô đã đạt chuẩn nông thôn mới, nhưng nhiều trường tiểu học vẫn thiếu phòng học chức năng, thiết bị thí nghiệm và phương tiện hỗ trợ dạy học trải nghiệm, ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức các hoạt động thực hành và trải nghiệm.

3. Năng lực quản lý và nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên còn chưa đồng đều: Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn có vai trò quan trọng trong quản lý, tuy nhiên một số cán bộ quản lý chưa nắm vững nội dung chương trình giáo dục phổ thông 2018 và phương pháp dạy học trải nghiệm, dẫn đến việc chỉ đạo chưa hiệu quả.

4. Phương pháp dạy học và hình thức tổ chức còn hạn chế: Giáo viên chủ yếu sử dụng phương pháp truyền thống, ít áp dụng các phương pháp tích cực như dạy học dự án, thảo luận nhóm, hay trải nghiệm thực tế. Tỉ lệ giáo viên sử dụng phương pháp dạy học trải nghiệm đạt khoảng 60%, còn lại vẫn chưa thực sự đổi mới.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ yếu tố chủ quan như năng lực quản lý, trình độ và thái độ của giáo viên, cũng như yếu tố khách quan như cơ sở vật chất và điều kiện kinh tế xã hội địa phương. So với các nghiên cứu tại Thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương khác, huyện Yên Mô có điều kiện kinh tế - xã hội thấp hơn, ảnh hưởng đến đầu tư cho giáo dục. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố độ tuổi giáo viên, bảng thống kê trình độ chuyên môn và biểu đồ tỉ lệ áp dụng phương pháp dạy học trải nghiệm. Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quyết định của hiệu trưởng trong việc xây dựng kế hoạch, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm. Việc nâng cao năng lực quản lý và bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng dạy học. Đồng thời, đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện đại sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy học, góp phần phát triển năng lực học sinh toàn diện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm, đổi mới phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực. Mục tiêu nâng tỷ lệ giáo viên áp dụng phương pháp trải nghiệm lên trên 85% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện phối hợp với các trung tâm bồi dưỡng.

2. Đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học: Xây dựng phòng học chức năng, mua sắm thiết bị thí nghiệm, đồ dùng dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ dạy học trải nghiệm. Mục tiêu đảm bảo 100% trường tiểu học có đủ điều kiện cơ bản trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, các nhà tài trợ và trường học.

3. Xây dựng và triển khai kế hoạch dạy học theo hướng trải nghiệm đồng bộ: Hiệu trưởng phối hợp tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch chi tiết, phù hợp với đặc điểm từng lớp và điều kiện thực tế, đảm bảo kế hoạch được thực hiện đầy đủ và hiệu quả. Thời gian thực hiện: hàng năm, đánh giá định kỳ. Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng và tổ chuyên môn.

4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả dạy học: Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ, dự giờ, đánh giá chất lượng dạy học và kết quả học tập của học sinh theo hướng trải nghiệm. Mục tiêu phát hiện và xử lý kịp thời các tồn tại, nâng cao chất lượng dạy học. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, tổ trưởng chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục tiểu học: Nhận diện rõ vai trò, chức năng trong quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và chỉ đạo đổi mới giáo dục.

2. Giáo viên tiểu học: Nắm bắt các phương pháp, hình thức dạy học trải nghiệm, nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng tổ chức hoạt động học tập tích cực cho học sinh.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

4. Các cơ quan quản lý giáo dục địa phương: Hỗ trợ xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển giáo dục tiểu học phù hợp với điều kiện thực tế, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm là gì?
   Quản lý hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm là quá trình tổ chức, chỉ đạo, giám sát và đánh giá các hoạt động dạy học nhằm tạo điều kiện cho học sinh tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tiễn để phát triển năng lực và phẩm chất.

2. Tại sao cần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng trải nghiệm?
   Phương pháp này giúp học sinh chủ động, sáng tạo, phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và vận dụng kiến thức vào thực tế, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay.

3. Những khó khăn chính trong quản lý dạy học trải nghiệm tại huyện Yên Mô là gì?
   Khó khăn gồm năng lực quản lý và giảng dạy của giáo viên chưa đồng đều, cơ sở vật chất thiếu thốn, và sự hạn chế trong áp dụng công nghệ thông tin.

4. Làm thế nào để nâng cao năng lực dạy học trải nghiệm cho giáo viên?
   Thông qua các khóa bồi dưỡng chuyên môn, tập huấn kỹ năng đổi mới phương pháp dạy học, đồng thời tạo môi trường thực hành và chia sẻ kinh nghiệm trong nhà trường.

5. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý dạy học trải nghiệm như thế nào?
   Hiệu trưởng là người xây dựng kế hoạch, phân công nhiệm vụ, chỉ đạo thực hiện, giám sát và đánh giá hoạt động dạy học, đồng thời tạo điều kiện về cơ sở vật chất và động viên đội ngũ giáo viên.

Kết luận

• Hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm là yếu tố then chốt trong đổi mới giáo dục tiểu học, góp phần phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực học sinh.
• Thực trạng quản lý tại huyện Yên Mô còn nhiều hạn chế do yếu tố chủ quan và khách quan, đặc biệt là năng lực giáo viên và cơ sở vật chất.
• Các biện pháp quản lý đồng bộ, bao gồm bồi dưỡng năng lực, đầu tư cơ sở vật chất, xây dựng kế hoạch và kiểm tra giám sát, là cần thiết để nâng cao hiệu quả dạy học trải nghiệm.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng cho các nhà quản lý, giáo viên và các bên liên quan trong việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới.
• Đề nghị các cơ quan quản lý giáo dục địa phương và nhà trường tiếp tục triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 2-3 năm tới nhằm đạt được mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học theo hướng trải nghiệm.

Hãy bắt đầu áp dụng các biện pháp quản lý hiệu quả để nâng cao chất lượng dạy học trải nghiệm tại trường tiểu học ngay hôm nay!