Tổng quan nghiên cứu

Giáo dục mầm non (GDMN) là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện thể chất, trí tuệ và nhân cách trẻ em. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, hiện có 3 trường mầm non (MN) của Phật giáo với tổng số khoảng 300 giáo viên (GV) và hơn 400 trẻ em đang học tập. Đội ngũ giáo viên mầm non (GVMN) tại các trường này đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ, đồng thời phải đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GVMN theo Thông tư số 26/2018/TT-BGDĐT. Tuy nhiên, thực tế cho thấy năng lực quản lý lớp, kỹ năng nuôi dưỡng và chăm sóc của đội ngũ GV còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm quản lý hiệu quả hoạt động bồi dưỡng GV theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường MN của Phật giáo ở TP. Hồ Chí Minh, góp phần nâng cao phẩm chất và năng lực chuyên môn của đội ngũ GV, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non. Nghiên cứu khảo sát thực trạng trong hai năm học 2019-2020 và 2020-2021 tại 3 trường: Sen Vàng (huyện Bình Chánh), Họa Mi (quận Phú Nhuận) và Kiều Đàm (quận 9). Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cải thiện chất lượng đội ngũ GV, nâng cao uy tín các trường MN Phật giáo, đồng thời góp phần phát triển bền vững giáo dục mầm non tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và phát triển chuyên môn giáo viên, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên: Quản lý là quá trình tác động có tổ chức của chủ thể quản lý (hiệu trưởng, ban giám hiệu) đến đối tượng quản lý (GV) nhằm đạt mục tiêu nâng cao năng lực nghề nghiệp thông qua các chức năng lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra.

  • Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non: Theo Thông tư số 26/2018/TT-BGDĐT, chuẩn nghề nghiệp là hệ thống phẩm chất và năng lực mà GV cần đạt để thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Chuẩn này bao gồm 5 tiêu chuẩn chính: phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn nghiệp vụ, xây dựng môi trường giáo dục, phát triển mối quan hệ nhà trường - gia đình - cộng đồng, sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thông tin.

  • Mô hình phát triển chuyên môn giáo viên: Tập trung vào việc bồi dưỡng liên tục, tự học và phát triển năng lực chuyên môn qua các hình thức đào tạo, tập huấn, sinh hoạt chuyên môn và dự giờ học tập lẫn nhau.

Các khái niệm chính bao gồm: bồi dưỡng giáo viên, quản lý hoạt động bồi dưỡng, chuẩn nghề nghiệp GVMN, trường mầm non Phật giáo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ 3 trường MN Phật giáo tại TP. Hồ Chí Minh, gồm 9 cán bộ quản lý (CBQL) và 33 giáo viên tham gia khảo sát. Dữ liệu thu thập trong hai năm học 2019-2020 và 2020-2021.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS để xử lý dữ liệu định lượng từ bảng hỏi, tính điểm trung bình, độ lệch chuẩn và xếp hạng mức độ đồng ý. Dữ liệu định tính được phân tích tổng hợp từ phỏng vấn sâu và nghiên cứu sản phẩm hoạt động (kế hoạch, báo cáo bồi dưỡng).

  • Timeline nghiên cứu: Khảo sát thực trạng trong hai năm học liên tiếp, phân tích và đề xuất biện pháp quản lý trong năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về sự cần thiết của hoạt động bồi dưỡng GV: CBQL và GV đều đánh giá rất cao sự cần thiết của hoạt động bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp với điểm trung bình (ĐTB) lần lượt là 4.46, 4.45 và 4.41 cho các khía cạnh nâng cao chất lượng đội ngũ, đảm bảo phát triển bền vững và nâng cao uy tín trường MN Phật giáo.

  2. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng: Công tác lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, lãnh đạo và kiểm tra hoạt động bồi dưỡng còn nhiều hạn chế. Ví dụ, việc lập kế hoạch chưa chi tiết, tổ chức thực hiện chưa đồng bộ, lãnh đạo chưa thường xuyên đôn đốc, kiểm tra chưa chặt chẽ. Mức độ thực hiện các chức năng quản lý chỉ đạt mức trung bình với ĐTB khoảng 3.2-3.8.

  3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng: Yếu tố thuộc về chủ đầu tư như đầu tư cơ sở vật chất, tài chính và chế độ chính sách có ảnh hưởng rất lớn (ĐTB > 4.0). Yếu tố cán bộ quản lý như nhận thức và năng lực quản lý cũng ảnh hưởng đáng kể (ĐTB khoảng 3.8). Yếu tố giáo viên như nhận thức, nhu cầu và năng lực học tập có mức độ ảnh hưởng vừa phải (ĐTB khoảng 3.5).

  4. Hình thức bồi dưỡng phổ biến: Bao gồm tập huấn chuyên môn, tham gia hội thảo, sinh hoạt tổ chuyên môn, dự giờ học tập lẫn nhau và tự học. Tuy nhiên, hình thức tự học và dự giờ học tập lẫn nhau chưa được phát huy tối đa.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy hoạt động bồi dưỡng GV theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường MN Phật giáo ở TP. Hồ Chí Minh đã được nhận thức đúng mức về tầm quan trọng, nhưng công tác quản lý còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu do nguồn lực đầu tư chưa đồng đều, năng lực quản lý của CBQL chưa đồng bộ, và sự chủ động của giáo viên trong bồi dưỡng còn hạn chế.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc quản lý bồi dưỡng GV cần được thực hiện một cách hệ thống, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý và giáo viên. Việc sử dụng các hình thức bồi dưỡng đa dạng, kết hợp giữa đào tạo chính quy và tự học sẽ nâng cao hiệu quả bồi dưỡng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện mức độ đồng ý của CBQL và GV về các yếu tố ảnh hưởng, bảng tổng hợp đánh giá thực trạng quản lý theo từng chức năng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và tài chính: Chủ đầu tư cần đảm bảo trang thiết bị, phòng học, tài liệu và kinh phí bồi dưỡng đầy đủ, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động bồi dưỡng. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; Chủ thể: Ban giám hiệu và chủ đầu tư.

  2. Nâng cao năng lực quản lý của cán bộ quản lý: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về kỹ năng quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn. Thời gian: 6-12 tháng; Chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo, Ban giám hiệu.

  3. Đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng giáo viên: Khuyến khích GV tham gia dự giờ học tập lẫn nhau, sinh hoạt chuyên môn, tự học và nghiên cứu khoa học. Thời gian: liên tục hàng năm; Chủ thể: Ban giám hiệu, tổ chuyên môn.

  4. Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá hiệu quả bồi dưỡng: Thiết lập quy trình kiểm tra định kỳ, đánh giá kết quả bồi dưỡng và áp dụng các biện pháp khen thưởng, động viên GV tích cực tham gia. Thời gian: hàng năm; Chủ thể: Ban giám hiệu, phòng Giáo dục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Giúp hiểu rõ về quản lý hoạt động bồi dưỡng GV theo chuẩn nghề nghiệp, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại các trường MN.

  2. Giáo viên mầm non: Nắm bắt các tiêu chuẩn nghề nghiệp và phương pháp bồi dưỡng phù hợp để nâng cao năng lực chuyên môn và phẩm chất nghề nghiệp.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý bồi dưỡng GV, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Chủ đầu tư và các tổ chức giáo dục tư thục: Hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của đầu tư trong phát triển đội ngũ GV, từ đó có chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp là gì?
    Là quá trình củng cố, bổ sung kiến thức, kỹ năng và phẩm chất cho giáo viên mầm non nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn nghề nghiệp quy định, giúp nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ.

  2. Tại sao quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên lại quan trọng?
    Quản lý giúp đảm bảo hoạt động bồi dưỡng được thực hiện theo kế hoạch, phân công rõ nhiệm vụ, kiểm tra và điều chỉnh kịp thời để đạt hiệu quả cao nhất.

  3. Các hình thức bồi dưỡng giáo viên phổ biến hiện nay là gì?
    Bao gồm tập huấn chuyên môn, hội thảo, sinh hoạt tổ chuyên môn, dự giờ học tập lẫn nhau và tự học, nghiên cứu tài liệu.

  4. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng?
    Nguồn lực đầu tư về cơ sở vật chất, tài chính và năng lực quản lý của cán bộ quản lý là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

  5. Làm thế nào để giáo viên chủ động hơn trong việc bồi dưỡng?
    Tăng cường nhận thức về tầm quan trọng của bồi dưỡng, xây dựng kế hoạch tự học khoa học, tạo môi trường hỗ trợ và khuyến khích sự sáng tạo trong học tập.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường mầm non Phật giáo ở TP. Hồ Chí Minh.
  • Nhận thức của CBQL và giáo viên về sự cần thiết của hoạt động bồi dưỡng là rất cao, tuy nhiên công tác quản lý còn nhiều hạn chế.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bao gồm chủ đầu tư, cán bộ quản lý và giáo viên, trong đó đầu tư cơ sở vật chất và năng lực quản lý là quan trọng nhất.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý thiết thực, có tính khả thi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non Phật giáo.
  • Tiếp tục triển khai nghiên cứu và áp dụng các biện pháp trong giai đoạn 2023-2025 để nâng cao hiệu quả bồi dưỡng và quản lý giáo viên.

Call-to-action: Các trường mầm non Phật giáo và các đơn vị quản lý giáo dục cần phối hợp triển khai các giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp để nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, góp phần phát triển bền vững hệ thống giáo dục địa phương.