Tổng quan nghiên cứu
Giáo dục mầm non đóng vai trò nền tảng trong việc phát triển toàn diện thể chất, trí tuệ và nhân cách cho trẻ, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Theo báo cáo đánh giá phát triển trẻ thơ tại Việt Nam năm 2013, khoảng 50% trẻ em có nguy cơ thiếu hụt ít nhất một trong năm kỹ năng cần thiết để bắt đầu đi học. Trong bối cảnh đó, giáo dục kỹ năng múa cho trẻ mầm non không chỉ giúp phát triển thể chất mà còn nâng cao năng lực thẩm mỹ, trí tuệ và đạo đức. Tuy nhiên, công tác quản lý giáo dục kỹ năng múa tại các trường mầm non công lập còn nhiều hạn chế, đặc biệt tại huyện Ba Vì, Hà Nội – một địa bàn có quy mô lớn với 43 trường mầm non công lập và gần 18.500 học sinh năm học 2018-2019.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý giáo dục kỹ năng múa cho học sinh tại các trường mầm non công lập huyện Ba Vì, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý. Nghiên cứu tập trung vào các nội dung: kỹ năng múa của học sinh, trình độ giáo viên, phương pháp dạy, môi trường dạy học, nhu cầu tham gia của học sinh, đào tạo bồi dưỡng và đánh giá giáo viên. Thời gian khảo sát từ năm 2016 đến 2018, với khảo sát thực tiễn từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2019 tại 10 trường mầm non tiêu biểu.
Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hoàn thiện lý luận và thực tiễn quản lý giáo dục kỹ năng múa, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ mầm non, đồng thời hỗ trợ các nhà quản lý và giáo viên trong việc tổ chức, điều hành hoạt động giáo dục kỹ năng múa một cách hiệu quả.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và giáo dục kỹ năng múa. Quản lý giáo dục được hiểu là quá trình tác động có kế hoạch của chủ thể quản lý thông qua các chức năng kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra nhằm đạt mục tiêu giáo dục. Lý thuyết quản lý giáo dục nhấn mạnh vai trò của các chức năng quản lý trong việc duy trì hoạt động giáo dục hiệu quả.
Về giáo dục kỹ năng múa, kỹ năng múa được định nghĩa là năng lực vận dụng tri thức về phương thức múa để thực hiện hoạt động múa hiệu quả. Giáo dục kỹ năng múa là quá trình tác động, hướng dẫn nhằm hình thành và phát triển các kỹ năng múa phù hợp với lứa tuổi trẻ mầm non, bao gồm kỹ năng mô phỏng, khống chế, mềm dẻo, mở, nhảy và quay xoay. Các phương pháp giáo dục múa gồm phương pháp trực quan (làm mẫu, làm cùng), phương pháp dùng lời (trò chuyện, giảng giải) và phương pháp thực hành (trải nghiệm, đóng vai).
Nghiên cứu cũng vận dụng nguyên tắc hệ thống trong quản lý giáo dục kỹ năng múa, xem xét mối quan hệ biện chứng giữa các yếu tố chủ quan (nhận thức, năng lực cán bộ quản lý, giáo viên, môi trường gia đình) và khách quan (mục tiêu đổi mới chương trình, cơ sở vật chất).
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra thực tiễn kết hợp phân tích định lượng và định tính. Cỡ mẫu khảo sát gồm 20 cán bộ quản lý giáo dục, 70 giáo viên và 100 phụ huynh học sinh tại 10 trường mầm non công lập huyện Ba Vì. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các trường tiêu biểu.
Nguồn dữ liệu chính gồm phiếu hỏi khảo sát, phỏng vấn sâu, quan sát sư phạm và nghiên cứu tài liệu giáo án, kế hoạch giáo dục kỹ năng múa. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS, sử dụng thống kê mô tả, phân tích tần suất, tỷ lệ phần trăm và so sánh mức độ nhận thức, thực hiện các hoạt động giáo dục kỹ năng múa.
Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2018, với khảo sát thực địa và thu thập dữ liệu từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2019. Quá trình nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, trung thực và tuân thủ các nguyên tắc khoa học.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Nhận thức về vai trò giáo dục kỹ năng múa: 100% cán bộ quản lý giáo dục và 80-90% giáo viên, phụ huynh đánh giá giáo dục kỹ năng múa là rất cần thiết trong việc hình thành nhân cách, phát triển trí tuệ, thể chất và năng lực thẩm mỹ cho trẻ. Tuy nhiên, khoảng 10-17% phụ huynh và một số giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về vai trò này.
Thực trạng nội dung giáo dục kỹ năng múa: Kỹ năng mô phỏng và khống chế được giáo viên thực hiện thường xuyên (trên 85%), trong khi kỹ năng mở, nhảy và quay xoay còn ít được quan tâm, với khoảng 10-15% giáo viên chưa thực hiện đầy đủ. Việc lồng ghép nội dung múa vào các hoạt động giáo dục khác còn hạn chế, với 75% giáo viên thừa nhận chưa thực hiện.
Phương pháp và hình thức giáo dục: 85% giáo viên sử dụng phương pháp thực hành, 35% sử dụng phương pháp thuyết trình, nhưng phương pháp nghiên cứu tình huống chưa được áp dụng. Hình thức giáo dục kỹ năng múa qua chế độ sinh hoạt trong ngày được sử dụng thường xuyên (75-78%), trong khi các hoạt động có chủ đích và ngoài nhà trường chưa được triển khai đều đặn.
Quản lý xây dựng và thực hiện kế hoạch: 85% cán bộ quản lý và 78% giáo viên đánh giá việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên về kỹ năng múa được thực hiện thường xuyên. Tuy nhiên, 80% giáo viên cho biết kế hoạch sử dụng phương pháp dạy học cho kỹ năng múa chưa được xây dựng đầy đủ. Việc phối hợp các lực lượng giáo dục được thực hiện tốt (trên 78%), nhưng kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục kỹ năng múa chỉ đạt mức trung bình (khoảng 50%).
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy nhận thức đúng đắn của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò của giáo dục kỹ năng múa là điều kiện thuận lợi để tổ chức hoạt động này hiệu quả. Tuy nhiên, sự chưa đồng đều trong nhận thức của phụ huynh và một số giáo viên ảnh hưởng đến việc triển khai nội dung giáo dục kỹ năng múa toàn diện.
Việc tập trung vào kỹ năng mô phỏng và khống chế phản ánh sự ưu tiên cho các kỹ năng cơ bản, nhưng thiếu sự phát triển các kỹ năng nâng cao như mở, nhảy và quay xoay có thể làm hạn chế sự phát triển toàn diện của trẻ. So với các nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục mầm non, kết quả này tương đồng với thực trạng chung về việc chưa đa dạng hóa nội dung và phương pháp giáo dục kỹ năng múa.
Phương pháp giáo dục chủ yếu là thực hành và trực quan phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý trẻ mầm non, nhưng thiếu sự đổi mới và áp dụng các phương pháp tích cực như nghiên cứu tình huống, trải nghiệm sáng tạo. Hình thức giáo dục qua chế độ sinh hoạt trong ngày được sử dụng phổ biến, tuy nhiên việc tổ chức các hoạt động có chủ đích và ngoài nhà trường còn hạn chế, ảnh hưởng đến sự hứng thú và phát triển kỹ năng của trẻ.
Quản lý xây dựng kế hoạch và bồi dưỡng giáo viên được thực hiện tương đối tốt, nhưng việc xây dựng kế hoạch sử dụng phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá còn yếu kém, dẫn đến hiệu quả giáo dục kỹ năng múa chưa cao. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ thực hiện các kỹ năng múa và phương pháp giáo dục có thể minh họa rõ nét sự chênh lệch trong thực tiễn.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của phụ huynh và giáo viên: Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của giáo dục kỹ năng múa, đặc biệt tập trung vào phụ huynh và giáo viên chưa nhận thức đầy đủ. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhận thức đúng lên trên 95% trong vòng 1 năm, do Phòng Giáo dục huyện phối hợp với các trường thực hiện.
Đa dạng hóa nội dung và phương pháp giáo dục kỹ năng múa: Khuyến khích giáo viên tích hợp các kỹ năng mở, nhảy, quay xoay vào chương trình giảng dạy, đồng thời áp dụng phương pháp nghiên cứu tình huống, trải nghiệm sáng tạo. Mục tiêu tăng tỷ lệ áp dụng phương pháp mới lên 50% trong 2 năm, do Ban giám hiệu và tổ chuyên môn các trường triển khai.
Tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng múa có chủ đích và ngoài nhà trường: Xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giao lưu múa giữa các trường nhằm tạo môi trường thực hành phong phú cho trẻ. Mục tiêu tổ chức ít nhất 2 hoạt động lớn mỗi học kỳ, do Phòng Giáo dục và các trường phối hợp thực hiện.
Củng cố công tác quản lý xây dựng kế hoạch và kiểm tra đánh giá: Phòng Giáo dục cần hướng dẫn các trường xây dựng kế hoạch sử dụng phương pháp dạy học cụ thể cho từng nội dung kỹ năng múa, đồng thời thiết lập hệ thống kiểm tra, đánh giá định kỳ, khách quan. Mục tiêu hoàn thiện hệ thống quản lý trong vòng 1 năm, do Phòng Giáo dục chủ trì, Ban giám hiệu các trường phối hợp.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục kỹ năng múa, từ đó nâng cao năng lực quản lý, xây dựng kế hoạch và kiểm tra đánh giá hiệu quả.
Giáo viên mầm non: Áp dụng các phương pháp và kỹ thuật giáo dục kỹ năng múa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý trẻ, đa dạng hóa nội dung giảng dạy để phát triển toàn diện kỹ năng múa cho trẻ.
Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ vai trò của giáo dục kỹ năng múa trong phát triển nhân cách và thể chất của trẻ, từ đó phối hợp hiệu quả với nhà trường trong việc hỗ trợ giáo dục kỹ năng múa tại gia đình.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục, giáo dục mầm non: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo hoặc ứng dụng trong giảng dạy, quản lý.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao giáo dục kỹ năng múa lại quan trọng đối với trẻ mầm non?
Giáo dục kỹ năng múa giúp trẻ phát triển thể chất, trí tuệ, thẩm mỹ và nhân cách. Qua múa, trẻ học cách phối hợp vận động, tăng cường sức khỏe và hình thành các phẩm chất đạo đức như hợp tác, chia sẻ.Những kỹ năng múa nào cần được giáo dục cho trẻ mầm non?
Các kỹ năng chính gồm kỹ năng mô phỏng (bắt chước), khống chế cơ bắp, mềm dẻo, mở rộng biên độ khớp, nhảy và quay xoay. Mỗi kỹ năng góp phần phát triển toàn diện khả năng vận động và biểu cảm của trẻ.Phương pháp giáo dục kỹ năng múa hiệu quả là gì?
Phương pháp thực hành trực quan như làm mẫu, làm cùng, kết hợp với phương pháp dùng lời giải thích, khích lệ và phương pháp trải nghiệm, đóng vai giúp trẻ tiếp thu nhanh và hứng thú hơn.Làm thế nào để quản lý giáo dục kỹ năng múa hiệu quả tại trường mầm non?
Cần xây dựng kế hoạch cụ thể, tổ chức bồi dưỡng giáo viên, phối hợp các lực lượng giáo dục, đầu tư cơ sở vật chất và thực hiện kiểm tra, đánh giá thường xuyên để điều chỉnh kịp thời.Phụ huynh có thể hỗ trợ giáo dục kỹ năng múa cho trẻ như thế nào?
Phụ huynh nên tạo môi trường vui chơi, khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động múa tại nhà, phối hợp chặt chẽ với giáo viên để theo dõi và hỗ trợ phát triển kỹ năng múa của trẻ.
Kết luận
- Giáo dục kỹ năng múa là hoạt động thiết yếu giúp trẻ mầm non phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ và nhân cách.
- Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh về vai trò của kỹ năng múa còn chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả giáo dục.
- Nội dung giáo dục kỹ năng múa tập trung vào kỹ năng cơ bản, chưa đa dạng và chưa áp dụng đầy đủ các phương pháp giáo dục hiện đại.
- Công tác quản lý xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá còn nhiều hạn chế cần được cải thiện.
- Các biện pháp đề xuất nhằm nâng cao nhận thức, đa dạng hóa nội dung, đổi mới phương pháp và củng cố quản lý sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng múa cho trẻ mầm non huyện Ba Vì trong thời gian tới.
Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp. Để biết thêm chi tiết và ứng dụng thực tiễn, quý độc giả có thể liên hệ với Phòng Giáo dục huyện Ba Vì hoặc các trường mầm non công lập trên địa bàn.